پیش بینی فصلی تابستان 95: بررسی سال های آنالوگ بر اساس شرایط اقیانوس آرام (شماره ۲)

در بررسی های صورت گرفته با توجه به چشم انداز مدل های آب و هوایی مبنی بر گرایش آب های حاره اقیانوس آرام به وضعیت سرمایش (لانینا) در طی فصل تابستان 1395، در این نوشتار سعی بر این شده است سال های آنالوگ که طی آن ها در تابستان حالت گذار از وضعیت النینو به لانینا صورت گرفته استخراج شده و وضعیت پارامترهای اقلیمی در آن ها بر روی ایران مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. 

گرچه هنوز به طور قاطع نمی توان در مورد روند انتقال النینو به لانینا در آب های حاره اقیانوس آرام طی تابستان سال جاری اظهار نظر کرد، اما در بررسی نقشه های انیمیشن ناهنجاری دمای سطح آب دریا، نابهنجاری منفی دمای سطحی بر روی بخش های شرق اقیانوس در برهه های اخیر مشاهده شده است که دقیقا مطابق با چشم انداز مدل های آب و هوایی مبنی بر تمایل به سوی لانینا در طی تابستان 1395 می باشد:

در آمار بلند مدت 65 ساله از سال 1950 ما در 8 سال در فصل تابستان حالت گذار از نینو به نینا را شاهد بودیم این سال ها عبارتست از : 1954، 1964، 1970، 1973، 1988،1998، 2007 و 2010.

به طور کلی در برآیند 8 سال آنالوگ ذکر شده در هر 2 لایه تراز میانی و سطح زمین نابهنجاری منفی شدیدی در سطح منطقه جنوب غرب آسیا و ایران مشاهده شده است. به طوری که نابهنجاری منفی ارتفاع تراز 500 در برخی از نواحی به بیش از 12- متر بالغ می گردد. وضعیت متوسط فشار سطح دریا (MSLP) نیز نابهنجاری منفی قابل توجهی را نشان می دهد که میانگین آن بر روی فلات ایران و آب های اقیانوس هند بین 1 الی 1.5 هکتوپاسکال بوده است. این شرایط نشان می دهد که در سال های مورد نظر کمربند پر ارتفاع جنب حاره ای بر روی جنوب غرب آسیا و خاورمیانه ضعیف تر از حالت نرمال بوده است و همچنین کمفشار فصلی در سطح زمین در میزان شدت  خودرفراتر از نرمال ظاهر گردیده ست.

 در مقایس اوراسیا، الگو نابهنجاری تراز میانی جو به شکل نقشه ذیل ترسیم می گردد، در این نقشه مرکز پرارتفاع قوی بر روی غرب روسیه به شکل یک پشته بندال رو به شمال مستقر می گردد. در جانب غربی توده هوای یاد شده مرکز ناوه عمیق بر روی بریتانیا در شمال غرب اروپا مستقر می باشد که تا شمال غرب آفریقا امتداد تراف ناشی از آن گسترش یافته ست. در جانب شرق مرکز پرارتفاع نیز نابهنجاری منفی ارتفاع بر روی آٍسیا دیده می شود.

در سرتاسر ناحیه جنب حاره جنوب غرب آسیا و حوزه دریا مدیترانه نابهنجاری منفی ارتفا ع تراز میانی جو حاکمیت داشته ست. بر روی بخش هایی از شمال آفریقا، دریا سرخ، غرب خاورمیانه، آسیا میانه و دریا عرب نابهنجاری قابل توجه ارتفاع تراز میانی تا 12- متر دیده می شود. که نشان دهنده تضعیف شدت فشار زیاد کمربند پر فشار جنب حاره  جنوب غرب آٍسیا در طی سه ماهه تابستان سال های آنالوگ مورد نظر بوده است. 

با توجه به نقشه های تابستان های سال های آنالوگ مورد نظر نرخ بارش در سطح کشور در محدوده نرمال واقع بوده است و نابهنجاری شدید و قابل توجهی در هر 2 کران منفی یا مثبت در هیچ بخشی از کشور مشاهده نشد. 

نکته قابل توجه وجود بارش های فراتر از نرمال در بخش وسیعی از آب های شرقی دریای عرب، سواحل غربی شبه قاره هند در امتداد کوه های غات غربی و جنوب پاکستان می باشد. این نابهنجاری مثبت بارش در این نواحی می تواند به توسعه مونسون به سوی شمال شرق و نفوذ توده های مرطوب به بخش های جنوب شرقی ایران منجر گردد. نکته دیگر با توجه ناهنجاری منفی متوسط فشار سطح دریا، قوی تر از نرمال بودن کمفشار فصلی در سطح زمین با توجه به ضعیف تر از نرمال بودن پر ارتفاع جنب حاره در لایه های میانی جو مراکز یاد شده می توانند با کسب رطوبت و کسب عمق لازم در جهت بارش های فراتر از نرمال در برخی از نواحی جنوب و جنوب شرق ایران منتج گردند. 

با توجه به وجود بارش های فراتر از نرمال در بخش های شرقی کشور ترکیه، گرایش به ریزش های فصلی فراتر از نرما در نواحی از شمال غرب ایران طی سال های آنالوگ مشابه دیده می شود. 

به لحاظ دمایی با توجه به نقشه برآیند سال های آنالوگ مذکور کشور به 3 بخش نیمه غربی، مرکزی و شرقی تقسیم می گردد. در نیمه غربی کشور عموما وضعیت دمایی متمایل به وضعیت نرمال دیده می شود، در برخی از نواحی شمال غرب گرایش ضعیف به کمتر از نرمال بوده و در سواحل استان بوشهر تمایل ضعیف به بالاتر از نرمال بوده ست. در نیمه مرکزی در بخش های شمالی و مشخصا سواحل دریا خزر ناهنجاری فراتر از نرمال دمایی تا 0.5 درجه سلسیوس بر روی استان مازندران و البرز شرقی حاکمیت داشته است و در سایر مناطق این نیمه شامل میانه جنوبی و مرکز کشور دما هوا تمایل اندک به بالاتر از نرمال دیده می شود. در نیمه شرقی دمای هوا متمایل به نرمال بوده در برخی از نواحی شمال شرق و جنوب شرق کشور دمای هوا  فصل تمایل ضعیف به کاهش نسبت به نرمال را نشان داده ست.