پیش بینی فصلی پاییز 96: سال های آنالوگ مشابه با وضعیت احتمالی پاییز 96 با تاکید بر الگوی دمایی و فشار تابستان جاری (شماره 5)

---

پیش بینی فصلی پاییز 96 شماره 5 در تاریخ دوشنبه 30 مرداد 96 منتشر شد. 

در این پیش بینی به بررسی سال های آنالوگ مشابه با پاییز 96 با تمرکز بر شرایط دمایی و الگوی فشار تابستان جاری و ارتباط آن با پاییز پیشرو پرداختیم. 

همانطور که در پست تحلیل سینوپتیک تیر ماه 96 بدان اشاره شد اولین ماه تابستان امسال در شرایطی سپری شد که به طور عمده میانگین بارش ها در سطح کشور گرایش به کاهش را نشان داد، لذا تیر ماه امسال در زمره تیر ماه های خشک تر نسبت به شرایط بلند مدت قرار داشت. (برای اطلاعات بیشتر به پست تحلیل سینوپتیک تیر 1396 مراجعه نمائید):

بارش و دمای تیر 96:

"همانطور که از خروجی نمودار تغییرات بارندگی استانی تیر 96 از مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران بر می آید، تیر 96 در کل ماه خشکی نسبت به میزان مقادیر بلند مدت بوده ست، بطوری که میانگین بارندگی کشور 11 % کاهش را نشان می دهد. در بین 31 استان کشور 21 استان با بارش های کمتر از نرمال و 10 استان با بارش های فراتر از نرمال با درجات متفاوتی طی تیر ماه 96 مواجه بوده اند. طی تیر 96 بیشترین میزان کاهش بارندگی ها از آن استان کهکیلویه و بویر احمد و پس از آن خوزستان بترتیب با 100% و 99.8 % و استان مرکزی با 406.8 % پر بارش ترین ایستگاه های کشور نسبت به میزان مقادیر بلند مدت خود طی تیر ماه بوده اند."

"طی تیر 96، عمده استان های واقع در شرق _ مرکز کشور دارای متوسط دمای کمتر از نرمال بوده و هوا به نسبت در مقایسه با حدود نرمال بلند خنکتر بوده است؛ استان های خراسان رضوی، شمالی، جنوبی، نیمه شمالی سیستان و بلوچستان، فارس، اصفها ن و یزد بین 0.5 تا 1.5 درجه سلسیوس کمتر از نرمال های بلند مدت تیر ماه بوده اند. در مقابل بخش های غربی کشور از میانگین دمای ماهیانه گرمتری نسبت به نرمال های بلند مدت برخوردار بوده اند؛ استان های آذربایجان غربی، شرقی، اردبیل، کردستان، زنجان، قزوین، همدان، کرمانشاه، و خوزستان بین 0.5 تا 2.5 درجه سلسیوس گرمتر از میزان نرمال طی تیر ماه واقع بوده اند. نوار ساحلی خزر در شمال و کرانه های جنوبی کشور نیز از قاعده میانگین دمای هوا گرمتر طی تیر ماه 96 استثنا نبوده اند؛ در کرانه های دریا خزر بین 0.5 تا 2 درجه سلسیوس (روند افزایشی میانگین دمای هوا تیر ماه از شرق به غرب) و در کرانه های جنوبی کشور بین 1 الی 2 درجه سلسیوس هوا گرمتر از نرمال بلند مدت بوده ست. "

این شرایط موضوع بررسی سال های آنالوگ مشابه ای شد که در آن ها تابستان ها با الگویی شبیه به گرمایش غرب و سرمایش شرق کشور باشد، در نهایت 9 سال مشابه در این خصوص بدست آمد: 1329، 1336، 1339، 1349، 1371، 1372، 1385، 1389 و 1393.

پیش بینی فصلی پاییز 96: بررسی خروجی اوت 2017 مدل NMME ،CFSv2، ECMWF و JMA (شماره 4)

---

پیش بینی فصلی پاییز 96، شماره 4 در تاریخ جمعه 27 مرداد 96 منتشر شد.

در این پیش بینی به بررسی آخرین برونداد مدل های جهانی NMME ،CFSv2، ECMWF و JMA  در ارتباط با الگوی گردش جوی ماه های اکتبر - دسامبر 2017 (پاییز 96) پرداختیم. 

در ذیل به اعم موارد مطرح شده در این پیش بینی می پردازیم:

• هر سه مدل CFSv2، ECMWF و JMA به بروز فاز غالب مثبت NAO طی فصل پاییز 96 تاکید دارند، در این وضعیت هر دو توده آب و هوایی فروبار ایسلند و فرابار آزور در میزان شدت خود افزایش را نشان می دهند. مدل CFSv2 به بروز فاز سرد شاخص ENSO طی فصل پاییز 96 اعتقاد داشته و بی هنجاری منفی SST بر روی حاره شرق تا مرکز اقیانوس اطلس در خروجی مدل دیده می شود.

• غالب مدل های مورد بررسی به دیرهنگامی خاتمه گردش موسمی هند طی ابتدای فصل پاییز 96 تاکید دارند که این شرایط می تواند در تاخیر بارش ها طی فصل پاییز 96 موثر باشد.

• به دلیل پیش بینی شرایط فاز سرد ENSO به همراه فاز مثبت NAO طی پاییز 96 و همینطور گرمایش نسبی SST  آب های دریا کاسپین، مدل CFSv2، بروز بارش های نرمال تا فراتر از نرمال طی ماه های اکتبر و دسامبر 2017 بر روی نوار ساحلی خزر پیش بینی نموده، خروجی مدل JMA با توجه به تقویت جریانات شمالی (جنوبسو) بی هنجاری مثبت بارش را بر روی نوار ساحلی خزر طی ماه اکتبر 2017 تا 1+ میلی متر در روز نشان می دهد.

• مدل ECMWF بر خلاف دو مدل CFSv2 و JMA بر روی کرانه های دریا خزر درجاتی از بی هنجاری منفی بارش را پیش بینی کرده ست، این بی هنجاری منفی بارش به سبب تسلط پشته ارتفاعی در لایه های تراز 500 هکتوپاسکال  بر روی عرض های شمالی تر آسیا و همپوندی آن با پرفشار جنب حاره فعال در غرب منطقه می باشد که سبب ایجاد پدیده بلاک و عدم تاثیر مناسب سامانه های کم ارتفاع به روی منطقه می گردد.

• همه مدل ها بر روی شمال غرب کشور امکان بی هنجاری منفی بارش را در نظر گرفته اند.

• بر اساس همه مدل های مورد بررسی، بر روی پهنه مرکزی ایران سیگنال واضحی از بی هنجاری بارش دیده نمی شود، در برخی از نواحی امکان بی هنجاری منفی بارش به شکل نسبی دیده می شود.

• هر سه مدل NMME ،CFSv2 و JMA بر روی نیمه شرقی دریا مدیترانه و دریا سرخ بی هنجاری منفی بارش پیش بینی نموده اند که به سبب کاهش فعالیت سامانه های کم ارتفاع دینامیک بر روی سطح دریا مدیترانه و به دنبال آن کاهش همگرایی بروی ریف دریا سرخ طی سه ماهه پاییز 96 می باشد. مدل ECMWF نیز بی هنجاری های منفی بارندگی را بر روی عرض دریا مدیترانه تا قفقاز و دریا کاسپین پیش بینی نموده اما به جریان بارشی مثبت بر روی شمال دریا سرخ تاکید دارد.

• مدل ECMWF به الگوی دمایی معتدل یا کمتر از نرمال بر روی پهنه نیمه شرقی ایران و بی هنجاری مثبت متوسط دما بر روی بخش های غربی کشور اذعان دارد، در مقابل مدل CFSv2 به الگوهای دمای معتدل یا کمتر از نرمال بر روی غرب منطقه و نیمه غربی ایران و بی هنجاری مثبت متوسط دما بر روی جنوب شرق و میانه شرقی ایران طی پاییز 96 تاکید دارد.

• مدل JMA برای ابتدای فصل (اکتبر 96) الگوی سرمایش بر روی بخش های شرق و شمال شرق کشور تا 1- درجه سلسیوس پیش بینی نموده ست. 

• مدل NMME بطور کل گرمایش کلی برای کشور طی پاییز 96 ترسیم نموده ست که بی هنجاری مثبت دما در پهنه غرب و جنوب کشور بیش از سایر مناطق بارزتر و با احتمال بالاتری دیده می شود.

تقویت پرفشار جنب حاره و افزایش دما هوا در غرب و شمال غرب کشور/پدیده شرجی و گرما در خوزستان/ تشدید باد 120 روزه سیستان

---

بررسی روند 6 روز آینده الگوی تراز میانی جو در منطقه نشان دهنده تقویت توده هوای پرفشار جنب حاره بر روی نواحی غربی می باشد، این تقویت پرارتفاع لایه میانی به همراه تشدید کمفشار فصلی سطح زمین موجب روند افزایشی دمای هوا بر روی نیمه غربی و شمال غرب کشور طی روزهای آینده خواهد شد. متوسط میزان افزایش دما بر روی نواحی غربی کشور تا 4+ و در شمال غرب کشور بین 4+ تا 6+ درجه سلسیوس تا روزهای پایانی مرداد 96 پیش بینی می شود.

همچنان فرود مورب آسیا که ناشی از فعالیت پرخندی ناوه لایه تراز میانی در منطقه آسیا میانه می باشد، به همراه فعالیت زبانه های توده هوای پرفشار سطح زمین، موجب استقرار هوای خنکتر آسیایی بر جانب شمال شرق منطقه شده که با جریانات سوی شمال _ شمال شرقی خود را نشان می دهد. سطح دما ها تا پایان مرداد ماه 96 بر روی شمال شرق کشور تفاوت ملموسی را نشان نداده اما بطور کل در باند شرقی به طور نسبی روند کاهشی انتظار می رود.

با توجه به حاکمیت توده هوای پرفشار شمالی بر روی آسیا میانه و تقویت زبانه های کمفشار جنوبی بر روی جنوب پاکستان به نظر می رسد در روزهای باقی مانده از مرداد ماه 96 روند تشدید شیب فشاری در نیمه شرقی کشور را داشته باشیم که پیامد آن چیزی نیست چون افزایش میزان سرعت وزش بادهای فصلی 120 روزه در نوار شرقی و بخصوص شمال سیستان و بلوچستان که ضمن کاهش نسبی دما هوا موجبات ایجاد طوفان گرد و خاک را فراهم می آورد، لذا با توجه به این چشم انداز، توصیه می شود نسبت به اندیشیدن تمهیدات لازم در مواجه با این مخاطره آب و هوا و به کمتر رساندن اسباب زحمت مردم منطقه اقدام گردد.

بطور کل بر روی نوار ساحلی خزر تا پایان مرداد 96 روند نسبی افزایش دما هوا پیشرو خواهد بوده و به طور نسبی هوا گرمتر خواهد شد.

همانطور که ذکر شد بر روی بخش های غربی و جنوب غرب کشور ترکیب تشدید دو عامل ارتفاع لایه تراز میانی و کمفشار فصلی سطح زمین موجب افزایش ضخامت لایه جو در این بخش از کشور بخصوص جنوب غرب کشور خواهد شد، که نتیجه آن افزایش دما هوا به شکل بی هنجار و همچنین استمرار پدیده شرجی در استان خوزستان تا روزهای پایانی مرداد 96 خواهد شد.

در جنوب غرب کشور برای استان خوزستان تا 4 روز آینده گرمای اکستریم (حدی) را پیش بینی می کنیم، این گرمای هوا با توجه به تشدید زبانه های توده هوای کمفشار فصلی بر روی آب های خلیج فارس موجب انتقال رطوبت به بخش های جنوبی و مرکزی استان شده و پدیده شرجی بسیار محتمل می باشد، لذا شاخص آسایش در مناطق یاد شده استان خوزستان روند کاهشی را در پی خواهد داشت.

هشدار (درجه 2): وقوع بارش های ناگهانی تابستانه و احتمال مخاطرات آب و هوایی در برخی نواحی از جنوب کشور

---

احتمال وقوع سیلاب محلی و جاری شدن رواناب ها به سبب بارش های شدید ناگهانی در جنوب و جنوب غرب استان کرمان، جنوب و نواحی از مرکز استان فارس، شمال و غرب استان هرمزگان و جزایر جنوبی کشور وجود خواهد داشت.

با توجه به نقشه پیش بینی مخاطرات آب و هوایی مشتمل بر مدل های (ECMWF JMA NCEP UKMO)، طی روز چهارشنبه 25 مرداد 96، در بخش هایی از استان فارس، شمال و شرق هرمزگان، ارتفاعات جنوبی کرمان، شمال آذربایجان غربی و آذربایجان‌شرقی در ساعات بعدازظهر و اوایل شب، رگبار باران با رعد و برق پیش‌بینی می شود. طی این روز در استان‌های فارس، هرمزگان، جنوب و غرب کرمان، ارتفاعات البرز شرقی، استان‌های گلستان، مازندران، گیلان و شمال سمنان رگبار، رعدوبرق و وزش باد رخ می‌دهد. روز پنجشنبه 26 مرداد 96، بارش علاوه بر آذربایجان‌غربی و آذربایجان‌شرقی به در جنوب کشور برای استان های کردستان، شمال کرمانشاه، زنجان و غرب همدان پیش بینی می شود و در ارتفاعات البرز شرقی، استان‌های گلستان، مازندران و شمال سمنان نیز رخ خواهد داد و در استان‌های فارس، جنوب و غرب کرمان، یزد، شمال و غرب هرمزگان نیز در بعدازظهر رگبار، رعدوبرق و وزش باد شدید را خواهیم داشت. 

دریای خزر طی 2 روز آینده و خلیج فارس، تنگه هرمز ودریای عمان طی سه روز آینده مواج خواهد بود.

از روز پنجشنبه بر میزان وزش بادهای 120 روزه در شمال استان سیستان و بلوچستان افزوده می گردد.

هشدار مهم: راند آخر، مونسون هند قوی تر می شود!

---

نکات این بخش:

• تقویت بادهای جنوب غربی جت سومالی بر روی اقیانوس هند شمالی و افزایش گسیل رطوبت به ناحیه موسمی شبه قاره.
• فاز شماره 4 تا 5 شاخص MJO در ماه سپتامبر در برگیرنده منطقه واگرایی تراز 200 هکتوپاسکال جنوب شرق آسیا که بیشتر نواحی آسیا و کل شبه قاره هند را در بر گرفته، با بی هنجاری منفی پتانسیل سرعت تراز 200 هکتوپاسکال در این مناطق همراه می باشد.
• کمفشار فصلی در سطح منطقه گرایش به قوی تر از نرمال بلند مدت را نشان می دهد.مرکز پرفشار آزور و زبانه های شرقی آن بر روی دریا مدیترانه نرمال تا 1+ هکتوپاسکال قوی تر از نرمال می باشد، شاخص NAO طی ماه سپتامبر گرایش به مقادیر مثبت را نشان می دهد این فاز در تقویت فعالیت توده هوای موسمی هند نقش مثبتی را ایفا می نماید.
• آنومالی SST ماه سپتامبر 2017، بر روی سرتاسر شرق تا مرکز حاره اقیانوس آرام بین 0.5- تا 1- درجه در نواحی معدودی تا 1.5- درجه سلسیوس، بر روی پهنه اقیانوس هند، میانگین SST نرمال تا 0.5+ درجه سلسیوس فراتر از نرمال بوده که در نواحی از آب های دریا عرب و شمال اقیانوس هند غربی تا 1+ درجه سلسیوس افزایش می یابد. میزان بی هنجاری میانگین SST در ناحیه نینو 3.4 طی ماه سپتامبر 2017 شرایط فاز خنثی - سرد ضعیف و وضعیت شاخص IOD نیز بیانگر فاز خنثی با گرایش ضعیف به مقادیر مثبت را طی ماه سپتامبر 2017 نشان می دهد. هر دو وضعیت شاخص در جهت تقویت موسمی شبه قاره طی ماه سپتامبر 2017 نقش مثبت دارند.
• تابع جریان تراز 200 هکتوپاسکال بیانگر تقویت واچرخندی پرفشار فلات تبت طی ماه سپتامبر بوده؛ بر روی سرتاسر جنوب غرب  و جنوب آسیا میزان بی هنجاری تابع جریان تراز 200 هکتوپاسکال مقادیر مثبت را نشان می دهد، این مقادیر مثبت به منزله تقویت الگوی بی هنجاری واچرخندی تراز فوقانی و بالاسویی بی هنجار روباد جنب حاره آسیا نسبت به موقعیت نرمال آن طی ماه سپتامبر 2017 می باشد. الگوی واچرخندی قوی فلات تبت (یک واچرخند در لایه های فوقانی جو) بعنوان سیستم تهویه توده هوای موسمی شبه قاره نشان دهنده قوی تر از نرمال بوده فعالیت موسمی طی سپتامبر 2017 را نشان می دهد. 
• هر دو مدل JMA و CFS_v2 بیانگر بارش های نرمال تا فراتر از نرمال بر روی بیشتر مناطق شبه قاره هند، دریا عرب، عمان، جنوب پاکستان و بخش هایی از جنوب شرق ایران طی ماه سپتامبر 2017 می باشد.

مشروح پیش بینی مونسون طی ماه سپتامبر 2017 

نمودار نوسان شاخص موسمی شبه قاره هند در باز زمانی یکساله؛ خطوط آبی (میانگین نرمال بلند مدت شاخص موسمی هند)، خطوط قرمز رنگ میانگین مقادیر 5 روز متوالی شاخص و خطوط مشکلی به همراه دوایر تو خالی مقادیر روزانه شاخص را نشان می دهد. همانطور که از نمودار فوق دیده می شود بر اساس بلند مدت شاخص موسمی هند از اواسط ماه اوت روند نزولی (تضعیف) را در پیش خواهد گرفت.

بررسی جدیدترین خروجی مدل آب و هوایی JMA از مرکز آب هوایی توکیو (TCC) نشان دهند تقویت مجدد توده هوای موسمی هند در ماه سپتامبر 2017 (10 شهریور لغایت 9 مهر 96) می باشد. الگوی خاصی از مولفه های مختلف آب و هوایی در لایه تراز های پائینی تا فوقانی در این تغییر رویه فعالیت موسمی دخیل هستند که در این نوشتار سعی می گردد به زبانی هر چه ساده تر و مختصر به تشریح آنها پرداخته شود:

1- الگوی تابع جریان تراز 850 هکتوپاسکال (PSI₈₅₀)

در چشم انداز الگوی میانگین و آنومالی تابع جریان تراز 850 ماه سپتامبر 2017، ما با یک منطقه وسیع از الگوی گردش نابهنجاری سیکلونی (نواحی آبی رنگ با مقادیر منفی) بر روی سرتاسر شمال آفریفا، خاورمیانه و غالب قاره آسیا همراه می باشد، از طرفی بر روی منطقه مرکزی اروپا الگوی گردش واچرخندی (آنتی سیکلونی) با رنگ کرم و مقادیر مثبت متمرکز می باشد. 

الگوی گردش سیکلونی بر روی خاورمیانه با یک مرکز گردش آنتی سیکلونی بر روی آب های جنوبی هند همراه می باشد بر هم کنش بین این دو الگوی سبب تقویت بادهای جنوب غربی بر روی سرتاسر اقیانوس هند شمالی به طرف شبه قاره هند می گردد. این بادها به جت سومالی معروف هستند که مسئولیت رطوبت آوری را به درون توده هوای فعال در منطقه موسمی هند بعهده دارند، تقویت این بادها در لایه های پائینی جو رطوبت منطقه را افزایش می دهد.