تحلیل الگوی آب و هوا منطقه طی (مارس) اسفند 1397 (با تاکید بر الگوی آنالوگ 1978)

---

طبق تحلیلی که در پست گذشته (اینجا را بخوانید) داشتیم، با توجه به برقراری النینو ضعیف طی دوره جاری، یکسری از سال های آنالوگ مشابه با این شرایط در تاریخچه اطلاعات شاخص ENSO وجود دارد. یکی از آنها سال 1959 بود که در پست مذکور تحلیل شد. اما سال یگر 1978 می باشد که از جنبه هایی با دوره فعلی همخوانی دارد. 

اگر بخواهیک دور نیمه اول فوریه امسال را با سال 1978 مقایسه نمائید طبق پلات های ترسیسم شده شباهت هایی را مشاهده میکنیم:

طبق این مقایسه ما در هر دو سال الگوی گردش آنتی سیکلونی بر روی حوزه شمال کاسپین و غرب آسیا شاهد بودیم. بر روی منطقه وسیعی از عرض های شمالی و معتدله اوراسیا آنومالی مثبت ارتفاع تراز میانی جو حاکمیت داشته ست. بر روی اروپای غربی گردش نابهنجار سیکلونی از حوزه اطلس با سیمای آنومالی منفی ارتفاع برقرار می باشد. طی نیمه اول فوریه 1978 بر روی آسیای مرکزی فرود مورب با آنومالی منفی ارتفاع استقرار داشته که امتداد تراف آن به بخش های شرقی خاورمیانه و دریا غرب گسترش یافته ست که در فوریه 2019 به صورت هم ارتفاع بسته بر روی جنوب پاکستان، عمان و دریا عرب خود را نشان داده ست. 

تحلیل دوره 12 دی لغایت 12 بهمن 1397 (ژانویه 2019)

---

نقشه های میانگین آنومالی ارتفاع تراز لایه میانی جو طی یکماه اخیر ( 12 دی لغایت 12 بهمن 97) نشان می دهد که منطقه فعال ناشی از ورتکس قطبی بر روی قلب اروپا استقرار داشته و جت روباد قطبی بر روی عرض های جنوبی این قاره جابجا شده که رهاورد آن رخنه هوای سرد شمالی به درون اروپا بوده است. اما این تراف بلند بر روی اروپا باعث حاکمیت جریانات گرم و مرطوب جنوبی بروی منطقه خاورمیانه و ایران شد که از پیامد آن گسترش الگوهای بارندگی بر روی نیمه غربی - شمالی کشور طی دوره یاد شده (چله بزرگه) شد. الگوی پادساعتگردی ناشی از چرخندی ناوه اروپا با القای الگوی ساعتگرد واچرخندی بر روی منطقه به مرکزیت خلیج فارس شد در نتیجه محور روباد جنب حاره به سمت عرض های بالاتر جابجا شده و به موازت آن کانال رطوبتی منطقه همگرایی دریا سرخ بر روی زاگرس - نیمه شمالی متمایل گردید، در نتیجه این امر منطقه نیمه جنوبی کشور با الگوی آب و هوای خشک و گرمتر از نرمال مواجه شدند و بر روی بیشتر مناطق کشور با حاکمیت زبانه های توده هوای کمفشار غربی و افزایش میانگین ارتفاع ستون جو سطح دمای هوا در طی این مدت بیهنجار گرمتر از نرمال بوده ست.

همانطور که در نقشه مشاهده می گردد، زبانه های توده هوای کمفشار به سبب الگوهای دینامیک جو بر روی اروپا گسترش یافته و بخش هایی از غرب و شمال منطقه تحت سیطره آن واقع شده است، از طرفی با ایجاد جریانات جنوبی در لایه های جو و حاکم شدن پرارتفاع نسبی بر روی فلات ایران متوسط دماهای هوا در غالب مناطق کشور بالاتر از سطح هنجار شد و یکی از گرمترین دوره چله بزرگ (دوره طلایی سرما) را تجربه کردیم.

طی نیمه اول مرداد 1396؛ مینودشت با 107.5 میلی متر بیشترین بارش، اردبیل با 5.8 و مهران با 51.5 درجه خنک ترین و گرمترین بودند

---

بررسی الگوی بی هنجاری ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال (Z500) و متوسط فشار سطح دریا (MSLP) طی نیمه اول مرداد 96 نشان می دهد، بر روی جنوب غرب روسیه مرکز پر ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال واجد الگوی گردش بی هنجاری ساعتگرد استقرار داشته ست که با مرکز پر ارتفاع جنب حاره واقع در خاورمیانه که بر روی شمال غرب عربستان و شمال دریا سرخ بسته گردیده، همپیوندی برقرار کرده ست. در نتیجه بر روی سرتاسر غرب خاورمیانه، دریا سیاه، قفقاز، ترکیه، کاسپین، غرب و شمال غرب ایران تا بخش وسیعی از جنوب غرب روسیه و جنوب شرق اروپا با بی هنجاری مثبت ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال و حاکمیت پشته پر ارتفاع همراه بوده ست. بر روی نیمه شرقی - مرکزی ایران الگوی گردش بی هنجاری چرخندی (پادساعتگرد) مبین حاکمیت ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال حدود نرمال طی نیمه دوم مرداد ماه 96 بوده ست.

طبق آنچیزی که از الگوی بی هنجاری متوسط فشار سطح دریا طی نیمه اول مرداد ماه 96 دیده می شود، طی این مدت بر روی فلات ایران میزان متوسط فشار سطح دریا گرایش به بالاتر از حدود نرمال های بلند مدت را داشته ست که تضعیف زبانه های توده هوای کمفشار فصلی را نشان می دهد. 

این الگوی بی هنجاری در لایه تراز میانی و فشار تراز سطح دریا نشان می دهد که مسیر عبور توده هوای عرض معتدله در طی نیمه اول مرداد 96 بر روی عرض های جغرافیایی بالا (شمال اطلس به سمت شمال غرب و شمال اروپا) بوده و بر روی منطقه حاکمیت پر ارتفاع جنب حاره و همپیوندی آن با پر ارتفاع حاکم بر روی جنوب غرب روسیه مانع از تاثیر گذاری توده هوای ناپایدار عبوری بر روی بخش های شمالی و حوزه کاسپین (سواحل شمال) گردیده ست. در نتیجه مقادیر نرخ بارش طی نیمه اول مرداد ماه 96 بر روی نوار ساحلی خزر و بخش هایی از شمال غرب کشور گرایش به کمتر از نرمال های بلند مدت را نشان داده و در سایر مناطق کشور این بی هنجاری مطابق با نرمال های بلند مدت بوده ست. 

تحلیل وضعیت الگوها جریان، بارش و دمای دی 1395

---

بر اساس نقشه های بلند مدت و آینده نگری هواشناسی، طی دی ماه 1395 کشور تحت تاثیر امواج متعدد ناپایدار واقع خواهد شد،  که با عبور تراف ناوه های عرض های شمالی تر همراهی می گردد این وضعیت به همراه تقویت زبانه های توده هوای کمفشار از بخش حاره عرض های جنوبی و نفوذ زبانه های توده هوای پرفشار غربی، رهاورد انتقال رطوبت توسط جریانات به سمت داخل کشور بوده لذا بارش ها در بخش های غربی، جنوب غرب، مرکز، دامنه های البرز به سمت شمال شرق فراتر از نرمال های بلند پیش بینی می شود. ساختارهای حاکم بر الگوهای جو تراز میانی (Z500) به صورت بی هنجاری مثبت (فراز پر ارتفاع) بر روی بخش هایی از مرکز اروپا و اسکاندیناوی و بی هنجاری منفی (فرود کم ارتفاع) بر روی حوضه دریا کاسپین تا بخش هایی از شرق مدیترانه و شمال دریا سرخ سبب ایجاد شیب گرادیان فشاری به سمت غرب منطقه خاورمیانه و در نتیجه ریزش هوای شمالی به بخش های  شمال شرق آفریقا، شمال دریا سرخ، شرق دریا مدیترانه، ترکیه، قفقاز، حوضه دریا کاسپین،  شمال غرب و غرب  و بطور کل بخش های شمالی ایران خواهد شد. این شرایط با تقویت گردش سیکلونی بر روی غرب خاورمیانه همراه بوده که تقویت شاخه نزولی سلول هدلی (افزایش سرعت جت جنب حاره)  و درنتیجه تقویت واچرخندی مستقر بر روی شرق منطقه را در پی داشته و با بر همکنش بین دو توده آب هوایی سیکلونی و آنتی سیکلونی مذکور در منطقه ایجاد و گسترش جریانات مرطوب زای جنوب غربی را به سمت دامنه های زاگرس ، البرز، مرکز  و سپس شمال شرق کشور  را خواهند نمود.

از این رو استان های واقع در بخش های غربی، جنوب غرب، مرکز، دامنه های رشته کوه البرز و شمال شرق کشور طی دی ماه 1395 دارای بارش های نرمال و فراتر از نرمالی برخودار خواهند بود. این بارش ها در بخش های غربی و جنوب غرب کشور بارزتر می باشد. اگر بخواهیم استانی نام می ببریم باید استان هایی همچون خوزستان، لرستان، چهارمحال و بختیاری، ایلام، همدان، اصفهان، مرکزی، کرمانشاه، کردستان، زنجان، گیلان، قزوین، البرز، تهران، سمنان، خراسان شمالی، رضوی را ذکر نمائیم، سطح بارندگی ها در این استان های متمایل به فراتر از نرمال های بلند مدت می باشد.

استان های واقع در دامنه های جنوب غربی زاگرس همچون دو استان لرستان، چهارمحال و بختیاری و سپس کرمانشاه و همدان بالاترین میزان افزایش بارندگی ها را در طی دی ماه 95 از آن خود خواهند داشت.