تحلیل ااگوی میانگین آرایش تراز میانی جو بهار 1400

بر این اساس بطور کل طی بهار 1400 ما شاهد الگوی بلاکینگ جو در منطقه وسیعی از خاورمیانه و غرب آسیا بوده ایم. در سطح منطقه بیهنجارهای مثبت ارتفاع تراز میانی جو بیانگر کاهش فراوانی سیستمهای کم ارتفاع جو از مختصات کشور بوده و بدین ترتیب بهاری بسیار خشک را در پهنه کشور رقم زده است. الگوی سیکلونی مستقر بر روی شمال دریا سیاه در عرض های معتدله به مثابه تمایل محور فرود بلند حلقه بادهای غربی و در مقابله گسترش غربسو و شمالیتر پشته پرارتفاع و عبور محور آن از ایران با تضعیف و کاهش فراوانی تشکیل جبهه همگرایی دریا سرخ شرایط خشکی دینامیکی و فرارفت هوای گرم را به ارمغان آورد.

بهار ١۴٠٠ در مناطق غرب (زاگرس مرکزی و جنوبغربی) یک بهار بسیار خشک رقم خورد. با توجه به تحلیل الگوی آرایش تراز میانی بهار ١۴٠٠ بسیار خشک در سطح کشور بود که وزن این خشکی بر روی سرتاسر زاگرس بخصوص استانهای واقع در زاگرس مرکزی و جنوب غربی بوده است.  با حرکت از غرب کشور به مناطق شرق و از شمال به جنوب از شدت خشکی فصل بهار کاسته می شود، بطوری که حتی در نقاطی از شهرهای خشک مرکزی در شرق و جنوبشرق کشور میانگین بارش فصل نرمال و بیش از نرمال بوده است که عمده آن در اردیبهشت ماه و طی چند روز رقم خورده است.

تحلیل وضعیت بارش و دما کشور طی فصل پاییز 1398

---

پهنه بندی مجموع بارش فصل پاییز سال جاری عمده بارندگی ها را بر روی کرانه های شمالی، استان های حاشیه البرز، نواحی از غرب، جنوب غرب و استان های جنوبی کشور نشان می دهد. میانگین بارندگی فصل پاییز سال جاری درکل کشور 32 درصد (19 میلی متر) نسبت به حد نرمال بلند مدت افزایش یافت، به طوری که 21 استان بالاترین مقدار بارندگی ها را نسبت به حد نرمال بلند مدت دریافت کردند. میانگین دمای فصل پاییز در سطح کشور 0/7- درجه سلسیوس کمتر از نرمال بلند مدت به ثبت رسید که در این میان میانگین دما هوا فصل پاییز در 26 استان نرمال و کمتر از نرمال بوده که بیشترین میزان کاهش میانگین دما فصل پاییز در استان کرمان با 1/5 درجه سلسیوس گزارش شده است.

طی پاییز سال جاری، الگوی بیهنجاری واچرخندی بر فراز شمال دریا سیاه و گسترش پشته پر ارتفاع جو در سرتاسر جنوب شرق اروپا تا آسیا میانه امکان تاثیر گذاری نرمال و کلاسیک سامانه های آب و هوایی را بر روی بخش هایی از کشور سلب نمود که در نهایت سبب شد بر روی شمال غرب، بخش هایی از غرب، جنوب غرب، مناطقی از سواحل شمالی و شمال شرق نسبت به حد نرمال بلند مدت بارندگی های کمتری دریافت شود. الگوی گردش واچرخندی بر روی شمال دریا سیاه با ریزش جریانات منجر به شکل گیری الگوی گردش ناهنجار چرخندی در جنوب کشور گردید که فعالیت های این کم ارتفاع به موازات گسترش زبانه های توده هوای کمفشار سطحی با انتقال رطوبت جنوبی موجب بارش های مناسب پاییزی بر روی استان های جنوبی گردید.

آمار بارندگی ها فصل پاییز 98 نشان می دهد، نزولات جوی بر روی بخش های جنوبی، مناطقی از غرب، جنوب غرب، دامنه های البرز، نوار شرقی و بخش هایی از سواحل شمالی کشور نسبت به حد نرمال بلند مدت افزایش یافته است. این در حالی ست که بر روی شمال غرب، مناطقی از غرب، برخی از مناطق زاگرس جنوب غربی، غرب سواحل شمالی و شمال شرق کشور، بارندگی ها نسبت به حد نرمال بلند مدت کاهش یافته است. 

علت بارش‌های شدید ماه‌های اخیر چیست؟

---

علل بارش های شدید در ماه ها اخیر بر طبق دیدگاه  رئیس اندیشکده اقلیم و آمایش سرزمین:

رییس اندیشکده اقلیم و آمایش سرزمین ضمن اشاره به اینکه بارش‌های گسترده و شدید سال آبی اخیر متاثر از بر هم کنش چند پدیده جوی است، گفت: فعال‌تر شدن سامانه سودانی نسبت به سایر سامانه‌ها و انتقال رطوبت فراوان به این سامانه یکی از مهمترین عوامل بارش‌های شدید ماه‌های اخیر است.

1. فعال‌تر شدن سامانه سودانی نسبت به سایر سامانه‌ها و انتقال رطوبت فراوان به این سامانه
2. قرار گرفتن در انتهای سیکل خورشید و برقراری دوره آرامش فعالیت 
3.  فاز مثبت پدیده نوسان جنوبی _ النینو و در نتیجه افزایش تبخیر درون جو
4.  افزایش دمای سطح آب در اقیانوس‌ها و دریاهای گرم اطراف شبه جزیره عربستان و در نتیجه افزایش میزان رطوبت انتقالی به سامانه‌های انتقالی بر منطقه
5. جابجایی مناسب واچرخند عربستان (پرفشارجنب حاره) جابجایی شرق‌سو و انتقال رطوبت دریای گرم عمان و اقیانوس هند به سامانه سودانی و توام با آن فراهم شدن  زمینه ورود این سامانه به کشور
6. موقعیت مناسب سامانه های پرفشار/ پرارتفاع عرض مناطق معتدله سبب تقویت قابل توجه ناوه ها گردیده و با ایجاد پدیده مانع - بلاکینگ - سبب افزایش عمر سامانه ورودی و ماندگاری بالاتر سامانه بر روی کشور گردید.    

نابهنجارى بارش , دما فصل تابستان 1395 + نمودار سری زمانی نابهنجاری بارش 68 ایستگاه کشور

---

بر اساس نقشه های ارزیابی ماهواره ای نابهنجاری بارش فصل تابستان 1395، مجموع ریزش های فصل بر روی بخش هایی از استان های ساحلی دریا کاسپین شامل گیلان، مازندران و گلستان مقادیری از نابهنجاری مثبت بارشی را نشان می دهد. بر روی بخش های از استان های واقع در دامنه های البرز غربی شمال زنجان، قزوین، البرز، تهران، دامنه های البرز مرکزی، سمنان، همچنین نقاطی از استان های واقع در دامنه های زاگرس مانند استان مرکزی، همدان، خوزستان و شمال غرب کشور شامل استان آذربایجان شرقی و شمال استان آذربایجان غربی مقادیر جزئی گرایش به نابهنجاری منفی بارش دیده می شود.

با توجه به الگوهای بارشی فصل تابستان و فعالیت توده هوای حاره موسمی شبه قاره هند، بارش های فصل بر روی بخش های جنوبی استان سیستان وبلوچستان و نقاطی از استان کرمان، هرمزگان و فارس گرایش به کاهش نسبت به مقادیر بلند مدت را نشان می دهند. این درحالی ست که در بخش هایی از این استان ها شامل جنوب استان کرمان، شمال هرمزگان، بخش های جنوب، جنوب شرق و غرب استان فارس و نقاطی از استان چهارمحال بختیاری و کهکیلویه و بویراحمد مجموع ریزش های فصل فراتر از نرمال های بلند مدت بوده اند.

نقاطی از شمال خراسان رضوی و شمالی، شمال غرب و غرب استان آذربایجان شرقی و شرق استان آذربایجان غربی مبین فرانرمال بارشی طی تابستان 1395 بوده اند.

در سایر نواحی کشور شرایط به هنجاری طی فصل تابستان 1395 بر اساس مشاهدات ماهواره ای ناهنجاری بارش،  بر قرار می باشد.

بر اساس نقشه های نابهنجاری دمای فصل تابستان 1395، غالبا در بخش هایی از شمال غرب، دامنه های البرز غربی، سواحل دریا خزر و استان های حاشیه البرز، جنوب غرب، نوار ساحلی جنوب کشور، نواحی از مرکز و شرق کشور درجاتی از گرمایش را نشان می دهند. دمای هوا فصل تابستان 1395 در استان های آذربایجان غربی، شرقی، اردبیل، کردستان، زنجان، همدان، مرکزی، قزوین، تهران، سمنان، گیلان، مازندران، گلستان، خوزستان، بوشهر، جنوب فارس، هرمزگان و نواحی از کرمان و سیستان و بلوچستان بین 0.5+ الی 2.0+ درجه فراتر از حد نرمال های بلند مدت بوده است.

به طور کل در بخش هایی از مرکز کشور متوسط دمای فصل تابستان 1395 خنک تر از حد نرمال های بلند مدت این نواحی بوده است. در این راستا مناطقی از استان های فارس، یزد، اصفهان، خراسان جنوبی، لرستان، کرمانشاه، خراسان شمالی  متوسط دمای هوا در طی فصل تابستان بین 0.5- الی 1.5- درجه سلسیوس خنک تر از حد آستانه های مقادیر میانگین بلند مدت دوره واقع گردیده ست.