تحلیل دوره 12 دی لغایت 12 بهمن 1397 (ژانویه 2019)

---

نقشه های میانگین آنومالی ارتفاع تراز لایه میانی جو طی یکماه اخیر ( 12 دی لغایت 12 بهمن 97) نشان می دهد که منطقه فعال ناشی از ورتکس قطبی بر روی قلب اروپا استقرار داشته و جت روباد قطبی بر روی عرض های جنوبی این قاره جابجا شده که رهاورد آن رخنه هوای سرد شمالی به درون اروپا بوده است. اما این تراف بلند بر روی اروپا باعث حاکمیت جریانات گرم و مرطوب جنوبی بروی منطقه خاورمیانه و ایران شد که از پیامد آن گسترش الگوهای بارندگی بر روی نیمه غربی - شمالی کشور طی دوره یاد شده (چله بزرگه) شد. الگوی پادساعتگردی ناشی از چرخندی ناوه اروپا با القای الگوی ساعتگرد واچرخندی بر روی منطقه به مرکزیت خلیج فارس شد در نتیجه محور روباد جنب حاره به سمت عرض های بالاتر جابجا شده و به موازت آن کانال رطوبتی منطقه همگرایی دریا سرخ بر روی زاگرس - نیمه شمالی متمایل گردید، در نتیجه این امر منطقه نیمه جنوبی کشور با الگوی آب و هوای خشک و گرمتر از نرمال مواجه شدند و بر روی بیشتر مناطق کشور با حاکمیت زبانه های توده هوای کمفشار غربی و افزایش میانگین ارتفاع ستون جو سطح دمای هوا در طی این مدت بیهنجار گرمتر از نرمال بوده ست.

همانطور که در نقشه مشاهده می گردد، زبانه های توده هوای کمفشار به سبب الگوهای دینامیک جو بر روی اروپا گسترش یافته و بخش هایی از غرب و شمال منطقه تحت سیطره آن واقع شده است، از طرفی با ایجاد جریانات جنوبی در لایه های جو و حاکم شدن پرارتفاع نسبی بر روی فلات ایران متوسط دماهای هوا در غالب مناطق کشور بالاتر از سطح هنجار شد و یکی از گرمترین دوره چله بزرگ (دوره طلایی سرما) را تجربه کردیم.

طی نیمه اول مرداد 1396؛ مینودشت با 107.5 میلی متر بیشترین بارش، اردبیل با 5.8 و مهران با 51.5 درجه خنک ترین و گرمترین بودند

---

بررسی الگوی بی هنجاری ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال (Z500) و متوسط فشار سطح دریا (MSLP) طی نیمه اول مرداد 96 نشان می دهد، بر روی جنوب غرب روسیه مرکز پر ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال واجد الگوی گردش بی هنجاری ساعتگرد استقرار داشته ست که با مرکز پر ارتفاع جنب حاره واقع در خاورمیانه که بر روی شمال غرب عربستان و شمال دریا سرخ بسته گردیده، همپیوندی برقرار کرده ست. در نتیجه بر روی سرتاسر غرب خاورمیانه، دریا سیاه، قفقاز، ترکیه، کاسپین، غرب و شمال غرب ایران تا بخش وسیعی از جنوب غرب روسیه و جنوب شرق اروپا با بی هنجاری مثبت ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال و حاکمیت پشته پر ارتفاع همراه بوده ست. بر روی نیمه شرقی - مرکزی ایران الگوی گردش بی هنجاری چرخندی (پادساعتگرد) مبین حاکمیت ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال حدود نرمال طی نیمه دوم مرداد ماه 96 بوده ست.

طبق آنچیزی که از الگوی بی هنجاری متوسط فشار سطح دریا طی نیمه اول مرداد ماه 96 دیده می شود، طی این مدت بر روی فلات ایران میزان متوسط فشار سطح دریا گرایش به بالاتر از حدود نرمال های بلند مدت را داشته ست که تضعیف زبانه های توده هوای کمفشار فصلی را نشان می دهد. 

این الگوی بی هنجاری در لایه تراز میانی و فشار تراز سطح دریا نشان می دهد که مسیر عبور توده هوای عرض معتدله در طی نیمه اول مرداد 96 بر روی عرض های جغرافیایی بالا (شمال اطلس به سمت شمال غرب و شمال اروپا) بوده و بر روی منطقه حاکمیت پر ارتفاع جنب حاره و همپیوندی آن با پر ارتفاع حاکم بر روی جنوب غرب روسیه مانع از تاثیر گذاری توده هوای ناپایدار عبوری بر روی بخش های شمالی و حوزه کاسپین (سواحل شمال) گردیده ست. در نتیجه مقادیر نرخ بارش طی نیمه اول مرداد ماه 96 بر روی نوار ساحلی خزر و بخش هایی از شمال غرب کشور گرایش به کمتر از نرمال های بلند مدت را نشان داده و در سایر مناطق کشور این بی هنجاری مطابق با نرمال های بلند مدت بوده ست.