تحلیل وضعیت الگوی آب و هوای ماه نوامبر 2018 (شماره 3: تحلیل خروجی مدل CFSv2.0)

---

آخرین آپدیت مدل CFSv2 ماه نوامبر 2018 منتشر شد! 

نکاتی که می توان از این برونداد استنباط نمود به شرح ذیل می باشد:

 استقرار مرکز پر ارتفاع عمیقی بر روی اروپا به چشم می خورد، این پر ارتفاع بر روی مرکز اروپا استقرار دارد و سبب انحراف مسیر توده های آب و هوایی جریانات غربی منطقه معتدله بر روی اروپا می گردد، نتیجه چنین شرایط کاهش قابل توجه سامانه های آب  هوایی بر روی اروپا و در نتیجه بالا رفتن ساعات آفتابی بر روی قاره که مصادف خواهد بود با کاهش بارندگی ها و به دنبال آن متوسط دما هوا بر روی بخش وسیعی از این قاره بالاتر از حد نرمال پیش بینی می شود. این تغییرات اما بر روی منطقه جنوب غرب آسیا (و ایران) کاملا بالعکس خواهد بود. با توجه به الگوی واچرخندی (ساعتگرد) بر روی پرفشار اروپا، مکرراً هوای سرد آسیا (سیبری) جلوی پرفشار مذکور به سمت جنوب هدایت می گردد. این هوای سرد بر روی آسیا مرکزی، میانه، ایران و بخش هایی از خاورمیانه موجب بروز نابهنجاری منفی دما هوا در جنوبغرب آسیا خواهد شد. با کاهش ملموس و قابل توجه دما هوا، به نظر می رسد، برف های کوهستانی بر روی کشور طبق نرمال آغاز و حتی نسبت به شرایط نرمال زودهنگام رخ دهد.

در طی میانگین اسمبل ده روزه، مرکز ناوه کم ارتفاع بر روی جنوبشرق قزاقستان بسته شده و امتداد فرود آن در راستای جنوب غربی به ایران کشیده می گردد که در ادامه به مرکز کم ارتفاع بر روی شرق مدیترانه (غرب خاورمیانه) ملحق می گردد، در واقع رخداد پدیده فرارفت سرد از جانب پرفشار اروپا بر روی غرب خاورمیانه، شرایط و بستر برای شکلگیری و گسترش کم ارتفاع مورب آسیایی را فراهم می نماید.مرکز فعالیت کم ارتفاع شرق مدیترانه با الگوی پادساعتگرد خود موجب انتقال هوای مرطوب جنوبی از دریا سرخ به سمت ایران می گردد. بنابر این شرایط در سطح منطقه حاکی از رخداد الگوی بلاکینگ ماندگار می باشد. 

در اسمبل یکروز که آخرین تحولات و تغییرات الگوها طی برونداد مدل CFSv2 نشان می دهد، مرکز فعالیت کم ارتفاع شرق مدیترانه تضعیف و به سمت موقعیت جنوبی تر بر روی جنوب دریا سرخ - عربستان جابجا گردیده ست، مرکز پر فشار اروپا شدت بیشتری یافته و حدود جنوبی آن پیشروی بیشتری به سمت جنوب بر روی منطقه را نشان می دهد. مرکز ناوه عمیق سیبری از نواحی شرقی به سمت غربی تر بر روی عرض های جنب قطبی جابجا شده و شدت آن نیز بیشتر می باشد که در راستای جنوبغربی با مرکز ناوه مستقر بر روی قزاقستان ارتباط دارد. 

نتیجه این شرایط محدود شدن منطقه فرانرمال بارشی بر روی بخش های غربی و مناطقی از نیمه شمالی کشور و کاهش بارش ها نسبت به نرمال بر روی نواحی از نیمه جنوبی کشور که با رنگ قهوه ای نمایش داده شده ست. با عنایت به رخداد الگوی منفی شاخص NAO به عنوان فاز غالب، بارندگی ها تا دهه اول آذر ماه 97 به طور میانگین بر روی نیمه غربی کشور با قطعیت بالائی فراتر از نرمال بلند مدت پیش بینی می گردد، همچنین بر روی غرب سواحل خزر (گیلان) و بخش هایی از شمال شرق کشور سیگنال های پربارشی نسبت به نرمال بلند مدت دیده می شود، گرچه شدت فرانرمال بارشی بر روی استان گیلان طی اسمبل یکروزه به دلیل توسعه فرابار اروپا کاهش یافته ست. فرانرمالی بر روی دامنه های زاگرس به سمت بخش های مرکزی کشور نیز کشیده خواهد شد. بر روی استان های حاشیه رشته کوه البرز جنوبی بارندگی ها قاعدتا باید نرمال بوده که این فرانرمالی بارش ها بر روی البرز غربی از قطعیت بالاتری برخوردار می باشد و بالاخره بر روی بخش های جنوبی کشور برای استان های واقع در جنوب شرق کشور (سیستان و بلوچستان) که نوامبر جز محدوده فصل بارندگی آنها محسوب نمی گردد، در هر دو آپدیت سیمایی از گرایش به کمتر از حد نرمال بلند مدت را نشان می دهد بر روی استان ها واقع در حاشیه خلیج فارس همچون بوشهر و خوزستان بالاترین میزان عدم قطعیت در پیش بینی ها دیده می شود، به نظر می رسد با توجه به فعالیت امواج ناپایدار ناشی از چرخند کمفشار شرق مدیترانه منطقه جنوب غرب و حاشیه خلیج فارس (بخش شمالی) از بارندگی های نرمال و فراتر از حد نرمالی برخودار باشد. 

چشم انداز یک ماهه آب و هوا کشور (12 تیر لغایت 11 مرداد 1395)

---

بر اساس برونداد مدل دینامیک GFS v.2‌ طی یکماهه آینده ( 11 تیر الی 10 مرداد 1395) در سایه بروز فاز مثبت شاخص AO که با تقویت نسبی تاوه قطبی بر روی عرض های قطب شمال همراه می باشد، در بخش وسیعی از عرض های اوراسیا شامل غرب آسیا، شرق اروپا پشته وسیع پرفشار تراز 500 hpa حاکمیت خواهد داشت. این پشته پر فشار به شکل مورب از عرض های شبه جزیره بالکان (دریا مدیترانه) به سوی غرب روسیه و ناحیه سیبری گسترش را نشان می دهد. در 2 سوی این ناحیه وسیع پشته پر ارتفاع تراز 500 hpa نواحی ناوه کم ارتفاع یکی بر روی شمال شرق اقیانوس اطلس و  غرب شبه جزیره اسکاندیناوی و دیگری بر روی آسیا میانه و حوالی دریاچه آرال استقرار خواهند داشت.

حاکمیت این ناوه بر روی آسیا میانه ضمن عمیق شدن نصف النهاری جریانات بر روی دریا خزرو افزایش گرادیان و شیب فشاری بر روی سراسر ناحیه کاسپین و قفقاز، گسترش تراف ثانویه و امتداد آن تا شرق دریا سیاه، ترکیه  و شمال غرب ایران به چشم می خورد. الگوی فرود موج بلند مبین عبور موج های کوتاه در امتداد شمال دریا مدیترانه، شبه جزیره بالکان و در نهایت شرق دریا سیاه و ناحیه قفقاز و سپس نوار شمالی ایران می باشد. 

در سرتاسر ناحیه جنب حاره شمال آفریقا و جنوب غرب آسیا نابهنجاری بالاتر از نرمال ارتفاع تراز 500 hpa دید می شود. هسته اصلی مرکز پشته پر ارتفاع بر روی شرق ایران و جنوب افغانستان نشان می دهد که با افزایش میزان نزول دینامیکی جریانات و جریانات نسبی جنوبی حاصل بر همکنش با موج های کوتاه شمالی منجر به بالا رفتن متوسط دما هوا در این نواحی و در بخش وسیعی از فلات ایران خواهد شد. 

وضعیت پوشش برف اوراسیا (Euraia Snow Cover)

 افزایش پوشش برف غرب روسیه

یکی از فاکتورهای اقلیمی بسیار مهم  که در عرض های شمالی موقعیت کشور ما در حال رخداد هست، مساله پوشش برف روسیه می باشد. به لحاظ پوشش برف این موقع از سال که ماه اکتبر و آغاز شکل گیری پوشش برف روسیه و اوراسیاست در وضعیت مطلوبی قرار داریم. طبق آرشیو مرکز ملی یخ / (National Ice Center (NIC ما به لحاظ پوشش برف اوراسیا از خیلی از سال ها در رتبه های بالاتری هستیم، اما از رکودهای ثبت شده چندین رتبه پایین هستیم. مهم ترین مساله ای که اخیرا یعنی در روز ۱۸ مهر اتفاق افتاده یک نوع انفجار در پوشش برف غرب روسیه است. بطوری که در تصویر منتشر شده روز ۱۰ اکتبر ما شاهد افزایش ناگهانی در پوشش برف غرب روسیه هستیم ! با توجه به آرشیو NIC کمتر سالی پوشش برف روسیه تا به این سرعت ظاهر شده، بطوری که تنها سال ۲۰۰۲ به وضعیت فعلی نزدیک تر هست. در این سال پوشش برف تا مرز اروپایی روسیه گسترش پیدا کرده بود. ما از سال های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۴ که تشکیل پوشش برف سریعی داشتند جلوتر هستیم. اگر این پوشش برف غرب روسیه نقطه آغاز پوشش برف فرانرمال در اسکاندیناوی باشد، می تواند در ترکیب با عوامل دیگر به بلاکینگ عرض های بالاتر منتج شود.

شکل ۱. تصویر پوشش برف و یخ روز ۹ اکتبر ۲۰۱۵ (۱۷ مهر ۹۴) سمت راست و روز ۱۰ اکتبر ۲۰۱۵ (۱۸ مهر ۹۴) سمت چپ؛ منبع: آرشیو داده های NIC (مرکز ملی یخ).