تحلیل وضعیت الگوها جریان، بارش و دمای آبان 1395

---

بر اساس نقشه های مرکز آب و هوایی توکیو (TCC) از آژانس هواشناسی ژاپن (JMA) الگوهای معرف ارتفاع تراز لایه میانی و متوسط فشار سطح دریا در طی آبانماه نشان دهنده شکل گیری یک فرود موج بلند به محوریت دریا سیاه از هفته دوم آبانماه می باشد که نشان دهنده عبور امواج کوتاه در امتداد اروپای شرقی - روسیه غربی و گسترش منطقه کم ارتفاع / فشار متوسط منفی بر روی حوزه دریا سیاه، ترکیه و شرق مدیترانه، قفقاز و دریا کاسپین می گردد. این الگو با توجه به استقرار پر ارتفاع لایه تراز میانی در غرب - مرکز اروپا به همراه افزایش میزان فشار سطح دریا، موجب ریزش هوای سرد عرض های شمالی به سمت منطقه معتدله اوراسیا (آسیا غربی - شرق اروپا) شده و محل عبور موج های غربی مهاجر خواهد بود.

با شکل گیری این الگو میانگین موقعیت مرکز سلول واچرخند جنب حاره بر روی دریا عرب، جنوب پاکستان وجنوب شرق کشور خواهد بود که با تشدید گرادیان فشاری بر روی منطقه غرب خاورمیانه و افزایش سرعت شاخه نزولی سلول هدلی سبب استقرار پشته پر ارتفاع تراز میانی بر روی سطح فلات ایران متمایل به بخش های شرقی کشور می گردد که در نهایت در برهه هایی آرایش الگوی جنوب غربی را در غرب منطقه خاورمیانه به سمت فلات ایران فراهم می آورد که موجب تشکیل جبهه همگرایی دریا سرخ و ایجاد خط بارش به سمت شمال غرب، بخش های غربی و به صورت امتزاجی با رژیم  جریانات واچرخندی بر روی سواحل دریا کاسپین موجب بارش در خط ساحل و ارتفاعات البرز در این ماه می گردد.

در سایر نواحی مرکزی و شرقی به دلیل تشدید پر ارتفاع لایه میانی و تضعیف موج های ناپایدار شرایط برای رخداد بارش های قابل توجه مهیا نمی باشد.

بر اساس نقشه های پیش یابی بارش مدل ECMWF- EPS اسمبل مولفه control، عمده بارش های آبان ماه 1395 بر روی استان های واقع در شمال غرب، غرب، سواحل دریا کاسپین، امتداد دامنه های البرز به سمت شمال شرق کشور واقع می باشد. بیشترین میزان بارش های آبان 95 بر روی استان های آذربایجان غربی، شرقی، اردبیل، کردستان، کرمانشاه، لرستان، زنجان، قزوین، گیلان، مازندران و دامنه های رشته کوه البرز واقع می باشد. هسته بارش آبان ماه 95 بر روی استان گیلان در سواحل جنوبی غربی دریا کاسپین با محدوده بارش 190 الی 200 میلیمتر / 30 روز و پس از آن هسته دوم بر روی ارتفاعات البرز غربی مرکز بین استان گیلان و اردبیل با محدوده بارش 165 الی 170 میلیمتر /30 روز متمرکز می باشد.

بر اساس نقشه های میزان انحراف مجموع بارش آبان ماه 95 با مقادیر نرمال بلند مدت (سال های 1394 - 1375) به نظر می رسد در شمال غرب کشور شامل استان های آذربایجان غربی، شرقی، اردبیل و دامنه های البرز غربی مجموع ریزش های ماه در محدوده نرمال و در بخش های شمالی این استان ها گرایش به فراتر از نرمال های بلند مدت را نشان می دهد. این در حالی ست که به طور کل مجموع بارش های آبان ماه 95 در استان های واقع در دامنه های زاگرس در غرب کشور و همچنین سواحل دریا کاسپین و ارتفاعات البرز مرکزی گرایش به کمتر از نرمال های بلند مدت را نشان می دهد.

به نظر می رسد با حرکت به سمت اواسط ماه ضمن جابجایی منطقه کمبود بارش در غرب کشور به سمت عرض های پایین تر شدت میزان آن کاسته می گردد که این می تواند نشان دهنده افزایش بارش ها و کاهش میزان انحراف آن با مقادیر بلند مدت این ماه قلمداد گردد.

نقشه های متوسط دمای هوا سطح 2 متر در طی آبانماه نشان دهنده کاهش دما نسبت به نرمال در نوار شمالی کشور شامل استان های واقع در شمال غرب، دامنه های البرز، سواحل دریا کاسپین به سمت شمال شرق کشور می باشد. در این استان ها متوسط دما هوا در آبانماه 95 در حدود 0.5 الی 1.5 درجه سلسیوس کمتر مقادیر بلند مدت می باشد که با حرکت به سمت شرق به عرض های جنوبی تر متمایل می گردد. در سایر استان های واقع در دامنه های زاگرس شامل نواحی غرب، جنوب غرب و نیمه جنوبی کشور متوسط دمای هوا در آبانماه 95 بین 1.5 الی 2 درجه سلسیوس فراتر از نرمال های بلند مدت مورد انتظار می باشد.

پیش بینی یکماهه آب و هوا بر اساس برونداد مدل های سه گانه CFS، ECMWF و JMA + تفسیر الگوهای Z500 /MSLP مورخ 10 مهر الی 10 آبان 95

---

مدل CFSv2

بر اساس خروجی مدل پیش یابی CFSv2 طی 30 روز آینده با نوسان مکانی - مداری و نصف النهاری مرکز پر ارتفاع جنب حاره و تشکیل همپیوندی فراز ناشی از سه توده هوای پرفشار عربستان، آزور و آسیا سطح منطقه به صورت بندآئی، مانعی برای تاثیر گذاری موثر و نرمال سامانه های مهاجر غربی گردیده و  عاملی برای ایجاد محدوده بارش های متمایل به کمتر از نرمال بویژه در بخش های غربی و شمالی کشور در این مدت خواهد شد.

به دلیل ساز و کارهای مربوط به الگوهای تراز فشار 500 hpa  و تراز فشار سطح دریا به صورت تاثیر توام آنها، می تواند القا کننده گسترش فرود های مورب آسیایی به سمت فلات ایران و شرق منطقه شده و موج های سرمایشی را در بخش های  مرکزی - شرقی تبیین نماید.

میانگین اسمبل یکروزه Z500 پیش یابی منتهی به 10 آبان 95	میانگین اسمبل ده روزه Z500 پیش یابی منتهی به 10 آبان 95

بر اساس خروجی 30 روزه مدل CFSv2 متوسط بارش در اکثر نواحی شرق، مرکز و جنوب کشور در محدوده رنج متوسط 6.4± تلورانس را نشان می دهد. بر اساس اسمبل 10 روزه مدل CFSv2 در شمال غرب و نوار شمالی کشور متوسط بارش بین 6.4 الی 25 میلی متر کمتر از نرمال طی 30 روز آینده پیش بینی می شود. با توجه به سهم بارش دهه اول آبان ماه در بازه 30 روزه مذکور، پاسخ های اقلیمی بخش های غربی کشور (دامنه های زاگرس) به مولفه های اتمسفری و اقیانوسی  همبستگی قوی را نشان می دهد. از اینرو در اکثر نواحی غربی کشور متوسط بارش بین 6.4 الی 25 میلی متر کمتر از نرمال پیش بینی می شود.

از اینرو متوسط بارش 30 روز آینده در استا نهای آذربایجان غربی، شرقی، اردبیل، کردستان، زنجان، کرمانشاه، همدان، لرستان، غرب اصفهان،چهارمحال و بختیاری، ناحیه  از کرمان و استان های گیلان، مازندران و دامنه های البرز بین 12 الی 25 میلی متر کمتر از نرمال بلند مدت دوره مشابه پیش بینی می شود. این میزان برای استان های قزوین، البرز، تهران، نواحی شمالی سمنان، گلستان، خراسان شمالی، مرکزی، ایلام، شمال شرق خوزستان، کهکیلویه و بویراحمد، شمال غرب فارس، نواحی از کرمان و سیستان و بلوچستان به  6.4 - الی 12- میلی متر بالغ می گردد.

بر اساس الگوهای حاکم در لایه های جو، طی 30 روز آینده متوسط دما هوا (سطح 2 متر) در بخش وسیعی از کشور بر روی محدوده حد متوسط 0.5± واقع خواهند بود.

در تعدادی از استان های واقع در شمال غرب و شمال زاگرس، دامنه های زاگرس جنوب شرقی و جنوب کشور نواحی با دماهای فراتر از نرمال در این مدت به چشم می خورد. از جمله آن می توان به بخش هایی از استان آذربایجان غربی، شرقی، کردستان،کرمانشاه و ایلام با محدوده متوسط دمای هوا بین 0.5 الی 1.5 درجه سلسیوس فراتر  و در مناطقی از استان فارس، کرمان، سیستان وبلوچستان و خراسان جنوبی متوسط دما هوا بین 0.5 الی 1.5 و در نقاطی از این استان ها تا 2 درجه سلسیوس فراتر از نرمال های بلند مدت در طی 30 روز آینده اشاره داشت.در استان های واقع در فلات مرکزی ایران شامل استان های یزد، اصفهان، هرمزگان، خراسان جنوبی، کرمان و سمنان متوسط دمای هوا بین 0.5 الی 1.5 درجه سلسیوس کمتر از نرمال های بلند مدت دوره مشابه پیش بینی می گردد.

با توجه به میانگین اسمبل یک روزه مدل CFS v2 با توجه به الگوهای حاکم بر تراز لایه میانی و فشار سطح دریا امکان وجود امواج سرمایی (متوسط دمای هوا کمتر از نرمال) طی 30 روز آینده وجود خواهد داشت. همانطور که دیده می شود در بخش های شرقی و مرکزی کشور متوسط دما هوا متمایل به کمتر از نرمال و در بخش های شمال غرب و غرب (شمال زاگرس) متمایل به بالاتر از نرمال دیده می شود. متوسط دمای هوا در غالب نواحی شرقی - مرکزی کشور بین 0.5 الی 1.5 و در برخی نقاط تا 2 درجه سلسیوس کمتر از نرمال و در بخش شمال غربی کشور تا 1.5 درجه سلسیوس کمتر از نرمال دیده می شود که بیانگر سیگنال های فراوانی بالاتر تاثیر گذاری شارش های هوای سرد آسیا مرکزی در بخش های شرقی و امواج هوای حاره در بخش های غربی کشور در طی این مدت می باشد.

در ادامه به تفسیر الگوهای حاکم بر تراز لایه فشار 500 هکتوپاسکال و تراز فشار سطح دریا (MSLP) از منظر مدل ECMWF خواهیم پرداخت.