تحلیل وضعیت الگوها جریان، بارش و دمای آبان 1395

---

بر اساس نقشه های مرکز آب و هوایی توکیو (TCC) از آژانس هواشناسی ژاپن (JMA) الگوهای معرف ارتفاع تراز لایه میانی و متوسط فشار سطح دریا در طی آبانماه نشان دهنده شکل گیری یک فرود موج بلند به محوریت دریا سیاه از هفته دوم آبانماه می باشد که نشان دهنده عبور امواج کوتاه در امتداد اروپای شرقی - روسیه غربی و گسترش منطقه کم ارتفاع / فشار متوسط منفی بر روی حوزه دریا سیاه، ترکیه و شرق مدیترانه، قفقاز و دریا کاسپین می گردد. این الگو با توجه به استقرار پر ارتفاع لایه تراز میانی در غرب - مرکز اروپا به همراه افزایش میزان فشار سطح دریا، موجب ریزش هوای سرد عرض های شمالی به سمت منطقه معتدله اوراسیا (آسیا غربی - شرق اروپا) شده و محل عبور موج های غربی مهاجر خواهد بود.

با شکل گیری این الگو میانگین موقعیت مرکز سلول واچرخند جنب حاره بر روی دریا عرب، جنوب پاکستان وجنوب شرق کشور خواهد بود که با تشدید گرادیان فشاری بر روی منطقه غرب خاورمیانه و افزایش سرعت شاخه نزولی سلول هدلی سبب استقرار پشته پر ارتفاع تراز میانی بر روی سطح فلات ایران متمایل به بخش های شرقی کشور می گردد که در نهایت در برهه هایی آرایش الگوی جنوب غربی را در غرب منطقه خاورمیانه به سمت فلات ایران فراهم می آورد که موجب تشکیل جبهه همگرایی دریا سرخ و ایجاد خط بارش به سمت شمال غرب، بخش های غربی و به صورت امتزاجی با رژیم  جریانات واچرخندی بر روی سواحل دریا کاسپین موجب بارش در خط ساحل و ارتفاعات البرز در این ماه می گردد.

در سایر نواحی مرکزی و شرقی به دلیل تشدید پر ارتفاع لایه میانی و تضعیف موج های ناپایدار شرایط برای رخداد بارش های قابل توجه مهیا نمی باشد.

بر اساس نقشه های پیش یابی بارش مدل ECMWF- EPS اسمبل مولفه control، عمده بارش های آبان ماه 1395 بر روی استان های واقع در شمال غرب، غرب، سواحل دریا کاسپین، امتداد دامنه های البرز به سمت شمال شرق کشور واقع می باشد. بیشترین میزان بارش های آبان 95 بر روی استان های آذربایجان غربی، شرقی، اردبیل، کردستان، کرمانشاه، لرستان، زنجان، قزوین، گیلان، مازندران و دامنه های رشته کوه البرز واقع می باشد. هسته بارش آبان ماه 95 بر روی استان گیلان در سواحل جنوبی غربی دریا کاسپین با محدوده بارش 190 الی 200 میلیمتر / 30 روز و پس از آن هسته دوم بر روی ارتفاعات البرز غربی مرکز بین استان گیلان و اردبیل با محدوده بارش 165 الی 170 میلیمتر /30 روز متمرکز می باشد.

بر اساس نقشه های میزان انحراف مجموع بارش آبان ماه 95 با مقادیر نرمال بلند مدت (سال های 1394 - 1375) به نظر می رسد در شمال غرب کشور شامل استان های آذربایجان غربی، شرقی، اردبیل و دامنه های البرز غربی مجموع ریزش های ماه در محدوده نرمال و در بخش های شمالی این استان ها گرایش به فراتر از نرمال های بلند مدت را نشان می دهد. این در حالی ست که به طور کل مجموع بارش های آبان ماه 95 در استان های واقع در دامنه های زاگرس در غرب کشور و همچنین سواحل دریا کاسپین و ارتفاعات البرز مرکزی گرایش به کمتر از نرمال های بلند مدت را نشان می دهد.

به نظر می رسد با حرکت به سمت اواسط ماه ضمن جابجایی منطقه کمبود بارش در غرب کشور به سمت عرض های پایین تر شدت میزان آن کاسته می گردد که این می تواند نشان دهنده افزایش بارش ها و کاهش میزان انحراف آن با مقادیر بلند مدت این ماه قلمداد گردد.

نقشه های متوسط دمای هوا سطح 2 متر در طی آبانماه نشان دهنده کاهش دما نسبت به نرمال در نوار شمالی کشور شامل استان های واقع در شمال غرب، دامنه های البرز، سواحل دریا کاسپین به سمت شمال شرق کشور می باشد. در این استان ها متوسط دما هوا در آبانماه 95 در حدود 0.5 الی 1.5 درجه سلسیوس کمتر مقادیر بلند مدت می باشد که با حرکت به سمت شرق به عرض های جنوبی تر متمایل می گردد. در سایر استان های واقع در دامنه های زاگرس شامل نواحی غرب، جنوب غرب و نیمه جنوبی کشور متوسط دمای هوا در آبانماه 95 بین 1.5 الی 2 درجه سلسیوس فراتر از نرمال های بلند مدت مورد انتظار می باشد.