تحلیل تخصصی الگوی آب و هوایی طی هفته چهارم دی و هفته اول بهمن 96

---

الگوی تراز لایه میانی جو طی هفته چهارم دیماه بیانگر حاکمیت پرارتفاع مانع بر روی غرب روسیه می باشد که به صورت میانگین خطوط هم ارتفاع گسترش یافته بسوی قطب شمال می باشد. در دو سوی این منطقه پر ارتفاع، مراکز منطقه ناوه (کم ارتفاع) بروی آسیا و اروپای غربی _ مرکزی واقع خواهند بود. به موازت مرکز پر ارتفاع مانع بر روی غرب روسیه در منطقه خاورمیانه، قلمرو پر ارتفاع جنب حاره استقرار خواهد داشت که با افزایش میزان ارتفاع تراز لایه میانی جو تا 90+ متر در سراسر دریا سرخ، شبه جزیره عربستان و ایران مواجه بوده و در سایر مناطق تا 60+ متر ارتفاع لایه مذکر بالاتر از حد نرمال میانگین هفتگی در بلند مدت خواهد بود. 

بدین ترتیب با توجه به ساختار اشاره شده در مورد الگوی موج های بلند اوراسیاه، امواج کوتاه از جنوب عرض معتدله تا شمال کمربند جنب حاره به سوی شرق جابجا خواهند شد، عبور این امواج سبب می گردد، منطقه شمالغرب، شمال زاگرس، سواحل دریا خزر و نوار شمالی کشور تحت تاثیر این امواج طی هفته آخر دیماه از بارندگی برخوردار شده و نفوذ زبانه های توده هوای پرفشار باعث خواهد شد، طی اواسط هفته پیشرو، پس از فرارفت هوای گرم جنوبیِ اوایل هفته، با افت متوسط دما هوا در سطح کشور مواجه شویم. 

به دلیل تسلط پشته پر ارتفاع جنب حاره و نوسان غربسو آن نسبت به شدت و موقعیت نرمال بلند مدت  بر روی منطقه و از جمله فلات ایران، بخش وسیعی از کشور از جمله مناطق نیمه جنوبی، جنوبغرب، مرکز و شرق کشور از بارش های سامانه های شمالی بی بهره خواهند بود و شرایط خشک همچنان تا واپسین روزهای دیماه 96 در این مناطق تداوم می یابد. 

در طی هفته اول بهن ماه 96، ساختار پرارتفاع مانع در عرض های شمالی واقع در غرب روسیه موازی با پشته پر ارتفاع جنب حاره به سمت مناطقی شرقی تر جابجا می گردد، با این اتفاق حدود جنوبی و شرقی منطقه امواج بلند ناوه فعال بر روی اروپا نیز به سمت مناطق شرقی منتقل می گردد، لذا خطوط هم ارتفاع تراز میانی بر روی شرق مدیترانه و خاورمیانه نسبت به هفته آخر دی ماه پائین سویی به سمت عرض های جنوبی تر را نشان می دهد، گرچه در منطقه خاورمیانه بطور میانگین لایه تراز میانی جو نسبت به نرمال بلند مدت تا حدود 60+ متر بالاتر از حد نرمال ست، اما به هر حال با شرقسویی مرکز پر ارتفاع جنب حاره و تمایل نسبی خطوط میانگین ارتفاع تراز میانی از حالت مداری هفته آخر دی ماه به راستای جنوب غربی هفته اول بهمن 96، می توان به این نکته اشاره کرد که احتمالاً کشور در برهه اوایل بهمن مامن عبور امواج کوتاهِ کم دامنه به مناطق داخلی و احتمالاً جنوبی نیز خواهد بود.

در الگوی تراز سطح دریا نیز زبانه های پرفشار عقب نشینی به سمت عرض های شمالی و شرقی ترِ روسیه را نشان خواهد داد و زبانه های توده هوای کمفشار در سطح منطقه با آنومالی نرمال تا 1- هکتوپاسکال کمتر از نرمال گسترش می یابد.

پیش بینی فصلی پاییز 96: سال های آنالوگ مشابه با وضعیت احتمالی پاییز 96 با تاکید بر شاخص ENSO (شماره 3)

---

در پیش بینی فصلی پاییز 96 شماره 2، بر روی آخرین بروز رسانی های پیش یابی فصلی مدل های ECMWF و JMA داشتیم؛ ماحصل این بررسی ترسیم چشم انداز بارش های نرمال در بیشتر نواحی کشور طی سه ماهه اکتبر تا دسامبر 2017 و احتمال وقوع بی هنجاری های مثبت دمایی با تمرکز بر روی نواحی غربی و تا حدی جنوبی کشور بود. همچنین مدل JMA برای ماه اکتبر بعنوان آغازگری الگوهای پاییزه، امکان تشکیل شرایط واچرخندی قوی بسبب قوی تر شدن سلول پر ارتفاع جنب حاره ای بر روی ایران در ابتدای فصل را نشان داد.

در پیش بینی فصلی پاییز شماره 3 بر روی شناسایی سال های آنالوگ با تاکید بر چشم انداز آتی شاخص ENSO، مشابه با وضعیت احتمالی پاییز 96 تمرکز خواهیم داشت. سپس با تعریف این سال ها در وبسایت مرکز ملی پیش بینی محیطی (NCEP) پلات های مربوطه در خصوص بی هنجاری های ارتفاع تراز میانی (Z500)، متوسط فشار سطح دریا (MSLP)، بارش و دما برای این سال ها و برآیند کلی آنها ترسیم می گردد.

با توجه به میزان همبستگی های قوی بین میزان بارش و ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال با مولفه های مختلف شاخص انسو طی فصل پاییز، مبنای شناسایی سال های آنالوگ را بر روی شاخص انسو متمرکز می نمائیم.

همانطور که ملاحظه می گردد، میزان ضریب همبستگی بین شاخص نینو 3.4 (بعنوان نمایه اقیانوسی انسو) و الگوی نابهنجار ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال طی میانگین سه ماهه اکتبر - دسامبر بر روی بخش وسیعی از ایران و منطقه 0.5- می باشد، که همبستگی قوی و منفی (رابطه معکوس)  بین SST ناحیه نینو 3.4 و میزان ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال را در منطقه و ایران نشان می دهد. از طرفی بین میزان بارش ها در بخش وسیعی از کشور طی سه ماهه اکتبر - دسامبر با تغییرات SST نینو 3.4 همبستگی قوی و مثبتی (رابطه مستقیم)  وجود دارد. در نتیجه از نقشه بالا می توان دریافت که با گرایش شاخص انسو به وضعیت گرم (ناهنجاری های مثبت SST نینو 3.4 و منفی شاخص SOI) میزان ارتفاع بر روی منطقه و ایران کاهش داشته و بر میزان بارش ها افزوده می گردد، الگوی همبستگی ها نشان دهنده قوی تر بودن این  رابطه طی ماه های مهر تا آذر (بخصوص مهر و آبان) می باشد. 

افزایش متوسط دما هوا در راه ست... علل و عوامل آن + تفسیر نقشه های سطوح میانی و تراز سطح دریا

---

بر اساس اطلاعات و نقشه های دریافتی، هوای سردی که از اواخر هفته گذشته در سطح کشور حاکم گردیده ست ضمن تداوم در برخی از بخش های کشور، روند تضعیف را در پی خواهد داشت. بطوری که طی بازه منتهی به انتهای هفته،  روند افزایشی دما بترتیب از سمت شمال غرب کشور آغاز و سپس در اکثر نواحی تضعیف هوای سرد را پیشرو خواهیم داشت. این روند افزایش دما روزانه تا آخر هفته در اکثر نواحی کشور اتفاق می افتد. بدین ترتیب در بخش های شمال غرب، زاگرس شمالی، کرانه های جنوب غرب دریا کاسپین، استان های واقع در امتداد رشته کوه البرز و برخی از نواحی مرکزی که هوای سردتر از نرمال را طی اوایل هفته جاری (10 مهر 95) تجربه کرده اند در اواخر هفته با دماهای فرانرمالی مواجه خواهند بود.

این در حالی ست که بطور کل در بخش های شرقی تر کشور معدل درجه حرارت روزانه با توجه به الگوهای حاکم بر جو میانی و سطح زمین علی رغم افزایش نسبی دما در برخی از نواحی همچنان تمایل به کمتر از نرمال را نشان می دهد.

در برخی از نواحی همچون دامنه های زاگرس میانی مثل استان های چهارمحال و بختیاری، برخی از نقاط مرتفع غرب و جنوب غرب استان اصفهان، شمال و شرق فارس و همچنین ارتفاعات زاگرس جنوب شرقی در استان کرمان با توجه به الگوهای افزایش دما همچنان دماهای کمتر از نرمال را طی بازه زمانی منتهی به اواخر هفته جاری تجربه خواهند کرد.

تحلیل وضعیت الگوها جریان، بارش و دمای مهر 1395

---

بر اساس نقشه های پیش یابی طی هفته اول مهر ماه 1395، برآیند الگوی جریان بر روی ناحیه قفقاز و دریا سیاه با استقرار ناوه عمیق، واجد گردش چرخندی بر روی جنوب شرق اروپا می باشد. در این شرایط نوار جنب حاره (STH) بر روی منطقه ضمن عقب نشینی در ضلع شمالی خود موجب جابجایی شرقسوی محور آن به سوی نواحی شرقی ایران و منطقه می باشد. لذا این شرایط موجب گسترش جریانات گرمایشی بر روی بخش های شرقی و شمال شرق طی نیمه اول مهر ماه می گردد. ضمن آنکه در طی این مدت با گذر امواج ناپایدار به همراه زبانه های توده هوای پر فشار سطح زمین ضمن ایجاد جریانات شمالی ( افت دما) موجب رخداد بارش بر روی نوار شمالی و سواحل دریا کاسپین می گردد.

در بخش های جنوب کشور، به دلیل حاکمیت جریانات حاره شرقی و جابجایی غربسوی تراف کم ارتفاع بر روی آب های دریا عرب ضمن ایجاد جریانات شمال سو (جنوبی) گرم و مرطوب حاره موجب فراهم شدن شرایط برای ایجاد شرایط همرفت بر روی جنوب شرق و دامنه های زاگرس جنوب شرقی می گردد.

در طی نیمه دوم ماه، با گسترش زبانه های توده هوای پرفشار عرض های بالا و تقویت آن بر روی بخش های شمالی و همچنین وجود زبانه های توده هوای کمفشار بر روی بخش های جنوبی و دریا عرب الگوی تقویت بارش ها در بخش های شمالی، شامل نوار شمالی و سواحل دریا خزر و همچنین جنوب شرق و دامنه های زاگرس جنوب غربی فراهم می آید.

در هفته چهارم مهر ماه 1395 ضمن تضعیف الگوی مذکور از شدت بارش و ناپایداری ها در بخش های تحت تاثیر کاسته می گردد. در این برهه هپیوندی بین جانب شمالی پشته پر ارتفاع جنب حاره در منطقه و فراز ناشی از واچرخندهای  الگوی اصلی مورد انتظار می باشد.

در نقشه دمای  تراز 2 متر، همانطور که ملاحظه می گردد بر روی عرض های قطب و پیرا قطبی هوای گرم تر از نرمالی طی هفته های اول و دوم (نیمه اول مهر 1395) حاکم می باشد. این هوای گرم به سبب وجود جریانات نزول شونده بر روی قطب ناشی می گردد. بر روی حوزه  مدیترانه، جنوب اروپا، شمال شرق آفریقا، شبه جزیره عربستان و غرب فلات ایران هوای خنک تر از نرمال در برهه های هفته اول و دوم  مهر 1395حاکم می باشد.

چشم انداز یک ماهه آب و هوا کشور (12 تیر لغایت 11 مرداد 1395)

---

بر اساس برونداد مدل دینامیک GFS v.2‌ طی یکماهه آینده ( 11 تیر الی 10 مرداد 1395) در سایه بروز فاز مثبت شاخص AO که با تقویت نسبی تاوه قطبی بر روی عرض های قطب شمال همراه می باشد، در بخش وسیعی از عرض های اوراسیا شامل غرب آسیا، شرق اروپا پشته وسیع پرفشار تراز 500 hpa حاکمیت خواهد داشت. این پشته پر فشار به شکل مورب از عرض های شبه جزیره بالکان (دریا مدیترانه) به سوی غرب روسیه و ناحیه سیبری گسترش را نشان می دهد. در 2 سوی این ناحیه وسیع پشته پر ارتفاع تراز 500 hpa نواحی ناوه کم ارتفاع یکی بر روی شمال شرق اقیانوس اطلس و  غرب شبه جزیره اسکاندیناوی و دیگری بر روی آسیا میانه و حوالی دریاچه آرال استقرار خواهند داشت.

حاکمیت این ناوه بر روی آسیا میانه ضمن عمیق شدن نصف النهاری جریانات بر روی دریا خزرو افزایش گرادیان و شیب فشاری بر روی سراسر ناحیه کاسپین و قفقاز، گسترش تراف ثانویه و امتداد آن تا شرق دریا سیاه، ترکیه  و شمال غرب ایران به چشم می خورد. الگوی فرود موج بلند مبین عبور موج های کوتاه در امتداد شمال دریا مدیترانه، شبه جزیره بالکان و در نهایت شرق دریا سیاه و ناحیه قفقاز و سپس نوار شمالی ایران می باشد. 

در سرتاسر ناحیه جنب حاره شمال آفریقا و جنوب غرب آسیا نابهنجاری بالاتر از نرمال ارتفاع تراز 500 hpa دید می شود. هسته اصلی مرکز پشته پر ارتفاع بر روی شرق ایران و جنوب افغانستان نشان می دهد که با افزایش میزان نزول دینامیکی جریانات و جریانات نسبی جنوبی حاصل بر همکنش با موج های کوتاه شمالی منجر به بالا رفتن متوسط دما هوا در این نواحی و در بخش وسیعی از فلات ایران خواهد شد.