تحلیل سینوپتیک: رگبار تابستانی نیم ساعته 9 روستای توابع سلماس را دچار سیلاب کرد!

---

در عصرگاه شنبه 12 مرداد ماه 98، به دنبال بارش شدید باران و تگرگ در منطقه مرزی شهرستان سلماس و به دنبال آن طغیان آب رودخانه «دیرعلی»منجر به وقوع سیلاب شد.

این سیل به دنبال دسته ای عوامل در لایه های فوقانی تا تحتانی جو در منطقه روی داده است که در ادامه به ذکر اجمالی آنها می پردازیم.

این سیل که به دلیل رگبار شدید باران و تگرگ به مدت نیم ساعت و رواناب 50 متر معکب در ثانیه رخ داد، باعث مجروحیت 5 نفر و وارد آمدن خسارت به زمین های کشاورزی و دام ها و احشام روستاییان شد. آمارهای هواشناسی نشان می دهد که در ایستگاه قطورچای رازی از توابع خوی حدود 30 میلی متر باران و تگرگ باریده است. به دلیل سهل انگاری های گذشته، در 13 حوزه آبریز رودخانه‌ها، اقدامات اساسی صورت نگرفته و امکان طغیان و آسیب رساندن به اماکن روستائی و زمین‌های کشاورزی وجود دارد.

این سیل در مجموع ۴.۵ میلیارد تومان به بخش‌های مختلف از جمله کشاورزی، جاده‌ای و آب شهرستان سلماس خسارت وارد کرد.

دلایل اصلی در ایجاد این بارندگی را می تواند در کشیدگی تراف کم ارتفاع تراز میانی بر روی شمال غرب، گسترش زبانه های توده هوای پرفشار دریا سیاه  به روی  قفقاز - کاسپین، میزان مناسب رطوبت منطقه و گرمای سطحی در عصرگاه تابستانه در ناپایدار کردن جو پایینی یافت که همگی منجر به ظهور و گسترش ابرهای CB در آسمان این ناحیه شده و به بارش شدید باران و تگرک ختم گردید. 

1- کشیدگی تراف کم ارتفاع تراز میانی بر روی شمال غرب کشور؛ میانگین خطوط هم ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال نشان می دهد در منطقه غرب خارومیانه در شرق ترکیه انحنایی به سمت جنوب را داشته اند، در عین حال حدود جنوبی پرارتفاع جنب حاره در این ناحیه به موقعیت جنوبی تر رانده شده است و محور آن بر روی کشور در راستای جنوب غربی به شمال شرقی به سمت عرض های شمالی تر پیشروی نموده است. به سبب گسترش شمال شرقی پرارتفاع شرق مدیترانه به سوی غرب ترکیه، بر روی منطقه شمال غرب کشور تراف کم ارتفاعی با الگوی جریان سیکلونی برقرار شده است. در نتیجه جبهه هوای گرمتر بر روی جانب شرق و جبهه هوا خنک در جانب غربی منطقه شمال غرب ایران تشکیل یافته ست.

2- گسترش زبانه های توده هوای پرفشار دریا سیاه  به روی  قفقاز - کاسپین؛ در روز شنبه 12 مرداد 98 زبانه ای از فشار هوا تا بیش از 1010 هکتوپاسکال  به مرکزیت گرجستان حاکمیت داشته است که با توجه به موقعیت سال (ماه آگست) در محدوده قلمرو توده هوای پرفشار می باشد. در واقع بر روی سرتاسر نواحی شمالی تر از موقعیت کشور (حد فاصله آسیا میانه تا دریا سیاه) الگوی زبانه های توده هوای پرفشار و بر روی پهنه فلات ایران الگوی زبانه های کمفشار برقرار بوده است. این زبانه های با فشار هوا بیشتر از روی دریا کاسپین به سمت غرب سواحل دریا مازندران و شمال غرب ایران پیشروی نموده است که حاوی مقادیری رطوبت بوده و از طرف دیگر گسترش زبانه های کمفشار فصلی از دریا خلیج فارس تا شمال عراق و جنوب شرق ترکیه  ایجاد جبهه سطحی در منطقه شمال غرب کرده است.

3-مسیر مناسب رطوبت منطقه؛ با نگاهی به میزان رطوبت نم ویژه تراز 850 و 700 می تواند یافت که در منطقه شمال غرب میزان رطوبت در حد نسبتا بالایی بوده که در ایجاد و تشکیل ابرهای کومه بارا شرط لازم ست.

4-با توجه آنکه بارندگی در حوالی ساعت 17 تا 18 عصر رخ داده است، در می یابیم که نقش گرمای سطحی و پدیده همرفت عصرگاه تابستان در ناپایدار کردن جو تحتانی نقشی مهمی را ایفا نموده است که در کنار هم قرار گرفته همه این عوامل به تشکیل ابرهای همرفتی در نتیجه رخداد بارندگی شدید منجر شده است.

ویدئویی از جاری شدن سیلاب عظیم در روستای دیرعلی شهر سلماس آذربایجان غربی در روز شنبه 12 مرداد 98:

بریده ای از صفحه اول روزنامه همشهری در روز دوشنبه 14 مرداد 98: