پیش بینی آب و هوای کشورطی نوامبر 2015 ( 10 آبان الی 10 آذر 94)

اواخر ماه اکتبر 2015 مصادف با هفته اول آبان 94، الگوهای مرطوب در سطح منطقه غالب شدند. بطوری که جریانات مرطوب از سوی دریای سرخ به سمت شمال شرق گسترش یافت. این شرایط مرهون الگوهای مناسب در سطح فرامنطقه ای در لایه های بالایی جو به صورت بندال پر ارتفاع بر روی اسکاندیناوی و حاکمه ناوه مورب آسیا موجب تقویت جریانات بر روی دریا مدیترانه گشت و نتیجه آن گسترش الگوی مرطوب در سطح کشور بخصوص در غرب و جنوب غرب ایران بود. 

الگوی یادشده قویاً مرتبط ست با برآیند کلی پارامترهای تاثیر گذار بر آب و هوای جهانی که در راس آنها وقوع فاز گرم شاخص انسو یعنی النینو قرار دارد. که با تاثیر خود بر الگوهای تراز میانی در سطح فرامنطقه ای و هم شرایط مناسب پهنه های آبی جنوبی نظیر اقیانوس هند و دریا عرب تواماً منجر به وقوع شرایط بسیار مرطوب در جنوب غرب ایران و رخداد سیلاب های مخرب شد.

حال به بررسی الگوهای آب و هوا طی 30 روز آینده (10 آبان الی 10 آذر 94) / نوامبر 2015 می پردازیم:

طی برهه 10 آبان الی 10 آذر 94 میزان بارش ها در غالب مناطق کشور متمایل به بالاتر از سطح نرمال را نشان می دهد که این فرانرمال دمایی بر روی جنوب غرب کشور عمدتا نواحی زاگرس مرکزی و همچنین نوار ساحلی خزر و مناطقی از شمال شرق کشور بارزتر می باشد، همچنین میزان متوسط دمای هوا در بیشتر نواحی کشور طی این مدت کمتر از حد نرمال پیش بینی می شود. که این شرایط منجر به افزایش زودهنگام و سریع تر پوشش برف در ارتفاعات شمال غرب، دامنه های البرز، شمال شرق و برخی نواحی زاگرس می گردد. احتمالا این خبر خوبی برای کوهنوردان حرفه ای در این موقع از سال محسوب می شود.

مدل CFS v2

در الگوی نقشه های این مدل، در سرتاسر ناحیه قطبی میزان ارتفاع تراز میانی کمتر از نرمال دیده می شود که بیانگر شرایط فاز مثبت نوسان AO می باشد این وضعیت با فاز مثبت نوسان اطلس شمالی NAO نیز همزمان گشته است که نتیجه آن قوی تر بودن مرکز فشار زیاد آزور بر روی اروپا می باشد. گسترش شمال سوی پشته پر ارتفاع آزور بر روی اروپا منجر به اختلال در جریانات معمول غربی در این منطقه می شود. گردش واچرخند مداوم مرکز پشته منجر به تداوم کاهش ارتفاع تراز میانی بر روی آسیا میانه _ خزر می شود. این مرکز کم ارتفاع در یک شرایط محصور بین پشته پرفشار آزور اروپا و ارتفاع بالای نواحی شرق آسیا قرار دارد. جریانات چرخندی وسیعی بر روی آسیای میانه ایجاد می نماید که با گسترش تراف آن بر روی منتهی الیه شرق مدیترانه ، دریای سرخ و شمال شرق آفریقا عامل اصلی ایجاد ناپایداری های منطقه در طی ماه نوامبر 2015 می باشد.  توی این ماه فاز مثبت نوسان دریای شمال _ شمال خزر (NCPI) منجر با کاهش ارتفاع تراز 500 بر روی شمال خزر و افزایش میزان ارتفاع تراز 500 روی دریای شمال در شرق بریتانیا با ایجاد پشته پر ارتفاع بر روی بالکان منجر به جریانات شمالسو (جنوبی) در این منطقه شده و الگوی مرطوب و سردی بر روی هوای ایران ایجاد می نماید.

موقعیت مناسب استقرار مرکز پر ارتفاع جنب حاره بر روی دریای عرب به جهت مچ شدن جریانات گرم و مرطوب جنوب غربی در جانب ضلع شمالی آن با جریانات سرد شمال غربی در جانب ضلع جنوبی مرکز کم ارتفاع شرایط همگرایی تراز بالا از دریای سرخ به سمت فلات ایران ایجاد می نماید که نتیجه آن استمرار الگوهای مرطوب می باشد.

حرکت طوفان مدیترانه ای به سمت ایران، احتمال جاری شدن سیل در برخی شهرهای غربی ایران تا اواسط هفته آینده

یک طوفان کمفشار با حرکت آهسته به سمت شرق سبب رخداد طوفان های تندری به همراه جاری شدن سیل طی روزهای گذشته در بخش هایی از منطقه خاورمیانه شد، که این شرایط آب و هوایی حاد طی روزهای سه شنبه تا پنجشنبه ۷ آبان ۹۴ در منطقه تداوم خواهد داشت. 

رگبارهای روزانه و طوفان های تندری از سواحل مدیترانه ای اسرائیل، فلسطین و سوریه به سوی اردن، عراق و شمال عربستان سعودی ادامه خواهد یافت.

این طوفان های تندری می توانند وقوع بالقوه سیلاب را در پی داشته، رخداد تندبادها و ریزش تگرگ را سبب شوند. نواحی که در آنها بارش اتفاق می افتد، به دلیل رخداد تندبادهای جلوی طوفان های تندری، می توانند تحت تاثیر طوفان های گرد و خاک (Dust Storm) قرار گیرند. به دلیل بارش های مداوم در سراسر منطقه، مخاطره طوفان های گرد و خاگ بطور کلی کاهش خواهد یافت.

در نواحی شمالی، از شرق ترکیه بسوی گرجستان، ارمنستان، آذربایجان و شمال ایران تحت حاکمیت ناحیه بارشی واقع خواهند شد، در حالی که سیل فراگیر برای این مناطق نگرانی محسوب نمی شود، امکان رخداد سیل های محلی و نقطه ای می تواند روی دهد. 

به سبب حرکت آهسته این طوفان و حاکمیت چندین روز متوالی آب و هوای ناپایدار، یک منطقه از طوفان های تندری با بارش های سنگین مجموعا می تواند احتمال جاری شدن سیل در بخش هایی از غرب ایران و شرق عراق را در پی داشته باشد. 

طی روزهای سه شنبه تا پنجشنبه جاری، نواحی از بارش های سنگین نقطه ای (محلی) و طوفان های وابسته به آنها ایجاد خواهند شد. شهرهایی که در خطر بالقوه جاری شدن سیلاب واقع هستند عبارتند از: موصول، اربیل، کرمانشاه، کرکوک، ایلام، کوت و العماره می باشند. میزان بارش به طور متوسط بین ۵۰ الی ۱۰۰ میلی متر (۲ الی ۴ اینچ) و  مقادیر بالاتر به صورت نقطه ای پیش بینی می شود. 

در حالی رگبارها و طوفان های تندری به طور گسترده از شمال و شرق عراق تا غرب ایران و قسمت شمالی برای گرجستان از جمعه تا یکشنبه ۱۰ آبان باقی خواهند بود، خطر وقوع سیل همچنان وجود خواهد داشت. 

اوایل هفته آینده، یک سامانه طوفانی جدید از دریای مدیترانه به منطقه نزدیک خواهد شد، که در پی استمرار چندین روز متمادی شرایط آب و هوای ناپایدار، موجب جاری شدن سیل از نواحی اسرائیل  و سوریه به سوی عراق و ایران خواهد شد. 

در ادامه در غالب ۴ مدل نقشه های مجموع بارش ۱۴۴ ساعت آینده  را مشاهده خواهید نمود.

بررسی وضعیت جوی کشور طی هفته اول و دوم آبان 94

الف ـ مروری بر وضعیت بارش و دمای مهر ۹۴

بر طبق خروجی نقشه های ناهنجاری مجموع بارش ۳۰ روزه (مهر ۹۴)، بر روی کرانه های جنوب غربی دریای خزر، بخش هایی از شمال غرب، دامنه های زاگرس میانی به سمت بخش شرقی البرز مرکزی (شرق استان تهران و غرب سمنان) و مناطقی از جنوب استان سیستان و بلوچستان در جنوب شرق کشور درجاتی از فرانرمال بارشی را نشان می دهند. بیشترین میزان ناهنجاری بارش متعلق به کرانه های جنوب غربی دریای خزر در استان گیلان، شمال استان آذربایجان، بخش هایی محدودی از البرز غربی با بیش از ۱۰۰ میلی متر فراتر از نرمال دیده می شود.

در سایر مناطق کشور میزان ریزش های ماه انحراف قابل توجهی نسبت به نرمال را نشان نمی دهد.

شکل ۱: نقشه ناهنجاری بارش ثبت شده طی مهر ۹۴ (میلی متر)

منبع: http://www.cpc.ncep.noaa.gov/products/african_desk/cpc_intl/casia/afghan_rfe_rms_30day_cas_anom.gif

الگوی اطلس شرقی (EA)

 الگوی اطلس شرقی (EA) دومین مد مهم تغییر پذیری با فراوانی کم در اطلس شمالی می باشد و به عنوان یک مد اصلی در همه ماه ها نمایان می شود. الگوی EA از لحاظ ساختاری مشابه با NAO می باشد و شامل یک دو قطبی شمال – جنوب از مراکز ناهنجار می باشد که اطلس شمالی را از شرق به غرب پوشش می دهد. مراکز ناهنجار الگوی EA به طرف جنوب شرق تا خطوط گرهی الگوی NAO جابجا می شوند. به این دلیل، الگوی EA اغلب به عنوان یک الگوی تغییر جهت یافته جنوبسو NAO تفسیر می شود. با این حال، میانه عرض جغرافیایی پائین تر دربرگیرنده یک ارتباط قوی جنب حاره در رابطه با تعدیل شدت و مکان پشته جنب حاره می باشد. این ارتباط جنب حاره، الگوی EA را متمایز از همتای NAO آن می کند. این الگوی EA مشابه با الگوی نشان داده شده در مطالعه بارنستون و لیوزی (1987) می باشد، اما به طور متمایزی متفاوت از الگوی EA می باشد که در اصل توسط والاس و گوتزلر (1981) تعریف شده است.

وضعیت پوشش برف اوراسیا (Euraia Snow Cover)

 افزایش پوشش برف غرب روسیه

یکی از فاکتورهای اقلیمی بسیار مهم  که در عرض های شمالی موقعیت کشور ما در حال رخداد هست، مساله پوشش برف روسیه می باشد. به لحاظ پوشش برف این موقع از سال که ماه اکتبر و آغاز شکل گیری پوشش برف روسیه و اوراسیاست در وضعیت مطلوبی قرار داریم. طبق آرشیو مرکز ملی یخ / (National Ice Center (NIC ما به لحاظ پوشش برف اوراسیا از خیلی از سال ها در رتبه های بالاتری هستیم، اما از رکودهای ثبت شده چندین رتبه پایین هستیم. مهم ترین مساله ای که اخیرا یعنی در روز ۱۸ مهر اتفاق افتاده یک نوع انفجار در پوشش برف غرب روسیه است. بطوری که در تصویر منتشر شده روز ۱۰ اکتبر ما شاهد افزایش ناگهانی در پوشش برف غرب روسیه هستیم ! با توجه به آرشیو NIC کمتر سالی پوشش برف روسیه تا به این سرعت ظاهر شده، بطوری که تنها سال ۲۰۰۲ به وضعیت فعلی نزدیک تر هست. در این سال پوشش برف تا مرز اروپایی روسیه گسترش پیدا کرده بود. ما از سال های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۴ که تشکیل پوشش برف سریعی داشتند جلوتر هستیم. اگر این پوشش برف غرب روسیه نقطه آغاز پوشش برف فرانرمال در اسکاندیناوی باشد، می تواند در ترکیب با عوامل دیگر به بلاکینگ عرض های بالاتر منتج شود.

شکل ۱. تصویر پوشش برف و یخ روز ۹ اکتبر ۲۰۱۵ (۱۷ مهر ۹۴) سمت راست و روز ۱۰ اکتبر ۲۰۱۵ (۱۸ مهر ۹۴) سمت چپ؛ منبع: آرشیو داده های NIC (مرکز ملی یخ).