مخاطرات آب و هوایی موج طوفانی در کشور از فردا جمعه لغایت یکشنبه 22 دیماه 1398

---

یک سیستم طوفانی که در حال تقویت است از روز پنجشنبه تا یکشنبه پیشرو، میلیون ها نفر از عربستان، ایران تا پاکستان و افغانستان را تحت تأثیر خود قرار می دهد. پیشتر این طوفان در روزهای اخیر باعث سیلاب در بخش هایی از یونان، ترکیه، سوریه و اسرائیل شده است.

سامانه ای طوفانی که پیشتر در مناطقی از خاورمیانه سببب بروز سیلاب شد و در بخش های مختلف این رسانه اطلاع رسانی شده بود، فعالیت خود را از عصر دیروز از سمت بخش های غربی کشور آغاز کرد که در نتیجه آن کل نیمه غربی تا البرز مرکزی تحت تاثیر ناپایداری این سامانه بارش برف و باران را تجربه کردند. هسته های بارش دریافت شده طی 24 ساعت گذشته تا صبح امروز بر روی نواحی از شمال غرب، غرب و دامنه های مرکزی زاگرس متمرکز بوده، بطوریکه بیشترین میزان بارندگی از ایستگاه سردشت به میزان 25/3 میلی متر گزارش شد. 

 انتظار می رود شاخه جنوبی طوفان طی روز پنج شنبه با بارش های پراکنده و رعد و برق، مناطق شرقی عربستان، قطر، امارات، عمان تا بخش های جنوب ایران را تحت تاثیر قرار دهد. موج های بارش باران از پنجشنبه شب تا شنبه در این مناطق ادامه خواهد یافت و خطر سیلاب ناگهانی را افزایش می دهد. 

تحلیل سینوپتیک: رگبار تابستانی نیم ساعته 9 روستای توابع سلماس را دچار سیلاب کرد!

---

در عصرگاه شنبه 12 مرداد ماه 98، به دنبال بارش شدید باران و تگرگ در منطقه مرزی شهرستان سلماس و به دنبال آن طغیان آب رودخانه «دیرعلی»منجر به وقوع سیلاب شد.

این سیل به دنبال دسته ای عوامل در لایه های فوقانی تا تحتانی جو در منطقه روی داده است که در ادامه به ذکر اجمالی آنها می پردازیم.

این سیل که به دلیل رگبار شدید باران و تگرگ به مدت نیم ساعت و رواناب 50 متر معکب در ثانیه رخ داد، باعث مجروحیت 5 نفر و وارد آمدن خسارت به زمین های کشاورزی و دام ها و احشام روستاییان شد. آمارهای هواشناسی نشان می دهد که در ایستگاه قطورچای رازی از توابع خوی حدود 30 میلی متر باران و تگرگ باریده است. به دلیل سهل انگاری های گذشته، در 13 حوزه آبریز رودخانه‌ها، اقدامات اساسی صورت نگرفته و امکان طغیان و آسیب رساندن به اماکن روستائی و زمین‌های کشاورزی وجود دارد.

این سیل در مجموع ۴.۵ میلیارد تومان به بخش‌های مختلف از جمله کشاورزی، جاده‌ای و آب شهرستان سلماس خسارت وارد کرد.

دلایل اصلی در ایجاد این بارندگی را می تواند در کشیدگی تراف کم ارتفاع تراز میانی بر روی شمال غرب، گسترش زبانه های توده هوای پرفشار دریا سیاه  به روی  قفقاز - کاسپین، میزان مناسب رطوبت منطقه و گرمای سطحی در عصرگاه تابستانه در ناپایدار کردن جو پایینی یافت که همگی منجر به ظهور و گسترش ابرهای CB در آسمان این ناحیه شده و به بارش شدید باران و تگرک ختم گردید. 

باران توام با طوفان تندری در راه خاورمیانه، احتمال سیلاب های ناگهانی در برخی از مناطق

---

در حالی که  طی روزهای اخیر فعالیت های شدید آب و هوایی در خاورمیانه خود را با سیلاب بزرگ ایران نمایان کرده بود، در حال حاضر، ناپایداری آب و هوایی در سوریه و اردن حاکم بوده که از طریق گردش سیکلونی سطوح پایین در راستای شرق - شمال شرقی حرکت خواهد کرد.

چندین پهنه آبی وجود دارد که سیستم را پشتیبانی می کنند که شامل دریای مازندران، مدیترانه و دریای سیاه می باشد.

به دلیل حرکت یک سیستم آب و هوایی بر فراز ایران ، بارندگی فراوانی در مناطق تحت تاثیر در پیش می باشد. هرمزگان، کرمان و خراسان جنوبی بیشترین تاثیر را خواهند داشت، اما مناطق اطراف آن نیز باید برای مواجه با آب و هوای بارانی آماده باشند.

ایران، عراق، عربستان سعودی، کویت، بحرین، امارات متحده عربی، قطر و عمان در 24 تا 48 ساعت آینده تحت تاثیر قرار خواهند گرفت. انتظار می رود که فعالیت بارشی در سطح بالاتر با خطر سیلاب ناگهانی در برخی از بخش ها نیز همراه باشد.

علاوه بر این، ریزش باران طی روزهای 25 و 26 فروردین افزایش می یابد که به دلیل ماندگاری بیشتر سیستم (بلاکینگ)، ممکن است باعث وضعیت سیلاب احتمالی در ایران و عراق شود. بادهای مخرب به همراه سیلاب های ناگهانی و طوفان های تندری همچنین در کویت و عربستان سعودی محتمل است. انتظار می رود آب و هوا تنها پس از 27 فروردین آرام شود.

پتانسیل رخداد سیلاب در مثلث مناطق جنوب، مرکز و شرق کشور؛ هفته چهارم فروردین 98 با موج جدیدی از بارندگی ها فرا می رسد

---

شرایط الگوی جو حکایت از شکلگیری سامانه ای می باشد که ضمن روند تقویت، طی روز شنبه 24 فروردین از سمت خلیج فارس وارد کشور شده و روز سه شنبه 27 فروردین از شرق کشور خارج خواهد شد. این سامانه به سبب داشتن دامنه موج وسیعی سطح گسترده ای از مناطق کشور را تحت پوشش فعالیت خود قرار خواهد داد و می توان گفت به غیر از منطقه شمال غرب، غرب و  نواحی جلگه ای سواحل دریا مازندران در 2/3 مساحت کشور درگیر بارندگی های قابل توجه ناشی از فعالیت این سامانه عمیق و پر انرژی خواهند شد. 

بیشترین فعالیت این سامانه بارشزا بر روی دامنه های البرز شرقی، شمالشرق و شرق، جنوب شرق، نواحی مرکزی و استان های مرتبط با حوزه خلیج فارس و  دریا عمان  خواهد بود. از اینرو در خراسان های شمالی، رضوی و جنوبی، سمنان، اصفهان، یزد، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، فارس و بوشهر به سبب غلبه جریانات مرطوب جنوبی که سامانه مذکور حامل آن می باشد با بارش های رگباری شدید، رعد و برق، در برخی مناطق ریزش تگرگ مواجه بوده و در برخی مناطق آنها می تواند سبب آبگرفتگی های معابر عمومی، طغیان آب مسیل ها و بروز سیلاب گردد.

 طی امشب و روز جمعه 23 فروردین، قبل از ورود موج اصلی، به دلیل عبور امواج ناپایدار تراز میانی جو بر روی بسیاری از مناطق کشور وقوع رگبار باران در برخی مناطق رعد و برق پیش بینی می شود، بر روی مناطقی از غرب، ارتفاعات البرز، مناطق مرکزی، دامنه های جنوبی زاگرس، شرق و جنوب شرق کشور شاهد این بارندگی ها خواهیم بود که این بارش ها به شکل رگبارهای بهاری بوده و در یک بازه زمانی کوتاه رخ خواهند داد.  

با پیش بینی تداوم بارندگی ها، بحران در مناطق تحت تاثیر سیلاب تشدید می گردد

---

الگوی نقشه های هواشناسی حکایت از تداوم حضور توده های کم فشار بر روی دریا مدیترانه دارند که این سامانه های کمفشار با جذب رطوبت از سطح دریا ضمن تقویت، مراحل تکوینی خود را طی و با همراه داشتن سیستم های جبهه ای به سمت منطقه جنوب غرب آسیا و ایران سبب رخداد بارندگی ها می گردند. با توجه به به تحلیل الگوی آب و هوا آپریل 2019 (اینجا را ببینید)، بر روی حوضه اقیانوس اطلس تا غرب اروپا الگوی بندال از نوع دو قطبی ایجاده شده ست که نتیجه آن دو شاخه شدن جریانات غربیِ جت استریم می باشد. این شرایط موجب می گردد که شاخه جنوبی جریانات اطلس ازحوزه دریا مدیترانه به سمت جنوب غرب آسیا و ایران گسترش یابد و از طرف دیگر، ریزش هوای شمالی از منطقه پرفشار/ پر ارتفاع عمیق شمال اطلس - اسکاندیناوی بر روی مرکز اروپا ایجاد تراف های کم ارتفاع عرض معتدله و حرکت شرقسو آنها بر روی خاورمیانه موجب ادغام این دو شرایط بر روی منطقه می گردد.

الگوی ترسیم شده از مدل آنالوگ همسو با مدل ECM نیز کم و بیش این شرایط را نشان می دهد.

شرایط آنومالی بارندگی طی 7 روز آینده به گونه ای می باشد که بر روی شمال خلیج فارس و جنوبغرب ایران هسته بارندگی ها متمرکز خواهد بود هر دو مدل آنالوگ و ECM این شرایط را تائید می کند. بنابر این استان های درگیر از سیلاب بارندگی های اخیر مانند، ایلام، خوزستان، لرستان، فارس باید آماده مواجه با شرایط سخت تر را داشته باشند.