بخش دوم: وقوع پدیده های حدی (مخاطرات آب و هوایی) بارش برف قابل توجه،موج سرما و یخبندان در سطح کشور

---

کشور طی هفته پیشرو میزبان یک سردچال قدرتمندی خواهد بود که به ما یاد آوری میکند زمستان تازه آغاز شده است..!

طی بررسی های مفصل در بخش های قبلی، اشاره شد که یک فرود عمیق حلقه بادهای غربی بر روی غرب آسیا موجب می شود، سردچال مورد نظر ما بر روی موقعیت کشور واقع شود. 

در تشکیل این فرود ما بر روی اروپا متمرکز می شویم، جایی که بر روی شمالِ اطلس کم ارتفاعِ عمیق و در سرتاسر میانه آن پرارتفاعِ قوی حاکمیت دارد، تقابل بین این دو برقراری فاز مثبت NAO را نشان می دهد. بروز فاز مثبت نوسان NAO جریانات مداری بسیارقوی را بر روی سرتاسر اروپا به سمت روسیه هدایت می کند. اما این جریانات، تحت مکانیسم های مرتبط با رویداد فاز مثبت نوسان EA-WR فرودی عمیق را در سرتاسر غرب آسیا به ارمغان می آورد. امتداد این فرود با توجه به وجود الگوی واچرخندِ جنوب اروپا، تا شمال خلیج فارس گسترش یافته و سردچال مدنظر ما را بر روی قائده آن از فراز ایران عبور می دهد. تقویت و گسترش زبانه های توده هوای پرفشار اروپایی از سمت غرب سبب تقویت شارش های سرد بر روی کشور طی هفته پیشرو خواهد شد که پازل رویداد بارش برف را بر روی کرانه های شمالی کشور تکمیل می کند!!!

در یک نگاه کلی، وقتی به نمایه آرایش الگوی آنومالی متوسط ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال طی هفته سوم بهمن نگاه می کنیم، حلقه بادهای غربی حول نیمکره شمالی متحمل فراز و رودهای بسیار زیادی بوده و از پیچ و تاب های متعددی برخوردار است. الگوی فاز مثبت بسیار قوی نوسان NAO به همراه فاز منفی الگوی اقیانوس آرام - آمریکای شمالی PNA یک کمپلکس از ناوه - تراف کم ارتفاع را بر روی ربع راست نیمکره غربی یعنی سرتاسر شمال اطلس تا آمریکای شمالی پدیده آورده است.  

وقوع بارندگی های سیل آسا، آبگرفتگی ها و بارش برف رهاورد سامانه طوفانی اخیر، ورود سامانه های شمالی در نیمه دوم هفته!

---

سامانه ای که چند روزی است در مورد آن صحبت می کنیم، در ادامه فعالیت خود سبب وقوع بارندگی های گسترده ای در اقصی مناطق کشور شد، بارندگی ها در نیمه غربی، مرکز و مناطقی از شمال کشور چندان قابل توجه نبود، تنها بر روی کرانه های ساحلی شمالی کشور بر طبق آمارهای دریافتی بارش های نسبتاً خوبی از این سامانه گزارش شد، اما بارندگی ها بر روی نیمه شرقی و بخصوص استان های واقع در جنوب کشور قابل توجه بوده است. بطوری که بیشترین میزان بارش ها بر روی نواحی جنوبی فارس و کرمان، هرمزگان، سیستان و بلوچستان به ثبت رسیده است. بالاترین میزان بارش دریافتی طی 24 ساعت منتهی به صبح روز شنبه 21 دیماه از ایستگاه هایی همچون رودان 102.8، بندر عباس 92.7 و بستک با 91.5 میلی متر واقع در استان هرمزگان گزارش شد. 

طبق هشدارهایی که به دفعات در پست های مختلف داده شد، آبگرفتگی و سیلاب در برخی از نواحی استان های جنوبی و بارش برف و انسداد جاده های کوهستانی در نواحی شمال شرق، شرق، مرکز، ارتفاعات جنوبی و برخی نقاط شمالی کشور گزارش شد.

در استان هرمزگان وقوع آبگرفتی ها در جزیره قشم و معابر بندر عبارس گزارش شد. به نظر می رسد بیشترین میزان حجم آبگرفتی ها از روستاهای واقع در شهرستان جاسک بوده که سبب تعطیلی مدارس روستاهای این شهرستان شد. در استان سیستان و بلوچستان بارش ها در همه شهرستان های استان سیل آسا گزارش شد، در 24 ساعت منتهی به شب گذشته میزان ریزش ها در نیکشهر واقع در جنوب غرب استان به 186 میلی متر رسید. این بارش ها سبب تعطیلی مدارس برای دومین روز متوالی شد، به سبب بارش های شدید و طغیان آب رودخانه ها انسداد در محورهای اصلی و فرعی را در سطح استان شاهد بودیم. همچنین با توجه به پیش بینی های ورود سیلاب از افغانستان از ورودی جریکه به رودخانه هیرمند به سمت ایران به نظر می رسد این سیلاب به زودی به سد زهک برسد. 

نشریه جغرافیا و توسعه: تعداد روزهای یخبندان ایران در هر دهه رو به کاهش ست

---

با توجه به نتایج پژوهشگران دکتر سید ابوالفضل مسعودیان و دکتر محمد دارند، بطور کلی روند تعداد روزهای یخبندان ایران روبه کاهش است. تنها در گستره ی بسیار کوچکی از ایران روند تعداد روزهای یخبندان مثبت است که بر روی بلندی های زاگرس و البرز دیده میشود. در مناطق پست و هموار ایران روند منفی است.

بر اساس نتایج این یافته که در نشریه جغرافیا و توسعه شماره 39 تابستان 1394 صفحات 49 الی 60 چاپ شده است، یکی ازمهمترین آثارگرمایش جهانی اخیر، کاهش تعداد روزهای یخبندان و افزایش طول دوره ی فصل بدون یخبندان است. نتایج این پژوهش نشان داد که روند تعداد روزهای یخبندان ایران در بیشتر گستره ی ایران رو به کاهش است. مناطقی که روند منفی تعداد روزهای یخبندان را نشان می دهند، برروی شمال غرب کشور و نواحی پست و هموار مرکزی، جنوبی و شرقی ایران قرار دارد. روند تعداد روزهای یخبندان در گستره ی بسیار کوچکی از ایران مثبت است که آنهم بر روی ناهمواری های زاگرس و البرز دیده می شود. بیشترین درصد از گستره ی روند منفی تعداد روزهای یخبندان در بین ماه های سال، مربوط به دی ماه و بیشترین درصد ازگستره ی ایران که دارای روند مثبت است مربوط به اسفند است. بیشترین شیب روند مناطقی که دارای روند مثبت است مربوط به ماه اسفند است. تعداد روزهای یخبندان ایران در فصل تابستان و خرداد بدون روند است. بطور کلی میتوان گفت که در فصل گرم سال تعداد روزهای یخبندان ایران ایستا و بدون تغییر است درحالی که در فصل سرد سال تعداد روزهای یخبندان تغییرات بسیار زیادی را از خود نشان می دهد. روند تعداد روزهای یخبندان سالانه نیز کاهشی است.

شمال استان تهران بیشترین شیب روند کاهشی تعداد روزهای یخبندان را دارد. شیب روند تعداد روزهای یخبندان سالانه در شمال استان تهران 28 تا 35 روز در سال به ازای هر دهه رو به کاهش است. بیشترین افزایش تعداد روزهای یخبندان بر روی رشته کوه های البرز در شمال سمنان و جنوب غرب استان خراسان شمالی قراردارد.