تحلیل الگوهای حاکم بر جو طی فصل زمستان 1397 بر اساس مدلهای دینامیک (ECMWF) (شماره 2)

---

خروجی نوامبر پیش بینی فصلی مدل ECMWF منتشر شد، در ادامه تفسیری بر این برونداد در خصوص چشم انداز فصلی زمستان 1397 بر روی منطقه خواهیم داشت.

نقشه های ذیل میانگین سه ماهه (دسامبر -ژانویه - فوریه 2019/2018) پارامترهای آنومالی ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 (Z500)، متوسط فشار سطح دریا (MSLP)، آنومالی بارندگی (میلی متر) و دما (سلسیوس) را به تصویر کشیده اند. بر اساس این الگوها، بر روی عرض های جغرافیایی بالا استقرار پر ارتفاع با آنومالی بیش از 60+ متر استقرار دارد که ناشی از جود بلاکینگ عرض های جغرافیایی بالا می باشد، این رقم بر روی اروپا بین 1.5+ الی 3+ متر بالغ می گردد، این در حالی ست که بر روی سرتاسر عرض جنب حاره شمال آفریقا، ایران، پاکستان و هند بین 0.5+ الی 1+ متر پیش بینی می شود. 

الگوهای مرتبط با آنومالی میانگین متوسط فشار سطح دریا (MSLP) طی سه ماهه دسامبر الی فوریه 2019-2018 نشان دهنده استقرار زبانه های توده هوای کمفشار با آنومالی نرمال تا 0.5- هکتوپاسکال کمتر از نرمال بر روی دریا مدیترانه، بخش هایی از دریا سرخ، ترکیه، دریا سیاه و بخش هایی از شمال شرق آفریقا و آنومالی مثبت آن بر روی ایران، اقیانوس هند، پاکستان و بخش وسیعی از جنوب آسیا ست. از طرق دیگر با استقرار آنومالی بالاتر از نرمال متوسط فشار سطح دریا بر روی سرتاسر عرض های جغرافیایی اوراسیا، قوی تر از نرمال بودن زبانه های توده هوای پرفشار سیبری و ادغام آن با زبانه های توده هوای پرفشار مهاجر غربی - اروپا طی فصل زمستان می باشد. 

 چنین الگویی بیانگر حضور زبانه های توده های  آب و هوایی کمفشار بر روی دریا مدیترانه و تاثیر گذاری آن بر روی کشور می باشد. 

   از منظر الگوهای بارشی بر روی سرتاسر مرکز - شرق مدیترانه، ترکیه، عربستان، سوریه، عراق، ایران، آسیا میانه، بخش های شرقی خاورمیانه 

و نیمه شمالی - شرقی شبه قاره هند می باشد. بر روی ایران بالاترین میزان آنومالی مثبت بارش بر روی نیمه غربی - جنوب غربی کشور با بیشینه 100 میلی متر بالاتر از حد نرمال بلند مدت پیش بینی می شود.

این الگوی بارش تا حدی شبیه به الگوها چشم انداز فصل زمستان  منطقه آسیا سرویس آب و هوایی Accuweather برای زمستان 2018-19 می باشد.

از نظر دمایی، الگوهای میانگین دما فصل زمستان  بر روی بیشتر مناطق کشور نرمال می باشد، بر روی بخش هایی از غرب، جنوب غرب، جنوب و مرکز کشور تا 0.3- درجه سلسیوس سردتر از نرمال پیش بینی می شود، بر روی سرتاسر شمال غرب و نوار شمالی کشور متوسط دما هوا گرایش به بالاتر از حد نرمال بلند مدت را نشان می دهد، با گسترش زبانه های توده هوای کمفشار غربی و آنومالی مثبت ارتفاع تراز لایه میانی جو بر روی شمال غرب کشور بین 0.5 + تا 1+ درجه سلسیوس میانگین دما فصل زمستان 1397 گرمتر از حد نرمال بلند مدت پیش بینی می شود.

دسامبر 2018 - 10 آذر لغالیت 10 دی 1397

بر روی عرض شمالی اقیانوس اطلس منطقه ناوه عمیق کم ارتفاع و بر روی اروپا پرارتفاع حاکمیت دارد، در نتیجه عبور توده های آب هوایی را باید از نواحی جنوبی تر بر روی مدیترانه، شمال آفریقا به سمت جنوب غرب آسیا و ایران داشته باشیم. بر روی نیمه جنوبی ایران،عربستان و دریا عرب استقرار الگوی سیکلونی (چرخندی) با آنومالی کمتر از نرمال دیده می شود، بنابر این طی ماه دسامبر 2018 تاثیر گذاری مناسب توده های آب و هوایی را بر روی منطقه و ایران پیش بینی می شود. الگوی متوسط فشار سطح دریا (MSLP) از آنومالی منفی فشار بر روی سرتاسر دریا مدیترانه، سرخ، ترکیه، دریا سیاه، کاسپین و بخش هایی از آسیا میانه حکایت داشته و بر روی نیمه جنوبی ایران، آب های دریا عرب، اقیانوس هند، شبه قاره و بخش های جنوب و مرکز آسیا متوسط فشار هوا بالاتر از نرمال پیش بینی می گردد، قوی تر از نرمال بودن زبانه های توده هوای پرفشار سیبری و کمفشار دریا مدیترانه - سرخ الگوی فشاری مناسبی را در سطح منطقه نشان می دهد. 

چشم انداز بارندگی در بیشتر مناطق کشور آنومالی نرمال و بالاتر از حد نرمالی را در بیشتر مناطق کشور طی دسامبر 2018 نشان داده و میانگین دما هوا در بیشتر مناطق کشور به استثنای بخش هایی از شمال غرب و نوار شمالی کشور نرمال و کمتر از حد نرمال بلند مدت دیده می شود، بر روی شمال غرب و سواحل دریا خزر میانگین دما ماه دسامبر 2018 بین 0.5 تا 1 درجه و در برخی نقاط شمال غرب کشور بیش از 1+ درجه گرمتر از حد نرمال پیش بینی می شود.

ژانویه 2019 - 11 دی لغالیت 11 بهمن 1397

طی ماه ژانویه 2019 که برهه نیمه اول تا اواسط فصل زمستان را شامل می گردد، الگوهای جو بر روی منطقه بسیار ایده آل به نظر می رسند، این الگو شامل استقرار منطقه کم ارتفاع تراز میانی جو بر روی جنوب غرب آسیا و استقرار پر ارتفاع بر روی سرتاسر عرض های شمالی اوراسیا می باشد، به عبارت دیگر الگوهای ماه ژانویه بیانگر رخداد بلاکینگ قوی بر روی اوراسیا می باشد که باعث محصور ماندن هسته های کم ارتفاع بر روی منطقه خواهند شد. الگوهای فشار بر روی منتهی الیه شرقی دریا مدیترانه، بخش هایی از ترکیه، سوریه، اردن، دریا سرخ و عربستان نرمال تا کمتر از حد نرمال و بر روی ایران، بخش های شرقی منطقه و اقیانوس هند بالاتر از حد نرمال بلند مدت پیش بینی می شود. بر روی سرتاسر آسیا و اروپا میزان فشار متوسط هوا بالاتر از حد نرمال بلند مدت می باشد. این آنومالی مثبت فشار، نشان دهنده قوی تر از حد نرمال زبانه های توده هوای پرفشار سیبری و مهاجر غربی - اروپایی بوده و همپیوندی آنها کمربندی از زبانه های توده هوای پرفشار را بر روی عرض های بالا تشکیل داده اند. 

همچنان که بارندگی ها بر روی سرتاسر عرض های قطبی تا جنب قطب طی ژانویه 2019 نرمال و بالاتر از حد نرمال بلند مدت پیش بینی می شود، اما به دلیل وجود بلاکینگ عرض جغرافیایی بالا مسیر عبور توده های آب و هوایی از روی اقیانوس اطلس به سمت اروپا منحرف شده و سیمای بارندگی ها بر روی بخش وسیعی از اروپا و غرب آسیا نرمال و در برخی از مناطق کمتر از نرمال بلند مدت پیش بینی می شود. این در حالی ست که بر روی مسیر دریا مدیترانه، بخش وسیعی از خاورمیانه، بخش هایی از شبه قاره هند، و آسیا شرقی (ژاپن) عبور توده های آب و هوایی موجب سیمای بارندگی های نرمال و بالاتر از حد نرمال بلند مدت پیش بینی می شود. بر روی ایران در اکصر مناطق کشور بارش ها نرمال و بیش از نرمال بوده و بر روی منطقه جنوب غرب و شمال خلیج فارس بارندگی ها تا 25+ میلی متر بالاتر از حد نرمال دیده می شود. 

سیمای الگوی متوسط دما هوا طی ژانویه 2019 در بیشتر مناطق کشور سردتر از حد نرمال بلند مدت پیش بینی می شود که میزان آن بطور متوسط تا 0.5- و در مناطقی از دامنه های شرقی زاگرس و جنوب غرب کشور بیش از 05- درجه سردتر از حد نرمال بلند مدت پیش بینی می شود. 

فوریه 2019 - 12 بهمن لغالیت 9 اسفند1397

در طی برهه اواسط تا اواخر فصل الگوهای آب و هوایی دچار دگرگونی هایی می گردد، بر روی سرتاسر عرض قطبی الگوی آنومالی مثبت فشار / ارتفاع جو و بر روی سرتاسر عرض های معتدله مراکز کم ارتفاع و پر ارتفاع جو حاکمیت دارد، گسترش پشته پر ارتفاع و آنومالی مثبت فشار باعث ریزش هوای سرد قطبی بر روی اروپا می گردد و ما بر روی قاره الگوی سیکلونی قوی حاکمیت خواهد داشت در نقطه مقابل بر روی آسیا میانه مرکز پر ارتفاع واقع شده و گسترش جنوبسوی آن بر روی ایران و شرق مدیترانه به وضوح دیده می شود این شرایط مانعی بر سر راه توده های آب و هوایی بطور نسبی ایجاد می نماید. الگوهای متوسط فشار سطح دریا بیانگر گسترش و حاکمیت زبانه های توده هوای کمفشار بر روی بخش وسیع اروپا و دریا مدیترانه می باشد و بر روی گریلند - ایسلند الگوی آنومالی مثبت فشار / ارتفاع و بر روی میانه اقیانوس اطلس الگوی انومالی منفی فشار / ارتفاع نشان دهنده فاز منفی شاخص NAO می باشد بنابر این نواح غرب و جنوب غربی کشور می توانند از قبل سامانه های غربی بارندگی ها نرمال و بالاتر از حرد نرمالی دریافت نموده اما بر روی سواحل دریا خزر به سبب توسعه الگوهای کمفشار سطح زمین و پرارتفاع لایه میانی بارندگ ها تقلیل خواهد یافت.

همچنین با توسعه زبانه های توده هوای کمفشار بر روی اروپا، تضعیف و عقب نشینی زبانه های توده هوای پرفشار سیبری را در نقشه های فوریه 2019 مشاهده می کنیم که نتیجه آن افزایش میزان متوسط دما هوا طی فوریه 2019 می باشد. 

همچنانکه بارندگی ها بر روی مناطق غربی - جنوبی کشور بالاتر از حد نرمال می باشد، بارش ها بر روی سواحل دریا خزر طی فوریه 2019 گرایش جزئی  (2.5 الی 12.5 میلی متر) کمتر از حد نرمال را نشان می دهد. در سایر مناطق کشور در محدوده نرمال بارندگی ها واقع خواهیم بود. همانطور که گفته شده با عقب نشینی الگوهای پرفشار شمالی (سیبری - مهاجر غربی) و توسعه زبانه های کمفشار غربی و افزایش ارتفاع لایه جو الگوهای فرانرمال دمایی توسعه خواهد یافت. بر روی نیمه شمالی - مرکزی کشور به طور متوسط دما هوا بین 0.5 تا 1 درجه هوا گرمتر از نرمال بوده و بر روی بخش های جنوبی کشور نرمال تا 0.5 درجه گرمتر از نرمال پیش بینی می شود. در بخش هایی از جنوبغرب کشور متوسط دما هوا نرمال با گرایش جزئی به کمتر از حد نرمال بلند مدت را نشان می دهد. 

الگوی آنومالی بارش در زمستان ها (دسامبر - فوریه) سال های با النینو مودوکی (مرکزی) طبق نقشه ذیل ترسیم می گردد:

سیمای میانگین دما هوا فصل زمستان طی این سال ها بر روی کشور بی هنجاری های گرمتر از نرمالی را بوجود آورده ست، گرچه کشیدگی هوا سرد آسیایی کاملا مشهود ست:

دسته دیگری از زمستان سال هایی که در آنها النینو مودوکی رخ داده ست، با این تفاوت که منطقه بارش های بالاتر از حد نرمال به قسمت های شرقی تر اقیانوس کشیده شده است (میزان مودوکی بودن کاهش یافته ست). 

این الگو بیانگر شرایط النینو هیبرید می باشد:

نتیجه این شرایط بسیار رویایی هست، الگوهای سرمایشی بر روی کشور گسترش یافته ست. 

در سال های دیگر النینوهایی وجود دارد که منطقه همرفت بارشی (منطقه صعود چرخه واکر) به غرب جابجا می گردد (درواقع سال های شبه لانینا محسوب می گردند)

نتیجه اصلا رضایت بخش برای بیشتر ماها نیست، گرایش به دماهای بالاتر از حد نرمال  بر روی نیمه شمالی استقرار دارد.

برآیند سال های مورد بررسی را از نظر الگوی بارشی حاره اقیانوس آرام مشاهده می کنیم:

این الگو ترسیم شده وجه شباهتی با میانگین الگوی ترسیم شده فصل زمستان از نظر خروجی مدل ECMWF را نشان می دهد. بر روی شمال غرب تا شمال زاگرس الگوی آنومالی متوسط دما هوا فصل نشان داده شده، در صورتی که هوای سرد آسیا به سمت جنوب گسترش یافته ست.