پیش بینی بارش نرمال و فرا نرمال طی نیمه دوم آذر و دی ماه 98؛ احتمال رخداد هوای سرد غیر عادی از نیمه دوم دیماه 98

---

بارندگی ها طی ادامه آذر و دیماه 98 بر روی بیشتر مناطق کشور نرمال و بیش از حد نرمال بلند مدت می باشد. بخش هایی از غرب، جنوب غرب و جنوب کشور هسته های ناهنجاری مثبت بارندگی ها را طی این مدت نشان می دهند. دما طی میانگین نیمه دوم آذر بر روی بسیاری از مناطق کشور بویژه بر روی نیمه شرقی - مرکزی (و حتی نواحی از نیمه شمالی) بیش از حد نرمال گرمتر بوده، اما بر روی حوزه زاگرس در غرب و جنوب غرب کشور نرمال و کمتر از حد نرمال می باشد. با توجه به شرایط الگوهای فرامنطقه ای احتمال رویداد یک شرایط حدی آب و هوایی طی برهه ای از دیماه 98 بشکل وقوع دماهای سرد حدی و بارش های بالاتر از نرمال بر روی کشور دور از انتظار نمی باشد (پیش آگاهی اولیه).

طی هفته های اخیر با گسترش جریانات شمالی از آسیا به سمت منطقه شاهد نفوذ هوای سرد از حوزه سیبری به سمت آسیا مرکزی تا خاورمیانه بوده ایم بطوریکه ملاحظه می گردد، میانگین سی روزه اخیر دما هوا بر روی بیشتر مناطق کشور سردتر از حد نرمال بلند مدت بوده است. این هوای سرد بر روی منطقه در حالی استقرار دارد که هوای گرمتر از شمال شرق آفریقا به سمت حوزه بالکان تا شرق اروپا گسترش یافته است.

چشم انداز مدل های پیش یابی نشان می دهد که طی 14 روز آینده هوای بسیار گرم غیر عادی نسبت به این موقع از سال بر روی روسیه استقرار خواهد داشت. بر روی آسیا میانه و پهنه شرقی - مرکزی ایران نیز طی این مدت از هوای گرمتری برخوردار خواهند بود، این در حالی ست که عمدتاً بر روی امتداد دامنه های زاگرس، میانگین دما به سطح هنجار نزدیکتر و در برخی از مناطق (جنوب غرب) گرایش به کمتر از حد نرمال بلند مدت نیز دیده می شود.  

پیش بینی فصل زمستان 1398 – آپدیت چهارم: پیش بینی نهایی ماه نوامبر مدل ها برای زمستان پیشرو

---

پیش بینی نهایی نوامبر مدل ها برای زمستان پیشرو؛ تضعیف تاوه قطبی ممکن است عاملی مهم برای فصل زمستان پیشرو باشد! 

معمولاً خروجی مدل ها طی نوامبر بعنوان پیش بینی نهایی زمستان تلقی می شوند. دسامبر را می توان یک ماه زمستانی دانست، بنابراین پیش بینی های ماه نوامبر برندگان و بازندگان مدل های بلند مدت را تعیین می کند. 

خروجی برآیند مدل های پیش یابی 7 گانه (ECMWF ،Met Office،CMC ،DWD ،JMA ،Met France و NCEP) صراحتاً به الگوی فاز مثبت شاخص NAO طی زمستان پیشرو اشاره دارند. فاز مثبت NAO با تقویت 2 توده هوای کمفشار (فروبار) در شمال اطلس و پرفشار (فرابار) در میانه اطلس تا اروپا همراه می شود. با هم افزایی این دو توده هوا عموماً جریانات غربی شرایط آب و هوایی معتدلی بر روی اروپا به ارمغان آورده و مسیر بارندگی ها را از جنوب به سمت عرض های شمالی تر جابجا می نماید. با گسترش پرارتفاع بر روی مدیترانه زبانه های آن تا خاورمیانه گسترش می یابد، گسترش زبانه های پرفشار موجب تضعیف سامانه های کمفشار دینامیک بر روی مدیترانه می شود. بنابر این فراوانی و مسیر عبور سامانه های آب و هوایی به سمت خاورمیانه دچار نوسان می گردد، به دلیل تغییر در مسیر عبور توده های آب و هوایی، جبهه همگرایی بر روی دریا سرخ نیز دچار نوسان می گردد. 

به دلیل واقع شدن منطقه خاورمیانه (و ایران) در ضلع شرقی پشته پر ارتفاع اروپایی، ریزش جریانات شمالی بر روی منطقه به یک گردش سیکلونی بر روی نواحی شرقی منطقه (شمال هند) منتهی می گردد. تفاوت هایی که در خروجی مدل های مختلف آب و هوایی در خصوص نحوه جانمایی (موقعیت) و شدت سامانه های کمفشار شرق منطقه و پرفشار غربی به چشم می خورد، نتایج متفاوتی را (بخصوص) از حیث میانگین بارش سه ماهه زمستان به نمایش گذاشته اند. بهترین وضعیت بارشی در خروجی مدل UKMO و بدترین شرایط در مدل های NCEP و JMA دیده می شود. در اکثر مدل های مورد ارزیابی شده با تضغیف در میزان و قدرت همگرایی دریا سرخ بخش جنوب غربی کشور سیگنال های کاهش بارندگی های زمستان پیشرو را نشان می دهد. همچنین بر روی بخش های شمالی و نیمه شرقی کشور سیگنال های بارش های نرمال و فراتر از نرمال پیش بینی شده است. به دلیل تقویت و تسلط الگوی فرابار (زبانه های پرفشار) بر روی عرض های معتدله، شارش های سرد، منطقه خاورمیانه را در یک شرایط بسته ی نرمال دمایی قرار داده است که امکان رخداد هوای سردتر (نسبت به میانگین بلند مدت) را در مقاطعی از فصل زمستان دور از ذهن نمی سازد.

پیش بینی فصل زمستان 1398 – آپدیت سوم: چشم انداز الگوهای آب و هوای سال های مشابه با زمستان 1398

---

با توجه به روند الگوی بارش و دما مدل های آماری و دینامیک:

1. بیشترین سیگنال های کاهش بارش بر روی جنوب - جنوب غرب می باشد، لذا امکان رخداد کاهش بارندگی بر روی منطقه خلیج فارس وجود دارد.
2.  بر روی شمال غرب و بخش های شمالی تر سیگنال های کاهش بارش تضعیف و امکان رخداد بارش ها به صورت دوره ای طی فصل زمستان دیده می شود.
3.  از نظر مدل دینامیکی CFSv2 سیگنال های ناهنجاری دمایی بر روی منطقه غیر فعال می باشد اما مدل های آماری بر روی چیره شدن گرمایش (با رژیم غربی) تاکید نموده گرچه به دلیل ریزش جریانات بر روی آسیا امکان تاثیر گذاری هوا سرد در دوره هایی طی فصل زمستان نیز دور از انتظار نمی باشد. 

الگوی آنالوگ ترسیم شده بر پایه وقوع فاز مثبت IOD (گرچه ممکن ست تضعیف شود) و پاره ای از الگوی شاخص های موثر بر اقلیم زمستانه نیمکره شمالی تنظیم شده است. در برآیند این سال ها مشاهده می شود که بروز فاز مثبت شاخص NAO به تقویت فعالیت سیکلونی (تشدید فروبار ایسلند) بر روی شمال اطلس تا شمال غرب اروپا منجر شده که به همراه فاز منفی شاخص EA-WR ایجاد گردش آنتی سیکلونی قدرتمند روی غرب روسیه شده است. با توجه به تشدید بی هنجار متوسط ارتفاع جو بر روی شمال کاسپین و کاهش ارتفاع بر روی دریا شمال بروز فاز منفی الگوی NCP به تقویت سیکلون زائی بر روی نواحی مرکزی دریا مدیترانه منتج شده و فرارفت هوای مرطوب را بر روی شبه جزیره بالکان رقم می زند. فعالیت های سیکلونی بر روی مرکز دریا مدیترانه می تواند سبب ایجاد پشته القائی بر روی حد فاصل شرق دریا و غرب خاورمیانه گردد. در نتیجه با تقویت نسبی پرفشار عربستان و همسویی با پرارتفاع عرض شمالی تغییر در الگوی حرکت و فعالیت سامانه های مهاجر در سطح منطقه محتمل است.

بدین ترتیب با عدم جانمایی مناسب سامانه های فشاری در سطح منطقه و سیکلون زائی در خارج از منطقه موثر بر روی کشور به نظر می رسد در برآیند اکثر سال های مشابه با زمستان 1398 بر روی بخش هایی از کشور با درجاتی از کاهش بارندگی ها نسبت به حد نرمال بلند مدت مواجه بوده است. با توجه به الگوی تشریح شده، ارتفاع جو بر روی منتهی الیه شرقی دریا مدیترانه و دریا سرخ گرایش به بیش از نرمال داشته و درنتیجه فرآیند همگرایی بر روی دریا سرخ (بسیار مهم در بارندگی ایران) دچار تضعیف نسبی بخصوص در نیمه جنوبی دریا گردیده است؛ سیگنال های بارندگی بر روی بخش هایی از جنوب و جنوب غرب کشور بالاترین واکنش را نسبت به این اتفاق نشان می دهند. 

پیش بینی فصل زمستان 1398 – آپدیت دوم: نقش کلیدی فاز مثبت قوی شاخص IOD و الگوی خنثی تا النینو ضعیف ENSO در زمستان پیشرو

---

نوسان IOD بر روی الگوی جو اقیانوس هند و استرالیا تاثیر گذاشته و بدین سان نه تنها بر روی الگوهای آب و هوایی حاره بلکه در مناطق دورتر از محدوده فراحاره همچون ایران نیز موثر است.

سازمان هواشناسی استرالیا (BOM) طرحِ مدلی از IOD را نشان داد: در این طرح که فاز مثبت (گرم) شاخص IOD نمایش داده شده است، بر روی غرب اقیانوس هند در آب های شرقی آفریقا تجمع آب های با دما گرمتر از نرمال، در نتیجه ایجاد فشار کم بر روی جو و صعود دینامیکی هوا را خواهیم داشت. جریانات برگشتی در لایه فوقانی جو بصورت شرقسو بر روی حوالی مجمع الجزایر واقع در شرق اقیانوس هند به دلیل جوِ پرفشار نزول دینامیک می یابد که از انعکاس حضور آب های سردتر بر روی این نواحی می باشد. بدین ترتیب گردش جوی بین اقیانوس هند و جو تحت چرخه واکر اقیانوس هند برقرار می گردد. 

 

خروجی مدل BOM، الگوی فازی شاخص IOD را طی ماه های آینده در فصل پاییز و زمستان به نمایش گذاشته است. در این نمودار نوسان IOD با مقادیر مثبت قوی آغاز شده و طی فصل زمستان پیش رو به سمت مقادیر خنثی متمایل خواهد شد. از اینرو ما در طی فصل سرد سال آبی جاری با ساز و کارهای مثبت شاخص IOD سر و کار خواهیم داشت. این وضعیت بخصوص از آنجایی که کشور ما در مجاورت به بزرگترین پهنه آبی منطقه (اقیانوس هند) می باشد، بسیار حائز اهمیت بوده و باید در پیش یابی های آتی در خصوص الگوهای جوی مد نظر قرار گیرد. 

پیش بینی فصل بارش آینده ایران (نیمه آبان تا نیمه اردیبهشت 1399)

---

این یادداشت مروری دارد بر جمع بستی از پیش بینی های اقلیمی در باره فصل آتی بارش (از نیمه آبان تا نیمه اردیبهشت) در ایران؛ می توان امیدوار بود که یک فصل بارش نرمال در انتظار ایران است. به ترسالی پارسال نخواهد بود، اما قطعا بسیار بیشتر از متوسط دو سال پیش و همچنین متوسط ده سال اخیر خواهد بارید. خبر خوب به خصوص برای زیستگاه های طبیعی که شاید این بارانها باعث شود نفس تازه کنند.

پاییز زودرس اما به زمستانی پرباران ختم نخواهد شد. زمستان کم باران تر از پاییز خواهد بود.

الگوی بیهنجاری رواناب های حاصل از بارندگی 

اگر چه سه مآخذ معتبر پیش‌بینی اقلیمی WMO و EC.EUROPE و ECMWF مبنای این مطلب قرار گرفته اند، اما همچنانکه گفته می شود پیش‌بینی‌های بلندمدت اقلیمی برای تحلیل های کلی بیشتر کاربرد دارند و برای محاسبات دقیق در بازه های مشخص زمانی بعید است قابل اعتماد باشند. 

چشم انداز فصل پاییز/ پاییز و زاگرس مرتفع

• از بارش آبان شروع می کنیم. "زاگرس مرتفع". این نام را به خاطر داشته باشید: "زاگرس مرتفع". انگار قرار است عمده خبرها از آنجا بیاید. کمابیش سراسر ایران باران خواهد داشت در آبان. اما بیشترین و سنگین ترین بارشها در زاگرس مرکزی و هم چنین یک چهارم جنوب غرب ایران رخ خواهد داد. 
• بارشها در آذر هم ادامه دارد. اما هسته سنگین بارشها از زاگرس مرکزی کمی بالاتر رفته و به زاگرس شمالی نزدیک می شود. احتمالا آذر ماهی سرد و برفی در انتظار کردستان و همدان و استان های مرکزی و قزوین و زنجان است.