پیش بینی هفتگی وضعیت جوی کشور ( 5 الی 11 خرداد 97)

---

بر اساس بررسی ها نقشه های هواشناسی، مرکز یک چرخند فعال بر روی شرق دریا مدیترانه بشکل بسته استقرار خواهد داشت، که این چرخند به سبب همپیوندی حد شمالی پرفشار جنب حاره فعال در منطقه با پشته پرفشار عرض های شمالی، بصورت محصور در می آید و از جابجایی کمی برخوردار می باشد (پدیده بند آیی). استقرار همین توده هوا بر روی شرق دریا مدیترانه با تشدید پر ارتفاع در سطح منطقه و از جمله ایران طی هفته پیشرو همراه می باشد. با رخداد پدیده فرارفت گرم (جنوبی) بر روی غرب منطقه خاورمیانه، هوای جنوبی - جنوب غربی با حرکت به سمت شمال از روی آب های مدیترانه کسب رطوبت کرده و موجبات بارش های قابل توجهی را بر روی بخش وسیعی از کشور ترکیه و قفقاز فراهم خواهد آورد، امواج فرعی ناشی از این چرخند عمیق بخش هایی از شمال غرب، دامنه های زاگرس، دامنه های البرز، مناطقی از مرکز  و به شکل محدود شمال شرق کشور تحت تاثیر قرار خواهند گرفت و شاهد بارش هایی طی دوره 5 الی 11 خرداد 97 خواهند بود.

طی هفته پیشرو 2 سامانه آب و هوای الگوی جو منطقه و فرامنطقه (اوراسیا) را تحت تاثیر فعالیت خود قرار خواهند داد:

الف- سامانه نخست، ناوه عمیق بر روی آسیا مرکزی - غربی در عرض های شمالی می باشد که با الگوی چرخش پادساعتگرد موقعیت تاوه قطبی(Polar Vortex) بر روی نیمکره شرقی را نشان می دهد.

ب- سامانه دوم پرارتفاع عرض های بالای جغرافیایی بر روی اروپا بوده که با الگوی چرخش ساعتگرد (آنتی سیکلونی) دربر دارنده پشته پرارتفاع بر روی بخش وسیعی از اروپا می باشد. 

بر هم کنش بین این دو الگو آب و هوایی سبب می گردد که با رخداد فرارفت سرد بر روی غرب روسیه در غالب زبانه های پرفشار هوا خنک / سرد شمالی به سمت عرض های جنوبی تر و بطرف شرق از اروپا تا آسیا جابجا شود و مناطق وسیعی از آسیا غربی تا مرکزی، آسیا میانه و بخش هایی از شرق خاورمیانه تحت تاثیر قرار دهد.

چشم انداز یک ماهه آب و هوا کشور (12 تیر لغایت 11 مرداد 1395)

---

بر اساس برونداد مدل دینامیک GFS v.2‌ طی یکماهه آینده ( 11 تیر الی 10 مرداد 1395) در سایه بروز فاز مثبت شاخص AO که با تقویت نسبی تاوه قطبی بر روی عرض های قطب شمال همراه می باشد، در بخش وسیعی از عرض های اوراسیا شامل غرب آسیا، شرق اروپا پشته وسیع پرفشار تراز 500 hpa حاکمیت خواهد داشت. این پشته پر فشار به شکل مورب از عرض های شبه جزیره بالکان (دریا مدیترانه) به سوی غرب روسیه و ناحیه سیبری گسترش را نشان می دهد. در 2 سوی این ناحیه وسیع پشته پر ارتفاع تراز 500 hpa نواحی ناوه کم ارتفاع یکی بر روی شمال شرق اقیانوس اطلس و  غرب شبه جزیره اسکاندیناوی و دیگری بر روی آسیا میانه و حوالی دریاچه آرال استقرار خواهند داشت.

حاکمیت این ناوه بر روی آسیا میانه ضمن عمیق شدن نصف النهاری جریانات بر روی دریا خزرو افزایش گرادیان و شیب فشاری بر روی سراسر ناحیه کاسپین و قفقاز، گسترش تراف ثانویه و امتداد آن تا شرق دریا سیاه، ترکیه  و شمال غرب ایران به چشم می خورد. الگوی فرود موج بلند مبین عبور موج های کوتاه در امتداد شمال دریا مدیترانه، شبه جزیره بالکان و در نهایت شرق دریا سیاه و ناحیه قفقاز و سپس نوار شمالی ایران می باشد. 

در سرتاسر ناحیه جنب حاره شمال آفریقا و جنوب غرب آسیا نابهنجاری بالاتر از نرمال ارتفاع تراز 500 hpa دید می شود. هسته اصلی مرکز پشته پر ارتفاع بر روی شرق ایران و جنوب افغانستان نشان می دهد که با افزایش میزان نزول دینامیکی جریانات و جریانات نسبی جنوبی حاصل بر همکنش با موج های کوتاه شمالی منجر به بالا رفتن متوسط دما هوا در این نواحی و در بخش وسیعی از فلات ایران خواهد شد. 

تفسیر نقشه: کمربند جنب حاره، تاوه قطبی، روباد جنب حاره، حاره شرقی و سومالی

---

در تراز فوقانی جو (250 هکتوپاسکال) روباد جنب حاره بر روی جنوب غرب آسیا تانیمه جنوبی دریا خزر گسترش بالاسویی (شمالی) را داشته ست و کمربند  پیوسته ای از پرفشار های جنب حاره در جانب جنوبی آن از شمال آفریقا تا جنوب آسیا امتداد یافته اند. این کمربند پرفشار با حرکت از شمال آفریقا به سمت جنوب آسیا به عرض های های بالاتر جابجا می گردد به طوری که از موقعیت متوسط خود در حوالی عرض 22 درجه بر روی شمال غرب آفریقا به حوالی عرض 31 درجه بر روی فلات تبت واقع می گردد.دریان کمربند می توان به مراکز پرفشارهای مهمی همچون پرفشار تبت، پرفشار عربستان و پرفشار شمال غرب آفریقا اشاره داشت. 

در برهه این نقشه شکل گیری ساختار یک پدیده بند آئی یا بلاکینگ عرض معتدله دیده می شود. در این بندآئی که در شرق اروپا واقع ست وجود یک هسته پرفشار مانع در جانب شمالی بلاک موجب بالاسویی جبهه روباد قطبی به عرض های بالاتر بر روی اروپا و درنتیجه عقب نشینی تاوه قطبی در این قاره گردیده ست. و کی مرکز ناوه کمفشار در حد جنوبی بلاک مستقر می باشد.  وجود این بلاک بر روی اروپا موجب تقسیم شدن جریانات اصلی و غالب غربی به 2 شاخه شمالی و جنوبی گردیده و ضمن آنکه موجب لغزش تاوه قطبی بر روی نیمکره شرقی و آسیا شده است. در نتیجه حد جنوبی حلقه بادهای غربی بر روی آسیا به سمت عرض های جنوبی تر گرایش را نشان می دهد. همین امر انطباق روبادها را بر روی آسیا تسهیل نموده و هسته های سرعت قوی تر شکل گیری شده اند.

حد جنوبی پرفشار تبت با حرکت ساعتگرد خود موجب ایجاد هسته سرعت روباد شرقی حاره بر روی عرض های جنوب شبه قاره هند و شمال اقیانوس هند به سمت شرق آفریقا نموده ست. شایان ذکر ست روباد حاره شرقی تنها روبادی می باشد که از شرق به غرب جریان داشته و تنها در فصل تابستان و آنهم فقط بر روی عرض جنب حاره نیمکره شمالی ظاهر می گردد.

در تراز پائینی (850 هکتوپاسکال) مهم ترین نکته جریان یافتن بادهای جنوب غربی بر روی اقیانونس هند شمالی می باشد. این جریان بادهای جنوب غربی نیروی محرکه اصلی و منبع رطوبت رسان به سیستم موسمی شبه قاره هند محسوب می گردد. هسته سرعت این جریان بادهای جنوب غربی، روباد سومالی را ایجاد می نماید. این روباد بر خلاف جت استریم حاره شرقی سطحی بوده و در نزدیکی تراز 850 هکتوپاسکال قابل مشاهده می باشد. تضاد فشار بین آبهای نسبتا سردتر اقیانوس هند در نیمکره جنوبی با فشار بیشتر و سرزمین های گرم آسیا و شبه قاره هند در نیمکره شمالی با فشار کمتر موجب جریان یافتن بادهای جنوب شرقی نیمکره جنوبی از اقیانوس هند جنوبی به سمت استوا می گردد. این بادهای با رسیدن به خط استوا به سبب وجود نیروی انحرافی کوریولیس از راستای خود منحرف شده و این خط را به سمت نیمکره شمالی طی می نماید. در نتیجه به بادهای جنوب غربی بر روی اقیانوس هند شمالی مبدل می گردند. این بادها سرانجام به بادهای شمال شرقی جریان یافته از مرکز فشار کم آسیا می پیوندد و محل همگرایی را تشکیل می دهد. این ناحیه همگرایی به خط همگرایی درون حاره (I.T.C.Z) موسوم می باشد که از آن به استوای هواشناسی یاد می گردد. به دلیل ساختار موسمی شبه قاره هند همانطور که در تراز فوقانی (250 هکتوپاسکال) کمربند جنب حاره نسبت به نواحی هم عرض خود بالاسویی بیشتری را نشان می دهد در تراز زیرین نیز محل همگرایی درون حاره (I.T.C.Z) در محدوده شبه قاره هند به عرض های بالاتری نسب به نواحی مجاور جابجایی را نشان می دهد. 

بادهای 120 روزه سیستان که جزئی از مکانیسم موسمی شبه قاره هند می باشند نیز در نقشه فوق به خوبی دیده می شوند.