گرمای هوا ادامه می یابد؛ گذر امواج ناپایدار بهمراه جریانات جنوبی رگبار بهاری و هوا خنک موقتی را به ارمغان می آورد

---

متوسط دما هوا طی 7 و احتمالا تا 14 روز آینده در بیشتر مناطق کشور گرمتر از حالت عادی این موقع سال باقی خواهد ماند. 

با توجه به الگوی نقشه های هواشناسی با حاکمیت الگوی سیکلونی بر روی دریا سیاه ناشی فرود موج بلند اروپا در عرض های بالاتر  و همچنین تقویت جریانات جنوبی بر روی سطح کشور، سبب تداوم شرایط آب و هوای گرمتر از حد نرمال بر روی بسیاری از مناطق کشور طی هفته آینده خواهد شد که این وضعیت می تواند حتی تا هفته پایانی اردیبهشت ماه نیز به درازا کشیده و بدین ترتیب شمه ای از هوای گرم تابستانی را بر روی مناطق کشور ایجاد نماید.

طی هفته پیشرو با عبور امواجی که ناشی از فعالیت سیکلونی بر روی دریا سیاه می باشد، شمال غرب، میانه غربی، ارتفاعات رشته کوه البرز و ارتفاعات جنوبی کشور متمرکز خواهد بود. 

الگو ترسیم شده توسط مدل آب و هوایی CFSv2  به وضوح الگوی کم ارتفاع فرود بلند بر روی اروپا را نشان می دهد که به سبب تضعیف ورتکس قطبی بر روی شمالگان و لغزش آن را بر روی اروپا ایجاد شده است (AO منفی) این ساختار به دلیل تسلط پشته پر ارتفاع ناشی از توده هوای پرفشار بلاکینگ بر روی گرینلند (تا ایسلند) که با ریزش هوا سرد طی پدیده فرارفت شمالی موجب تشدید واگرایی لایه فوقانی جو و در نتیجه تقویت زبانه های توده هوای کمفشار بر روی اروپا همراست (NAO منفی) در نقطه مقابل بر روی آسیا الگوی آب و هوای پرفشار/پرارتفاع توام با پدیداری آب و هوا گرم را رقم می زند.

اتفاقی که در هفته چهارم اردیبهشت 98 به نظر می رسد رخ دهد (البته در صورت تداوم الگوهای فعلی) گرایش فاز مثبت شاخص NAO ست که ضمن تقویت پشته پرفشار جنب حاره ای آزور بر روی جنوبغرب اروپا و گسترش شمالسوی آن بر روی نیمه غربی قاره می باشد. در نتیجه این تغییرات الگوی وزش باد نصف النهاری بر روی نیمه شرقی اروپا در جهت جنوب تقویت و در غالب فرود بلندی ظاهر می گردد، شدت فشار زیاد جنب حاره بر روی سرتاسر شمال آفریقا و خاورمیانه تضعیف می گردد. حاکمیت الگوی سیکلونی در پی این تغییرات بر روی نیمه شرقی مدیترانه متمرکز شده و پشته القائی ناشی از فرود بلند اروپا همچنان بر روی آسیا حاکمیت خواهد داشت. 

تحلیل شرایط جوی کشور طی دهه انتهایی بهمن و دهه نخست اسفند ماه 97 (با نگاهی بر فازهای AO/NAO/PNA و MJO) از منظر ECM و CFSv2.0

---

الگوی آرایش تراز میانی جو طی دهه آخر بهمن و دهه نخست اسفند ماه 97 شاهد تحولاتی ست که در طی آن شرایط آب و هوایی کشور بر روی دو عنصر دما و بارش تاثیر گذار خواهد بود. طبق خروجی مدل CFS v2.0 طی دهه آخر بهمن ماه 97 منطقه فعالیت گردش سیکلونی بر روی حوزه مدیترانه شرقی با ناحیه آنومالی ارتفاع منفی بر روی سرتاسر نیمه شرقی مدیترانه و شمال شرق آفریقا سبب گسیل امواج ناپایدار به سمت منطقه می گردد. آرایش خطوط هم ارتفاع به صورت شیب جنوب غربی - شمال شرقی نشان دهنده ایجاد الگوی بارانزا طی دهه آخر بهمن 97 می باشد. بر روی سرتاسر عرض های شمالی اوراسیا حاکمیت پشته پرفشار سبب ایجاد شرایط بند آئی و درنتیجه ماندگاری سامانه های بر روی منطقه می باشد. لذا طی دهه انتهایی بهمن ماه 97 بارندگی ها در بیشتر مناطق با تمرکر بر روی بخش های غربی، جنوبی، شرقی و شمال شرقی تداوم خواهد داشت. 

طی دهه نخست اسفند ماه با تاثیر گذاری فاز های مثبت شاخص های AO/NAO توام با فاز منفی PNA ورتکس قطبی بر روی اوراسیا تقویت شده و پایین سوئی آن بطرف حوزه کاسپین موجب ایجاد گردش سیکلونی (چرخندی) بزرگ مقیاس بر روی غرب آسیا خواهد شد. با این شرایط منطقه پشته پرفشار به سوی غرب و بر روی اروپا جابجا می گردد و خطوط هم ارتفاع پایین سوی را به سمت عرض های جنوبی نشان می دهند. بر روی منطقه جنوب غرب آسیا گسترش فرود ورتکس با تراف فعال جنوب مدیترانه شرقی - شمال شرق آفریقا پیوند خورده و منطقه تحت حاکمیت کم ارتفاع ستون جو قرار می گیرد. 

آرایش خطوط هم ارتفاع نشان دهنده کاهش شیب گرادیان جنوب غربی - شمال شرقی بر روی فلات ایران می باشد. 

هشدار مهم: راند آخر، مونسون هند قوی تر می شود!

---

نکات این بخش:

• تقویت بادهای جنوب غربی جت سومالی بر روی اقیانوس هند شمالی و افزایش گسیل رطوبت به ناحیه موسمی شبه قاره.
• فاز شماره 4 تا 5 شاخص MJO در ماه سپتامبر در برگیرنده منطقه واگرایی تراز 200 هکتوپاسکال جنوب شرق آسیا که بیشتر نواحی آسیا و کل شبه قاره هند را در بر گرفته، با بی هنجاری منفی پتانسیل سرعت تراز 200 هکتوپاسکال در این مناطق همراه می باشد.
• کمفشار فصلی در سطح منطقه گرایش به قوی تر از نرمال بلند مدت را نشان می دهد.مرکز پرفشار آزور و زبانه های شرقی آن بر روی دریا مدیترانه نرمال تا 1+ هکتوپاسکال قوی تر از نرمال می باشد، شاخص NAO طی ماه سپتامبر گرایش به مقادیر مثبت را نشان می دهد این فاز در تقویت فعالیت توده هوای موسمی هند نقش مثبتی را ایفا می نماید.
• آنومالی SST ماه سپتامبر 2017، بر روی سرتاسر شرق تا مرکز حاره اقیانوس آرام بین 0.5- تا 1- درجه در نواحی معدودی تا 1.5- درجه سلسیوس، بر روی پهنه اقیانوس هند، میانگین SST نرمال تا 0.5+ درجه سلسیوس فراتر از نرمال بوده که در نواحی از آب های دریا عرب و شمال اقیانوس هند غربی تا 1+ درجه سلسیوس افزایش می یابد. میزان بی هنجاری میانگین SST در ناحیه نینو 3.4 طی ماه سپتامبر 2017 شرایط فاز خنثی - سرد ضعیف و وضعیت شاخص IOD نیز بیانگر فاز خنثی با گرایش ضعیف به مقادیر مثبت را طی ماه سپتامبر 2017 نشان می دهد. هر دو وضعیت شاخص در جهت تقویت موسمی شبه قاره طی ماه سپتامبر 2017 نقش مثبت دارند.
• تابع جریان تراز 200 هکتوپاسکال بیانگر تقویت واچرخندی پرفشار فلات تبت طی ماه سپتامبر بوده؛ بر روی سرتاسر جنوب غرب  و جنوب آسیا میزان بی هنجاری تابع جریان تراز 200 هکتوپاسکال مقادیر مثبت را نشان می دهد، این مقادیر مثبت به منزله تقویت الگوی بی هنجاری واچرخندی تراز فوقانی و بالاسویی بی هنجار روباد جنب حاره آسیا نسبت به موقعیت نرمال آن طی ماه سپتامبر 2017 می باشد. الگوی واچرخندی قوی فلات تبت (یک واچرخند در لایه های فوقانی جو) بعنوان سیستم تهویه توده هوای موسمی شبه قاره نشان دهنده قوی تر از نرمال بوده فعالیت موسمی طی سپتامبر 2017 را نشان می دهد. 
• هر دو مدل JMA و CFS_v2 بیانگر بارش های نرمال تا فراتر از نرمال بر روی بیشتر مناطق شبه قاره هند، دریا عرب، عمان، جنوب پاکستان و بخش هایی از جنوب شرق ایران طی ماه سپتامبر 2017 می باشد.

مشروح پیش بینی مونسون طی ماه سپتامبر 2017 

نمودار نوسان شاخص موسمی شبه قاره هند در باز زمانی یکساله؛ خطوط آبی (میانگین نرمال بلند مدت شاخص موسمی هند)، خطوط قرمز رنگ میانگین مقادیر 5 روز متوالی شاخص و خطوط مشکلی به همراه دوایر تو خالی مقادیر روزانه شاخص را نشان می دهد. همانطور که از نمودار فوق دیده می شود بر اساس بلند مدت شاخص موسمی هند از اواسط ماه اوت روند نزولی (تضعیف) را در پیش خواهد گرفت.

بررسی جدیدترین خروجی مدل آب و هوایی JMA از مرکز آب هوایی توکیو (TCC) نشان دهند تقویت مجدد توده هوای موسمی هند در ماه سپتامبر 2017 (10 شهریور لغایت 9 مهر 96) می باشد. الگوی خاصی از مولفه های مختلف آب و هوایی در لایه تراز های پائینی تا فوقانی در این تغییر رویه فعالیت موسمی دخیل هستند که در این نوشتار سعی می گردد به زبانی هر چه ساده تر و مختصر به تشریح آنها پرداخته شود:

1- الگوی تابع جریان تراز 850 هکتوپاسکال (PSI₈₅₀)

در چشم انداز الگوی میانگین و آنومالی تابع جریان تراز 850 ماه سپتامبر 2017، ما با یک منطقه وسیع از الگوی گردش نابهنجاری سیکلونی (نواحی آبی رنگ با مقادیر منفی) بر روی سرتاسر شمال آفریفا، خاورمیانه و غالب قاره آسیا همراه می باشد، از طرفی بر روی منطقه مرکزی اروپا الگوی گردش واچرخندی (آنتی سیکلونی) با رنگ کرم و مقادیر مثبت متمرکز می باشد. 

الگوی گردش سیکلونی بر روی خاورمیانه با یک مرکز گردش آنتی سیکلونی بر روی آب های جنوبی هند همراه می باشد بر هم کنش بین این دو الگوی سبب تقویت بادهای جنوب غربی بر روی سرتاسر اقیانوس هند شمالی به طرف شبه قاره هند می گردد. این بادها به جت سومالی معروف هستند که مسئولیت رطوبت آوری را به درون توده هوای فعال در منطقه موسمی هند بعهده دارند، تقویت این بادها در لایه های پائینی جو رطوبت منطقه را افزایش می دهد.

نوسان اطلس شمالی (North Atlantic Oscillation =NAO)

---

برخلاف ساختار موجی بعضی از الگوهای دورپیوندی، نوسان اطلس شمالی یا به اختصار NAO یک دو قطبی شمالی- جنوبی است که با بی هنجاری هم زمان و با فاز مخالف برخی کمیت های هواشناختی در نواحی جنب حاره ای و شمال اقیانوس اطلس مشخص می شود. این نوسان به بازتوزیع جرم هوا، بین منطقه قطب شمال و نواحی جنب حاره ای اقیانوس اطلس اشاره دارد و دارای دو فاز مثبت و منفی است به طوری که گذار این نوسان از یک فاز به فاز دیگر سبب تغییرات بزرگی در مناطق هم جوار آن می شود. روش یکسانی وجود ندارد. یکی از NAO برای تعریف این روش ها که از نظر مفهومی نیز ساده است، استفاده از نقشه های همبستگی تک نقطه ای است. در این روش، NAO با مناطقی که بیشینه همبستگی منفی در حوزه  اقیانوس اطلس شمالی با یکدیگر دارند، تعریف  می شود. در فاز مثبت این نوسان، فشار سطحی بیش از میانگین در جنوب عرض 55 درجه شمالی و یک کمفشار بی هنجار در ناحیه وسیعی در اطراف قطب شمال، سبب تشدید گرادیان نصف النهاری فشار می شود که بیشترین دامنه بی هنجاری های آن در اطراف جزیر ه ایسلند و شبه جزیره  ایبریا رخ می دهد. همراه با جریان های NAO  فاز مثبت سطحی غربی قوی تر از میانگین در عرض های میانی اقیانوس اطلس به سمت اروپا، جریان بی هنجار جنوبی در شرق ایالات متحد امریکا و جریان بی هنجار شمالی در نواحی قطبی کانادا و مدیترانه است.

الگوی فازهای منفی و مثبت شاخص NAO طی زمستان.