النینو، گامی نزدیک تر به سوی یک پایان ...

---

مترجم: مهرداد شهبازی

گزارش ۱۰ می ۲۰۱۶ سازمان هواشناسی استرالیا از شاخص ENSO

گرمایش حاره اقیانوس آرام به سطوح النینو - خنثی تضعیف گردید. بواسطه آب های زیر سطحی سردتر از نرمال، در طی ۲ هفته اخیر دمای سطح آب دریا در سرتاسر حاره اقیانوس آرام سردتر شد. مولفه های اتمسفری نیز بسوی نرمال می گرایند. بادهای تجارتی به طور پیوسته طی چند هفته، نزدیک به نرمال بوده ست. بطور کل، الگوهای ابرناکی النینو در حال اضمحلال بوده و نوسان شاخص جنوبی (SOI) در حالی که هنوز منفی می باشد، بطور پیوسته در حال صعود ست.

همه مدل های  بین المللی پیشنهادمی کنند، حاره اقیانوس آرام به  سرمایش بیشتر پیش خواهد رفت، تا سپتامبر ۲۰۱۶، از ۷ مدل، ۸ مورد ازآستانه های لانینا فراتر می روند. به هر حال، چشم انداز تک مدل باقی مانده، یک فاصله بزرگ بین سناریوهای وضعیت خنثی و لانینا را نشان می دهد.

بواسطه تغییرات اخیر در حاره اقیانوس آرام و مولفه اتمسفر در ترکیب با چشم اندازهای فعلی مدل آب هوایی، چشم انداز اداره هواشناسی استرالیا از وضعیت ENSO، در وضعیت مشاهده لانینا (La Nina Watch) باقی می ماند. این بدان معناست که احتمال شکل گیری لانینا برای باقی سال ۲۰۱۶ در حدود ۵۰٪ می باشد.

گرمایش قابل توجه دمای سطح آب دریا در سرتاسر بخش بزرگی از اقیانوس هند تداوم می یابد. به این ترتیب، دمای آب در حوالی دریا عرب بالاتر از سطح هنجار باقی می ماند. گرمایش در این بخش ها می تواند ضمن فراهم آوردن رطوبت بیشتر به سامانه های حاره بارشی، پتانسیل شکل گیری سیکلون های حاره را در آبهای اقیانوس هند و دریا عرب افزایش دهد.

به طور کلی طی لانینا، وضعیت مونسون تابستانه شبه قاره هند قویتر از نرمال خواهد بود، به همین دلیل می تواند بر روی بارش های تابستانه در بخش هایی از جنوب و جنوب شرق ایران نقش مثبتی ایفا نماید. همچنین بر اساس بررسی های بعمل آمده طی وقوع لانینا و سرمایش آبها در ناحیه ۳.۴، به سبب همبستگی قابل توجه بارش های بخش های مختلف کشور بویژه نواحی غرب، مرکز ایران با ناهنجاری های SST این ناحیه امکان وقوع بارش های کمتر از نرمال پاییزه بر روی فلات ایران دور از انتظار نبوده و این شرایط با توجه به وقوع فاز منفی IOD (سرمایش آبهای غربی حاره اقیانوس هند) می تواند برای پاییز ۹۵ نقش تشدید کننده کاهش بارش را در پی داشته باشد.

شاخص 2 قطبی اقیانوس هند (Indian Ocean dipole = IOD)

---

اقیانوس هند و دریاهای مجاور جنوبی ایران تأمین کننده قسمتی از منابع رطوبتی کشور هستند و تغییرات دمایی سطح آب اقیانوس هند ، نقش مهمی در تبخیر سطح آزاد آب اقیانوس ها و ایجاد رطوبت به درون جو دارد.

اقیانوسها و دریاها به علت داشتن ظرفیت گرمایی بالا منبع اصلی انرژی و رطوبت برای آتمسفر هستند و تغییرات دمای سطح دریا اثر مهمی روی تغییرات اقلیمی خشکی ها دارد.

در سالهای اخیر بررسی بر هم کنش بین عوامل آب و هوایی در خشکی ، اقیانوس و جو مورد توجه بسیاری از دانشمندان علوم هواشناسی و اقلیم شناسی قرار گرفته است. پدیده های دور پیوند در گسترش کلی و منطقه ای، رفتار اقلیم نواحی مختلف کره زمین را کنترل می کنند و می توان توزیع بارش، دما و برخی از سایر پارامترهای هواشناسی مناطق تأثیر پذیر را بر اساس تغییرات این پدیده ها تبیین کرد . نتایج پژوهشهای زیادی نشان داده اند که تغییرات دما در سطح گستره های بزرگ آبی می تواند تاثیر معنی داری بر نوسانهای بارش در سطح خشکی های زمین داشته باشد . روشن شده است که تاثیر دمای سطح آب بر مقدار بارش محدود به نقاط ساحلی نبوده بلکه نواحی بسیار دور از دریا نیز می توانند تحت تاثیر تغییرات الگوهای دمای سطح گستره های آبی قرار گیرد.

الگوی کلی انتقال رطوبت به الگوی جریان و گردش جو در منطقه وابستگی شدیدی دارد. بنابر این ، در ایام مختلف سال سطوح آبی ، مقادیر مختلفی از بخار آب را به سمت ایران انتقال می دهند.

در مقیاس های منطقه ای و جهانی ، مطالعاتی برای بررسی تغییرات فیزیکی دمای سطح اقیانوس ها و دریاها و تغییرات خشکسال ی ها و تر سالی ها با استفاده از مدل جو- اقیانوس، تحلیل های آماری و دینامیکی صورت گرفته است . ساجی و همکاران (1999) اندرکنش های جو - اقیانوس را که سبب تغییرات بین سالی اقلیمی در اقیانوس هند می شود، بررسی کردند. آنها با استفاده از بررسی الگوهای دمای سطح دریا، بردار بادهای سطحی، ارتفاع سطح دریا ، جریان های دریایی و همچنین، بارش در اطراف اقیانوس هند برای دوره 40 ساله موفق به کشف مد دو قطبی دمایی در اقیانوس هند (IOD: Indian Ocean dipole) گردیدند. ساختار دو قطبی دمایی به صورت نابهنجاری در دمای سطحی دریا ظاهر می شود که شامل دمای سطحی گرمتر از نرمال دریا در قسمت بزرگی از غرب حوضه (10⁰S - 10⁰N و 50⁰E - 70⁰E) و نواحی سردتر از نرمال در شرق حوضه (10⁰S - 00 و 90⁰E - 110⁰E) همراه با نابهنجاری باد و بارش هستند.