توده هوای خنک و بارانی میهمان ساحل خزر، کاهش دما در نیمه شمالی، رگبارهای شدید و طوفان های تندری در دامنه های البرز و زاگرس

---

بررسی نقشه های هواشناسی نشان می دهند که امروز هم همچنان هوای گرمتر از نرمال بر روی سواحل دریا خزر تداوم خواهد داشت، اما این شرایط موقتی بوده چرا که با نفوذ تدریجی زبانه های توده هوا  پر فشار از اواخر وقت امروز جمعه 11 خرداد 97 سوی جریانات حاکم بر روی خط سواحل دریا خزر شمالی خواهد شد. رهاورد آن کاهش دما هوا و شروع بارندگی ها از سمت غرب سواحل خواهد بود، این بارش ها فردا شنبه 12 خرداد 97 بر روی استان های گیلان و مازندران تداوم خواهد داشت و دما هوا بطور متوسط بین 9-5 درجه بر روی خط سواحل و برای استان گلستان بین 10 الی 12 درجه سلسیوس تا روز یکشنبه کاهش خواهد یافت. 

الگوی آرایش تراز میانی جو حکایت از گسترش منطقه وسیع ناوه ورتکس قطبی بر روی آسیا داشته که با الگوی گردش پادساعتگرد همراه ست و به دلیل لغزش ورتکس قطبی به روی آسیا، بر روی بخش وسیعی از آسیا هوای سرد نمود می یابد. فرارفت سرد ناشی از آنتی سیکلون مستقر بر روی اروپا، جبهه هوای سرد را در غالب زبانه های توده هوای پرفشار به سمت دریا کاسپین جابجا می نماید. همزمانی این شرایط با حضور یک چرخند عمیق و فعال بر روی منتهی الیه شرقی مدیترانه و عقب نشینی محور کمربند پر ارتفاع جنب حاره به سمت شرق و جنوبسویی آن به طرف مناطق جنوبشرقی، شرایط را برای ایجاد تاوایی مثبت به همراه الگوی واگرایی بالا که رهاورد آن بروز ناپایداری ست، بر روی شمال غرب، دامنه های زاگرس، مناطق مرکزی، دامنه های البرز و شمال شرق کشور مهیا خواهد نمود. 

بارندگی ها بر روی سواحل دریا خزر ازا واخر وقت امروز جمعه 11 خرداد از سمت استان گیلان آغاز و طی فردا شنبه 12 خرداد بر روی سرتاسر نوار ساحلی بارندگی خواهیم داشت. بیشترحجم بارندگی ها طی روز شنبه بر روی نواحی شمالی، غربی و میانه استان گیلان و بخش هایی از غرب تا سواحل غربی مازندران رخ خواهد داد. به دنبال ورود موج خنک و بارشی به روی سواحل خزر، دریا با 2 تا 2.5 متر ارتفاع موج، متلاطم خواهد بود، ضمن آنکه به دلیل شدت بارش ها در برخی مناطق مرتفع و دامنه ها در استان های گیلان و مازندران امکان رخدادن رواناب ها و بالا امدن رودخانه ها وجود خواهد داشت.

اجزای موسمی شبه قاره هند طی مونسون 2016 و تاثیر آن بر آب و هوای ایران

---

مونسون 2016 شبه قاره هند به طور رسمی فعالیت خود را از تاریخ 8 ژوئن 2016 (19 خرداد 1395) از سوی جنوب غرب کشور (سواحل کرالا) آغاز نمود. این آغازگری مونسون در حالی نمود یافت که چشم اندازهای اولیه ارائه شده اداره هواشناسی هند در مورد فصل موسمی بیانگر فرانرمال بودن مونسون 2016 شبه قاره در حدود 6٪ نرمال بود.

مونسون هند هنوز دچار کمبود نسبت به میزان نرمال های بلند مدت می باشد. النینو بعنوان یک پدیده طبیعی در بروز بارش های زیر نرمال در شبه قاره مقصر شناخته می شود. بطوریکه تا 20 ژوئن 2016، از میزان مقادیر نرمال بارش 90.6 میلی متری، به میزان 70.7 میلی متر را دریافت شده است. این شرایط، کمبود بارش های تجمعی کشور را به میزان 22٪ به ارمغان آورده ست.

طی سه ماهه تابستان بر روی ناحیه وسیع اقیانوس هند و جنوب غرب آسیا استقرار شرایط واگرایی تراز فوقانی جو خواهیم داشت که مرکز واگرا بر روی میانه حاره اقیانوس هند واقع می باشد. این شرایط بر روی تراز فوقانی موجب انبساط توده هوا و در نتیجه کمک به صعود دینامیک هوا می نماید. از سوی دیگر بر روی نقشه های تابع جریان تراز  850 هکتوپاسکال بر روی جنوب غرب آسیا و اقیانوس هند شرایط گردش نابهنجار سیکلونی حاکم بوده از این روز این شرایط موجب تقویت بادهای مرطوب زای جنوب غربی بر روی سرتاسر اقیانوس هند می گردد. علاوه بر آن شرایط گردش سیکلونی بر روی اقیانوس هند موجب می گردد که با بر همکنش بین حرکت ساعتگرد  بر روی نیمه جنوبی و پادساعتگرد جریانات بر روی نیمه شمالی اقیانوس هند تقویت جریانات شرق سو (غربی) را بر روی آن موجب گردد در نتیجه روباد سطحی جت سومالی قوی تر از وضعیت نرمال خود ظاهر می گردد. 

نقشه معرف تابع جریان تراز 200 هکتوپاسکال طی سه ماهه تابستان 1395 نشان می دهد که بر روی ناحیه وسیع جنوب غرب آسیا  نابهنجاری آنتی سیکلونی فراتر از نرمال حاکمیت خواهد داشت که نشاندهنده قوی تر از نرمال بودن فرابار تبت می باشد. حرکت ساعتگرد در جانب جنوبی این فرابار هسته سرعت جت حاره شرقی را تشکیل می دهد بنابر این روباد تراز فوقانی حاره شرقی طی فصل موسمی امسال قویتر از نرمال ظاهر خواهد شد. 

چشم انداز یک ماهه آب و هوا کشور (۲۵ اردیبهشت / ۲۱ خرداد ۱۳۹۵)

بر اساس خروجی ۳ مدل دینامیکی معتبر جهانی JMA،ECMWF و CFS v.2 طی یکماهه آینده (۲۵ اردیبهشت / ۲۱ خردادر۱۳۹۵)، با گسترش توده های پرفشار جنب حاره در سطح منطقه، افزایش میزان پایداری کلی جو مورد انتظار می باشد که پیامد ناشی از آن کاهش پدیده های ناپایدار جوی و افزایش ساعات آفتابی در سطح کشور خواهد بود. در طی این مدت با عبور امواج کم دامنه تراز میانی جو ،غالب ناپایداری های جو محدود به بخش هایی از استان های واقع در شمال غرب، نوار ساحلی خزر، دامنه های البرز ، بخش هایی از شمال شرق و تا حدودی استان های واقع در شمال زاگرس در غرب کشور خواهد بود.

به سبب جریانات مرطوب جنوبی وقوع بارش های ناحیه ای بر روی دامنه های جنوبی زاگرس در استان کرمان مورد انتظار می باشد. بارش در سایر استان های کشور در میزان قابل توجه پیش بینی نمی گردد.

با توجه به توام شدن شرایط حاکم بر لایه های میانی جو با ناهنجاری منفی متوسط فشار سطح دریا (MSLP)، موجب بالا رفتن متوسط دمای هوا یکماهه آینده در سطح کشور خواهد شد. بنابر این در بیشتر نواحی کشور متوسط دمای هوا فراتر از حالت نرمال پیش بینی می گردد. این گرمایش هوا در بخش هایی از مرکز، دامنه های جنوب غربی زاگرس، جنوب شرق کشور بارزتر از سایر نقاط پیش بینی می گردد. 

 بر روی جنوب شبه قاره هند ناحیه خطوط بسته هم ارتفاع با میزان ناهنجاری منفی، بیانگر شکل گیری ناحیه فعال حاره بر روی آبهای جنوب شبه قاره می باشد. این وضعیت به همراه سایر شرایط مساعد اقیانوسی (نظیر دمای بالای سطح آب دریا بر روی اقیانوس هند و دریا عرب) همچنین وجود جریانات سیکلونی بر روی لایه های زیرین و واگرایی لایه های فوقانی می تواند با افزایش فعالیت های حاره ای بر روی آب های اقیانوس هند، دریا عرب در جنوب، بتدریج سواحل غربی شبه قاره هند و سپس آب های دریا عمان منتج گردد. 

چشم انداز یک ماهه آب و هوا کشور (18 اردیبهشت / 15خرداد 1395)

آژانس آب و هوایی ژاپن (JMA)

با توجه به نقشه های هواشناسی مرکز آب و هوایی توکیو (TCC) طی یک ماهه آینده مورخ 18 اردیبهشت لغایت 15 خرداد ماه 1395، بسبب استقرار محور تراف کم دامنه بر  روی دریا سیاه تا شمال دریا سرخ ضمن عبور امواج کم دامنه تراز میانی به بخش های شمالی کشور، موجب تقویت و حاکمیت پشته پر ارتفاع بر روی فلات ایران می گردد، میزان نابهنجاری ارتفاع تراز 500 hpa بر روی فلات ایران بین 20+ الی 40+ متر پیش بینی می گردد. 

نقشه های متوسط فشار سطح دریا (MSLP) بر روی بخش هایی از شبه جزیره عربستان، فلات ایران، غرب آب های دریا عرب و شمال اقیانوس هند نرمال تا 1- هکتوپاسکال کمتراز نرمال پیش بینی می گردد. این شرایط نشان دهنده فعال بودن زبانه های توده هوای کمفشار بر روی آب های اقیانوس هند و بخش هایی از فلات ایران بشمار می رود. 

با توجه به استقرار ناوه وسیع کم ارتفاع آسیا و گسترش آن تا شمال دریا خزر، تقویت جریانات ناپایدار بر روی بخش های شمالی ـ شرقی را موجب می شود که این موضوع می تواند تقویت ناپایداری ها را بر روی دامنه های شرقی البرز و شمال شرق کشور طی یکماهه به دنبال داشته باشد. 

با توجه به نقشه های پتانسیل سرعت تراز 200 هکتوپاسکال (سمت چپ) ناهنجاری منفی (واگرایی) تراز 200 هکتوپاسکال بر روی آب های اقیانوس هند بویژه غرب اقیانوس بین 4- الی 6- واحد موجب تشدید همرفت و ناپایدری ها بر روی آب ها اقیانوس می گردد. این شرایط می تواند در کنار سایر شرایط گفته شده (نابهنجاری منفی متوسط فشار سطح دریا) شرایط ایده آل جهت تشدید فعالیت های حاره ای را در برهه یکماهه بر روی آب های اقیانوس هند به دنبال داشته باشد. از نتایج دیگر آن می تواند در فرارفت رطوبت به سوی فلات ایران نام برد.