تحلیل الگوهای حاکم بر جو طی فصل زمستان 1397 بر اساس مدلهای دینامیک (ECMWF) (شماره 2)

---

خروجی نوامبر پیش بینی فصلی مدل ECMWF منتشر شد، در ادامه تفسیری بر این برونداد در خصوص چشم انداز فصلی زمستان 1397 بر روی منطقه خواهیم داشت.

نقشه های ذیل میانگین سه ماهه (دسامبر -ژانویه - فوریه 2019/2018) پارامترهای آنومالی ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 (Z500)، متوسط فشار سطح دریا (MSLP)، آنومالی بارندگی (میلی متر) و دما (سلسیوس) را به تصویر کشیده اند. بر اساس این الگوها، بر روی عرض های جغرافیایی بالا استقرار پر ارتفاع با آنومالی بیش از 60+ متر استقرار دارد که ناشی از جود بلاکینگ عرض های جغرافیایی بالا می باشد، این رقم بر روی اروپا بین 1.5+ الی 3+ متر بالغ می گردد، این در حالی ست که بر روی سرتاسر عرض جنب حاره شمال آفریقا، ایران، پاکستان و هند بین 0.5+ الی 1+ متر پیش بینی می شود. 

الگوهای مرتبط با آنومالی میانگین متوسط فشار سطح دریا (MSLP) طی سه ماهه دسامبر الی فوریه 2019-2018 نشان دهنده استقرار زبانه های توده هوای کمفشار با آنومالی نرمال تا 0.5- هکتوپاسکال کمتر از نرمال بر روی دریا مدیترانه، بخش هایی از دریا سرخ، ترکیه، دریا سیاه و بخش هایی از شمال شرق آفریقا و آنومالی مثبت آن بر روی ایران، اقیانوس هند، پاکستان و بخش وسیعی از جنوب آسیا ست. از طرق دیگر با استقرار آنومالی بالاتر از نرمال متوسط فشار سطح دریا بر روی سرتاسر عرض های جغرافیایی اوراسیا، قوی تر از نرمال بودن زبانه های توده هوای پرفشار سیبری و ادغام آن با زبانه های توده هوای پرفشار مهاجر غربی - اروپا طی فصل زمستان می باشد. 

 چنین الگویی بیانگر حضور زبانه های توده های  آب و هوایی کمفشار بر روی دریا مدیترانه و تاثیر گذاری آن بر روی کشور می باشد. 

 

تحلیل الگوهای حاکم بر جو طی فصل زمستان 1397 بر اساس سال های آنالوگ مشابه (شماره 1)

---

بررسی سال های آنالوگ مشابه با الگوهای فصل زمستان 1397 بر اساس شاخص های پیوند از دور را بروی ویدئو زیر مشاهده می نمائید.

در انیمیشن ویدئویی بالا الگوی سال های آنالوگ را برای میانگین سه ماهه ژانویه تا دسامبر (فصل زمستان) مشاهده می نمائید. دقت کنید نواحی آبی رنگ شامل مناطق با ارتفاع کمتر (کمفشار) و مناطق قرمز رنگ شامل پرارتفاع (پرفشار) لایه تراز 500 هکتوپاسکال می باشد. برای درک درست از الگوهای این سال ها ما در نقشه ذیل میانگین برآیند کل این سال ها را برای تک تک ماه های دسامبر تا مارس ترسیم کردیم.

در یک نگاه کلی به نظر می رسد در این سال ها الگوهای نصف النهار در جریانات چیره بادهای غربی نمیکره شمالی بارز می باشد و فراز و فرود در جریانات غربی به چشم می خورد. نکته بعدی بلاکینگ پایدار و قوی عرض های شمالی در حد فاصله اسکاندیناوی - غرب روسیه (اروپای شرقی) می باشد که سبب می گردد جریانات آسیا را به بطرف جنوب گسترش دهد که وجه سرمایشی الگوها را نشان می دهد.

از طرف دیگر بر روی غرب منطقه خاورمیانه الگوی پرفشار (واچرخند) و در شرق منطقه  الگوی کمفشار (چرخند) این وضعیت می تواند بر روی موقعیت و حالت محور روباد جت جنب حاره تاثیر گذاشته و بدین ترتیب مسیر حرکت سامانه های آب و هوایی را دچار نوساناتی نمیاد.

رویداد گسستگی ورتکس قطبی استراتوسفری و هجوم توده هوای سرد قطبی بر روی کشور طی هفته آینده

---

الگوهای آب و هوای نشان دهنده رخداد گُسستگی خفیفی بر روی ورتکس قطبی استراتوسفری طی هفته آینده می باشد و پس از آن ورتکس مجددا به حالت پایدار و منجسم باز می گردد، اما بعد چه اتفاقی می افتد؟ آخرین برونداد مدل GFS نشان می دهد مجددا یک رویداد دیگر گُستتجزئی ورتکس قطبی روی می دهد. این به احتمال زیاد به این معنی است که الگوی خفیف پیش بینی شده مذکور کوتاه مدت بوده و به طور متوالی رخ می دهد.

GFS پیش بینی می کند که بلاکینگ به همراه وقوع دماهای معتدل (گرم)  بر روی اروپا برای هفته ها با شکل گیری توده هوای پرفشار [الگوی گردش آنتی سیکلونی (پادساعتگرد)] نیروی کافی برای راندن هوای سرد سیبری به سمت جنوب را فراهم می آورد.

با توجه به نقشه های پیش یابی طی هفته پیشرو با گسست خفیف ورتکس قطبی و تشدید واچرخندی پرفشار اروپایی هوای سرد شمالی از سیبری روسیه به عرض های جنوبی تر کشیده خواهد شد، همزمان زبانه توده هوای پرفشار و بسیار سرد از عرض های قطبی به طرف جنوب جابجا می گردد. بتدریج طی نیمه دوم هفته پیشرو کشور تخت تاثیرات ناشی از هوای سرد توده هوای پرفشار قرار می گیرد. طی این مدت به دلیل وجود جریانات شمالی بر روی غرب خاورمیانه و گذر امواج غربی بطور متوالی ارسال موج های ناپایدار بر روی کشور و رخداد بارندگی ها بر روی بخش های غرب، مرکز و مناطقی از جنوب کشور خود نمایی خواهد کرد. طی نیمه دوم تا روز های پایانی با رخنه هوا سرد از عرض های بالاتر به روی کشور  با کاهش شدید و قابل توجه دما هوا، در بسیاری از مناطق هوای سرد زمستانی حاکم می گردد، این هوای سرد با توجه به وجود امواج ناپایدار در مناطقی از کشور بشکل اولین برف زودهنگام سال ظاهر می گردد. 

هفته آینده با گسستگی در ورتکس قطبی هوای سرد سیبری گسترش می یابد، معما زمستان 97 در پی پدیده گرمایش ناگهانی استراتوسفری

---

تعریف - در نیمکره شمالی (NH) گسترش های سرد بطرف عرض های جنوبی به طور فزاینده ای وابسته به گسستگی ورتکس قطبی می باشد. در غیاب گسست در ورتکس قطبی یا زمانی که ورتکس قطبی قوی و پایدار است، یک گرمایش عمومی به ویژه دما گرمتر سطح آب دریا (SSTs) به شدت مطلوب دماهای ملایم و حتی دماهای گرمتر از نرمال بلند مدت طی زمستان می باشد. با رخداد گسستگی ورتکس قطبی شرایط آب و هوایی زمستان سخت تربرای هفته ها و احتمالا ماه ها در مناطق خاصی از نیمکره شمالی حکمفرما می گردد و دماهای معتدل تا بسیار معتدل کاهش می یابد.  

در هفته گذشته در مورد احتمال چند شاخه شدن مسیر ارتباط تروپوسفر-استراتوسفر در هفته ها و ماه های آینده مورد بحث هواشناسان قرار گرفت. احتمال می رود که در هفته های آینده به یکی از این چند شاخه شدن نزدیک می شویم. همانطور که در شکل زیر نشان داده شده است، بر روی نمودار عمودی ناهنجاری ارتفاع قطبی (PCH)، ارتفاع ستون جو کلاهک قطبی گرم بر تروپوسفر استقرار داشته، نشانه ای از بلاکینگ عرض بالا، محسوب می گردد. اگر چه PCHS های سرد در استراتوسفر متمرکز هستند، پیش بینی می شود PCH ها طی هفته آینده به شرایط عادی باز گردند. پیش بینی یک پالس نسبتا ضعیف از شار فعالیت موج عمودی (WAFz) به سبب آنکه در پیش بینی های پیاپی بزرگی آن افزایش یافت نیاز به بررسی داشته و هم اکنون پیش بینی می گردد که پالس نسبت به پیش بینی هفته گذشته قوی تر باشد.

پیش بینی می شود، طی چند هفته آینده و حتی در اوایل زمستان چندین فاکتور یا عناصر مطلوب وجود دارد که باعث گسستگی ورتکس قطبی می گردند:

1-اولین عامل نوسان شبه دو سالانه (QBO) است. این شاخص در حال حاضر در فاز شرقی یا منفی خود است که به نفع ورتکس ضعیف تر و یا گسستگی بیشتر ورتکس قطبی می باشد. انتظار می رود QBO در زمستان به فاز غربی یا مثبت تبدیل شود که بیشتر به گسستگی ورتکس قطبی منجر خواهد شد.  

بدنبال فعالیت موج بارشزا احتما آبگرفتگی معابر عمومی و سیلابی شدن رودخانه ها در مناطق جنوبغرب، غرب کشور و استان گیلان

با توجه به استقرا سامانه فعال و نسبتا کند بر روی منطقه، بتدریج بارندگی های ناشی از این سامانه  از امروز دوشنبه 14 آبان 97 از سمت بخش های غربی کشور آغاز خواهد شد و تا روزهای پایانی هفته در بسیاری از مناطق کشور شاهد بارندگی و بتدریج کاهش دما خواهیم بود. بیشترین میزان بارش های ناشی از این سامانه بر روی استان های غربی و بخصوص جنوبغربی کشور و همچنین غرب سواحل دریا خزر ریزش خواهد نمود. با توجه به تقویت جریانات شمالی از روز سه شنبه 15 آبان 97 بارندگی ها نیز بر روی غرب دریا خزر شدت می یابد و به دنبال آن افت دما رخ می دهد. لذا شدت بارندگی های سامانه پیشرو از اواخر روز دوشنبه، طی روز سه شنبه 15 آبان 97 پیش بینی می گردد که تا اوایل وقت روز چهارشنبه ادامه خواهد داشت. لذا برای استان های گیلان، غرب مازندران و همچنین استان های واقع در غرب شامل کرمانشاه، کردستان، ایلام، لرستان، خوزستان، شمال بوشهر و فارس، غرب اصفهان و جنوب استان های مرکزی و همدان شدت بارندگی ها پیش بینی می شود. لذا باتوجه به شدت بارندگی ها احتمال وقوع آبگرفتگی معابر عمومی، سیلابی شدن مسیل ها در مناطق یاد شده وجود خواهد داشت.

طی روزهای دوشنبه لغایت روز سه شنبه (اوج فعالیت سامانه) در برخی مناطقی از استان های خوزستان، لرستان ، ایلام، غرب و جنوب کرمانشاه و غرب کردستان در ساعات بعدازظهر به علت رشد ابرهای تندری علاوه بر احتمال سیلاب ناگهانی، وقوع تگرگ و صاعقه دور از انتظار نمی باشد. لذا به هموطنان عزیز بخصوص در این مناطق توصیه می شود ضمن بکارگیری تمهیدات لازم برای جلوگیری از خسارتهای احتمالی از توقف در مسیل ها و مناطقی که می تواند مسیر گذر سیلاب های ناگهانی شود و از توقف در مناطق مستعد تگرگ و صاعقه خودداری نمایند.