تحلیل الگوی سامانه سردچال عمیق 10-13 فروردین 98؛ نواحی غرب و جنوب غرب در آماج سیلاب احتمالی ...

---

الگوی نقشه های هواشناسی شکلگیری مرکز سامانه ای کم فشار را بر روی جنوب ایتالیا را نشان می دهد. با حاکمیت توده هوای پرفشار بر روی عرض ها شمالی اروپا و ریزش مداوم هوای سرد بر روی مدیترانه که با کشیدگی جت استریم جبهه قطبی همراه می باشد مرکز چرخند یادشده بر روی دریا مدیترانه روند تکوین خود را طی می نماید. بتدریج با گذشت زمان ضمن عمیق تر شدن ناوه مذکور حرکت شرق سوی آن را به طرف منتهی الیه شرق دریا مدیترانه خواهیم داشت. محاسبات نشان می دهند این سامانه پرانرژی و فعال طی روز شنبه 10 فروردین 98 بشکل یک مرکز سردچال بر روی شرق دریا مدیترانه واقع می گردد و بتدریج آثار ناپایدار آن بشکل رشد ابر و وزش باد شدید و آغاز بارندگی ها را خواهیم داشت. بارش ها از سمت شمال غرب و غرب آغاز می گردد که بویژه بر روی جنوبغرب کشور با وزش باد شدید رخ خواهد داد.

این سامانه یک سردچال عمیق می باشد که از سطح زمین با زبانه های کمفشار سطح زمین به صورت امتزاجی دریا سرخ - مدیترانه همراهمی می گردد، لذا با جریانات قابل توجه رطوبت جنوبی همراهی می گردد. لذا بارندگی ها غالباً به شکل رگبارهای شدید می باشد که می تواند جریانات رواناب و خیزش سیلاب را به همراه داشته باشد. روز یکشنبه غالب مناطق غربی کشور تحت چتر بارش های این ناوه واقع می گردد، بر روی نواحی از شمال غرب، غرب و جنوب غرب ریزش ها قابل توجه می باشد که امکان بروز سیلاب و طغیان مجدد آب روخانه ها را در پی خواهد داشت، این بارش ها با وزش بادهای شدید نیز در نواحی غرب و جنوب غرب کشور همراه می باشد. 

از بعد از ظهر یکشنبه به سمت روز دوشنبه، بارش ها علاوه بر بخش های غربی به دامنه های البرز و نواحی مرکزی کشور کشیده خواهد شد. بر روی نواحی مرکزی کشور وزش باد شدید می تواند سبب ایجاد گرد و خاک نماید و بر روی دامنه های البرز غربی تا مرکزی بارش ها قابل توجه خواهند بود که در این مناطق نیز میتواند سبب طغیان آب روخانه ها و آبگرفتگی معابر عمومی شهری در برخی از مناطق استان های حاشیه البرز گردد. 

بتدریج این سامانه به 2 شاخه تقسیم می گردد، مرکز ناوه اصلی بتدریج از روز دوشنبه به طرف روز سه شنبه بر روی دریا کاسپین واقع خواهد شد که سبب کاسته شدن از شدت بارش ها بر روی پهنه فلات ایران می گردد، اما شاخه دیگر سامانه از جنوب غرب به سمت مرکز و شمال شرق فعال بوده و خط بارندگی ها با حرکت به سمت شرق تا روزهای واقع در نیمه دوم هفته آتی نیز از مرکز، دامنه های جنوبی زاگرس و بخش هایی از نواحی شرقی کشور عبور خواهد کرد. 

همتای ناوه مذکور بر روی سطح زمین زبانه های توده های کمفشار به صورت مرکز اصلی بر روی دریا مدیترانه و ادغام آن با تراف معکوس دریا سرخ می باشد. نحوه رفتار این زبانه کمفشار سطح زمین در انیمیشن ویدئویی ذیل مشاهده می شود:

 شرایط بلاکینگ جو با الگوی دو قطبی با حاکمیت پرفشار بر روی اکراین و کم فشار (ناوه) بر روی شرق مدیترانه ظاهر می گردد، در نتیجه جریانات به صورت دو شاخه درآمده و به آن شارشکافته نیز گفته می شود. جریانات زیر ناوه که از حوزه شمال شرق آفریقا - دریا سرخ به طرف شبه جزیره عربستان گسترش می یابد به سبب تشدید جریانات نزولی شاخه هدلی با افزایش در میزان هسته سرعت جت استریم جنب حاره مواجه شده، بخش هایی از میانه غربی و جنوب غرب کشور تحت مکانیسم واگرایی در لایه تراز فوقانی جو در چپ خروجی جت استریم واقع می گردد در نتیجه این مناطق با حداکثر ناپایداری ها مواجه خواهند بود. 

طی روز دوشنبه با حاکم شدن کم ارتفاع بر روی جنوب عراق غالب مناطق جنوب غرب، دامنه ی مرکزی زاگرس، البرز غربی تا مرکزی در مسیر جریانات تلاطم جوی واقع می گردند و حداکثر بارش ها رخ می هد.

کمترین میزان بارش ها بسبب حاکمیت پرارتفاع جو، بر روی بخش های شرقی و جنوبشرقی کشور متمرکز بوده و با برقراری جریانات جنوبی روند افزایش دما هوا تا روزهای میانی هفته آینده  بر روی جنوب شرق کشور پیش بینی می شود. 

همانطور که از الگوهای پیش یابی بارش حاصل از برونداد مدل های آب و هایی GFS و ECM مشخص می باشد عمده بارش های 198 ساعت آینده بر روی بخش غرب و جنوب غرب کشور متمرکز خواهد بود. جنوب غرب آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام، خوزستان، لرستان، چهارمحال و بختیاری، کهکیلویه و بویراحمد، غرب اصفهان، جنوب همدان، شمال فارس، ارتفاعات البرز بر روی استان های مازندران، گیلان، جنوب گلستان و استان های حاشیه البرز جنوبی شامل زنجان، قزوین، البرز، تهران و ارتفاعات شمالی سمنان و مناطق مرتفع بر روی شمال غرب کشور بالاترین میزان بارندگی ها را نسبت به سایر مناطق واقع بر روی مرکز و شرق کشور دریافت خواهند کرد. 

استان های آذربایجان غربی (جنوب غرب)، کردستان، کرمانشاه، ایلام، خوزستان، لرستان، غرب اصفهان، چهارمحال و بختیاری، کهکیلویه و بویراحمد، جنوب همدان و شمال فارس نسبت به سایر استان های یاد شده در معرض بارش های شدید ناشی از سامانه پرانرژی مذکور واقع خواهد شد لذا رخداد سیلاب، آبگرفتگی معابر عمومی و ایجاد خسارات در این مناطق محتمل می باشد. 

الگوهای پیش یابی مجموع بارندگی طی 198 ساعت آینده بر روی استان تهران نشان می دهند که هسته های بارش بر روی ناحیه شمالی استان همچون شهرستان شمیرانات با بیشینه بارش بین 50 تا 90 میلی متر خواهد بود. پس از آن منتهی الیه غربی استان بر روی شهرستان ملارد، نواحی شمالی شهرستان دماوند و فیروزکوه با مجموع بارش 40 تا 65 میلی متر قرار خواهد داشت. کمینه بارش ها بر روی نواحی جنوبی استان همچون اراضی بیابانی جنوب ورامین تا جنوب شرق ری واقع خواهد شد. 

بر روی شهر تهران مدل ها از اتفاق نظر برخوردار نمی باشند، به طوری که مدل GFS مقادیر بارندگی های حوزه شهری تهران را کمتر از مدل ECM نشان می دهد، به هر روی با توجه به اطلاعات حاضر به نظر می رسد مناطقی از شمال غرب تهران (حوزه کن - سولقان)، نواحی شمالی و شمال شرقی تهران بیشینه بارش ها رخ دهد.