پیش بینی وضعیت جوی کشور طی تابستان 1397 (بخش دوم: تحلیل الگوهای گردش جو بر اساس سال های آنالوگ مشابه)

---

با توجه به بررسی الگوهای سال های مشابه با تابستان  1397، موارد ذیل تحلیل و استنباط شده ست:

الف- الگوی گردش جوی طی تابستان:

• تقویت الگوی پر ارتفاع بر روی حوزه دریا سیاه - ترکیه با گردش ساعتگرد (آنتی سیکلونی)
• تضعیف نسبی شدت فشار جنب حاره بر روی ضلع جنوبی عرض جنب حاره  (بخصوص بر روی دریا عرب، شرق - جنوب شرق عربستان)
• بروز فاز مثبت شاخص NAO بخصوص طی ماه های جولای و اوت بر روی اقیانوس اطلس شمالی

ب- الگوی دما و بارش:

• به دلیل بلاکینگ احتمالی بر روز حوزه غرب آسیا - شرق - جنوب شرق اروپا انحراف در مسیر حرکت توده های کم فشار مهاجر شمال اطلس می تواند منجر به کاهش کلی بارش های سواحل دریا خزر بخصوص در سواحل غربی خزر طی ژوئن تا اوت می گردد.
• موسمی شبه قاره هند در ابتدای فصل (ژوئن) بطور کلی قوی تر از حد نرمال بلند مدت بوده اما بتدریج طی ماه های جولای و اوت با تضعیف نسبی مواجه می گردد.
• منطقه موسمی جنوب شرق کشور بطور میانگین با بارش های نرمال و گرایش به کمتر از حد نرمال بلند مدت مواجه می گردد. 
• به دلیل تقویت ارتفاع لایه جو بر روی مناطق غربی خاورمیانه طی سه ماهه فصل تابستان امکان بروز موج های گرمایی بر روی کشورهای ترکیه، سوریه، عراق، عربستان وجود داشته که بخش هایی از شمال غرب و غرب کشور از  توده هوای گرمایی می تواند متاثر گردد.
• بخش شمال شرق و بخش های شرقی کشور نیز متوسط دما هوا گرمتر از حد نرمال بلند مدت طی تابستان 97 مواجه خواهند بود.
• بر روی بخش نزدیک به سواحل جنوبی - جنوب شرقی کشور به سبب تضعیف شدت فشار زیاد جنب حاره و تشیل تراف بر روی دریا عرب رخداد آنومالی های خنکتر از نرمال محتمل می باشد. 

پیش بینی هفتگی وضعیت بارش و دما کشور (19 لغایت 25 خرداد 97)

---

بررسی نقشه های هواشناسی نشان می دهد که طی میانگین 7 روز آینده مورخ 19 الی 25 خرداد 97، استقرار مرکز پر ارتفاع لایه میانی جو بر روی اروپا با الگوی گردش آنتی سیکلونی (ساعتگرد) موجب دوشاخه شدن جریانات غربی  معمول بر روی عرض معتدله خواهد شد. یک شاخه به عرض های شمالی اروپا از روی اسکاندیناوی عبور کرده و طی پدیده فرارفت سرد به روی آسیا روانه می گردد که این منطقه در برگیرنده ناوه عمیق ورتکس قطبی بر روی روسیه می باشد. شاخه دوم با حرکت شرقسوی خود از روی جنوب اروپا و حوزه دریا مدیترانه به سوی جنوب غرب آسیا موجب جابجایی  توده های آب و هوایی  می گردد.

یکی از این مراکز کم ارتفاع طی هفته پیشرو بر روی منتهی الیه شرقی مدیترانه شکل خواهد گرفت که از جانب شمال با ناوه عرض بالا همپیوند شده و سرتاسر منطقه با کاهش ارتفاع لایه میانی جو همراه خواهد شد. این اتفاق موجب می گردد ضمن عقب نشینی حدود شمالی پر ارتفاع جنب حاره (خط قرمز رنگ) به عرض های جنوبی تر موجب جابجایی غربسویی  هسته مرکزی  پر ارتفاع جنب حاره و حاکمیت آن بر روی شمال آفریقا خواهد شد.

لذا طی هفته پیشرو با کاهش ارتقاع ستون جو و افت پایداری عمومی جو بر روی کشور، مهمترین اثرآن در عنصر آب و هوایی، افت میانگین دما هوا بر روی بیشتر مناطق کشور می باشد. این اتفاق سبب خواهد شد میانگین دمای هوا طی 7 روز آینده بطور کل نسبت به هفته گذشته کاهش یابد. 

تابستان با گرمای بالای 50 درجه در جنوبشرق و جنوبغرب کشور می تازد!!! دَمی از هوای خنک در راه هست ...

---

با توجه به اطلاع رسانی قبلی و بر اساس نقشه های هواشناسی، با تقویت توده هوا گرم  پر ارتفاع جنب حاره بر روی کشور، طی روزهای اخیر افزایش محسوس دما هوا در بیشتر مناطق کشور حکمفرما شده و هوای کاملاً تابستانه ای را شاهد هستیم. آمارهای هواشناسی در سراسر کشور نشان می دهد ایستگاه های دلگان واقع در استان سیستان و بلوپستان با 50.5 درجه و دژگاه دهرم در استان فارس با دمای 49.6 درجه سلسیوس از جمله بالاترین دماها طی یکی دو روز اخیر در سطح کشور بودند. همچنین اطلاعات حال حاظر بیانگر آن ست که ایستگاه های برازجان و بندر دیلم دماهای 50 درجه و بالاتر را مخابره کرده اند و از خیلی از ایستگاه های واقع در استان خوزستان همچون هندیجان، امیدیه-آغاجاری دماهای 50 درجه سلسیوس و بالاتر را تا ساعت 14:20 مخابره کردند و بسیاری از ایستگاه های دیگر دماها 49 درجه سلسیوس و در آستانه 50 درجه می باشند.

در نیمه شمالی کشور هم به سبب استقرار جریانات پایدار در لایه تراز میانی و همزمانی آن با جریانات جنوبی سطح زمین دماها به میزان قابل توجهی افزایش داشت که از جمله می توان به اردبیل اشاره کرد، بیشینه دما هوا دیروز چهارشنبه 16 خرداد به 30 درجه و در شهرهای شمالی از جمله بیله سوار دما به 36 درجه سلسیوس رسید. در سواحل دریا خزر نیز روزهای گرمی در حال سپری شدن ست. در شمالشرق کشور یکی از هسته های گرما در نیمه شمالی کشور بود، بعنوان مثال دما هوا شهر مشهد در گرمترین ساعات دیروز به 40 درجه و در شهر مرزی سرخس به 47 درجه سلسیوس رسید.

پایتخت نیز روزهای گرمی را تجربه کرد و دما بیشینه دیروز بر روی مطلق 37 درجه سلسیوس قرار گرفت.

با توجه به ادامه بررسی نقشه های هواشناسی، امروز آخرین روز اوج گرما خواهد بود چرا که هسته توده هوای گرم پرفشار جنب حاره در حال حرکت و جابجایی به سمت غرب می باشد این توده هوا در ادامه مسیر جابجایی خود کانتر مرکزی 594 ژئوپتانسیل دکامتر خود را طی روز جمعه 18 خرداد  و طی روز شنبه 19 خرداد کانتر 591 را از سمت جنوب غرب از کشور خارج می کند و هسته آن به روی شمال آفریقا می نشیند. در همین اثنا، حدود جنوبی ناوه ورتکس قطبی بر روی آسیا با حرکت گردش سیکلونی خود تا حدودی به طرف جنوب پیشروی می نماید که این اتفاق و همزمانی آن با جابجایی غربسوی مرکز پر ارتفاع موجب می گردد حدود شمالیِ پر ارتفاع جنب حاره تا اوایل هفته پیشرو (روز یکشنبه 21 خرداد 97) به پایین ترین میزان رسیده و بر روی مناطقی جنوبی ایران استقرار یابد. (خط قرمز بعنوان کانتر 584 ژئوپتانسیل دکامتر)

در سطح زمین زبانه های توده هوای پرفشار بتدریج با حرکت خود به سمت شرق بطرف جنوب گسترش یافته طی روز جمعه 18 خرداد 97 از مناطق شمال و شمالغربی به کشور نفوذ می کند. در نتیجه رخداد همزمان این تحولات در لایه های تراز میانی و سطح زمین، موجباب کاهش پایداری جو در کشور مهیا شده و در نتیجه افت دما هوا بخصوص در بخش نیمه شمالی کشور بتدریج از فردا جمعه 18 خرداد تا یکشنبه 20 خرداد 97 در بیشتر مناطق کشور شاهد خواهیم بود. 

تابستان با گرما در بخش های شمالی نقاب از رخ خواهد کشید!! احتمال وقوع دمای تا 50 درجه اواخر هفته در جنوب غرب کشور

---

با توجه به بررسی نقشه های هواشناسی، بتدریج طی 5 روز آینده روند تقویت پشته پر ارتفاع جنب حاره و گسترش شمالسوی آن را به عرض های بالاتر خواهیم داشت به موازات این رخداد در سطح زمین گذر زبانه های توده هوا کمفشار، تواماً موجب روند افزایش دما هوا در سطح کشور و بخصوص در بخش های شمالی خواهد شد. این افزایش دما هوا همراه با وزش بادهای جنوبی بر روی شمال غرب، دامنه های غربی البرز، ارتفاعات استان های گیلان، مازندران و استان گلستان موجب خواهد شد که طی روزهای سه شنبه تا پنجشنبه در حدود 5 الی 7 درجه سلسیوس دما هوا بر روی نواحی ساحلی دریا گرمتر شود که این رقم برای اردبیل به 6 الی 8 درجه خواهد رسید و احتمالاً دما بیشینه روز سه شنبه 15 خرداد 97 در گرمترین ساعات برای این شهر به حدود 30 درجه و یا کمی بالاتر افزایش خواهد یافت.

این موج هوای گرم که تا روز پنجشنبه تداوم خواهد داشت، برای سواحل شرقی دریا خزر و شمال شرق یعنی استان های گلستان، خراسان شمالی و رضوی دماهای بشدت تابستانه ای را رقم خواهد زد، افزایش دما هوا در این مناطق 7 تا 11 درجه سلسیوس خواهد بود. 

استان های حاشیه البرز جنوبی همچون تهران هم متاثر از موج گرمای ذکر شده طی روز های سه شنبه تا پنجشنبه هوای کاملا تابستان را تجربه خواهد کرد، طبق پیش بینی ها تا 5 درجه افزایش خواهد یافت و حدودا به 35 درجه سلسیوس در دما بیشینه خواهد رسید، اما قم به سبب تاثیر از اقلیم بیابانی افزایش دمایی حدودا 6 تا 8 درجه ای را تجربه کرده و به سطح دمای بالاتر از 40 درجه طی این مدت خواهد رسید.

پیش بینی سی روزه وضعیت آب و هوا کشور (منتهی به 10 تیر ماه 97)

---

وضعیت آرایش الگوی تراز  700 ه.پ طی یکماهه منتهی به 10 تیر 97 نشان می دهد که میانگین میزان فشار و ارتفاع توده های هوا در عرض های بالا (معتدله) اوراسیا نسبت به حد نرمال بلند مدت آنها بالاتر خواهد بود، به عبارت دیگه شدت میزان فشار در مراکز کمفشار و پرفشار در عرض های شمالی قوی تر از نرمال می باشد. توده هوای پرفشار بر روی شمال اطلس  و گسترش آن  به روی اروپا که زبانه های آن تا دریا سیاه امتداد می یابد با افزایش میزان ارتفاع لایه جو و در نتیجه هوای خشک بر روی بخش های شمالی ، مرکزی و جنوب شرقی اروپا همراه می گردد. در همین اثنا به سبب لغزش تاوه قطبی به روی آسیا، منطقه ناوه کم ارتفاع وسیع بخش زیادی از روسیه در آسیا مرکزی - غربی و شرق اروپا را در بر گرفته و تا شمال دریا کاسپین بطرف جنوب امتداد یافته ست که این منطقه وسیع واجد الگوی گردش سیکلونی (پادساعتگرد) می باشد. 

بر هم کنش بین این دو نوع توده هوا سبب تشدید و افزایش میزان سرعت در هسته روباد شده و پدیده فرارفت سرد را جنوبسو  از سمت اروپا به طرف آسیا به دنبال دارد. با افزایش میزان شدت مراکز فشاری در عرض های بالا (معتدله) مراکز کمفشار بر روی عرض های جنوبی بر روی حوزه دریا مدیترانه استقرار خواهند داشت. این مراکز کمفشار به سبب کم  ارتفاعی و تاوایی مثبت، ضمن انتقال رطوبت عرض های جنوبی، عامل صعود و درنتیجه بروز ناپایداری ها در این عرض ها هستند. 

بر روی منتهی الیه شرقی مدیترانه، ترکیه، شرق دریا سیاه، قفقاز، مناطقی از غرب خاورمیانه و ایران آنومالی منفی ارتفاع وجود داشته که کاهش میزان ارتفاع ستون جو و گردش چرخندی مذکور بعنوان تراف ثانوی نیمه مستقل نسبت به ناوه ورتکس قطبی عرض شمالی عمل می نماید. این چرخند بر روی غرب خاورمیانه با جابجایی محور پر ارتفاع جنب حاره به سمت موقعیت جنوبی و شرقی تر سبب تقویت جریانات همگرایِ جنوب غربی و افزایش میزان تاوایی مثبت بر روی منطقه شمال غرب، دامنه های زاگرس، دامنه های البرز و سواحل خزر و احتمالا شمال شرق کشور خواهد شد و رطوبت از عرض های جنوبی تر به درون فلات ایران پمپاژ می گردد.