تحلیل شرایط آب و هوای مخاطره آمیز بشکل امواج شدید گرمایی، افت شدید و ناگهانی دما و بارش برف طی هفته سوم بهمن 98

---

طبق الگوی نقشه های پیش یابی بتدریج طی روزهای آینده با لغزش سلولی از تاوه قطبی، شاهد استقرار یک مرکز کم ارتفاعِ ناوهِ عمیق بر روی عرض های بالاتر (غرب روسیه) خواهیم بود که با گردشِ پادساعتگردِ خود امواج را به سمت شرق و نواحی جنوبی تر هدایت می کند. بتدریج با شدت و گستردش پشته پر ارتفاع بر روی اروپا و گسترش آن تا نواحی شمالی آن، شمن ایجاد گرادیان بیشتر فشار و دما در راستای نصف النهار، ناوه مذکور به یک فرود ثانوی ختم می گردد که امتداد آن تا جنوب دریا مدیترانه گسترش خواهد داشت. پیش بینی ها حکایت از آن دارد که طی نیمه دوم هفته جاری با جابجایی کمپلکسِ ناوه - تراف ثانوی به سمت دریا سیاه، موجب استقرار پشته القایی بر روی کشور خواهد شد که  روند افزایش دما را در پی خواهد داشت. به نظر می رسد طی روز های پنجشنبه و جمعه گرمای بیهنجار بر روی کشور به اوج شدت خود خواهد رسید، میزان آن بر روی سواحل شمالی و مناطقی از شمال شرق بین 10 تا 15 درجه و در سایر مناطق غرب، نیمه شمالی و مرکز کشور بین 5 تا 10 درجه سلسیوس پیش بینی می شود. این چهره کاملاً بهاری در این موقع از سال دیری نمی پاید که به سرمای بی هنجار و شدید در هفته آینده منتهی می گردد، چرا که با ادامه حرکت محور تراف مذکور به سمت شرق و نفوذ جریانات جبهه سرد همراه آن، هوای گرم به سمت شرق رانده شده و افت بسیار شدید و قابل توجه دما بخصوص در نیمه شمالیِ کشور انتظار می رود. حرکتِ چرخندیِ ناوه شمالی، با استقرار محور فرود بلند این کمپلکس بر روی کشور، 2 هسته موج را بر روی کشور گسیل می کند که روی هم رفته بر روی نیمه شمالی کشور فعال می باشند و موجبات بروز بارش بشکل برف را در این مناطق فراهم می آورند، در صورت تثبیت در الگوی مدل های پیش یابی، امکان رخداد بارش برف در خط نوار ساحلی شمال کشور ناشی از بروز پدیده برف اثر دریاچه ای (Lake Effect Snow) وجود دارد...

 الگوی نقشه های هواشناسی نشان می دهد که یک ناوه عمیق بر روی عرض های شمالی تر در شمال غرب روسیه بتدریج استقرار می یابد که امتداد آن به یک تراف (فرود) ثانوی تا جنوب دریا مدیترانه ختم می شود، این فرود تحت یک الگوی دینامیک با زبانه های توده هوای کمفشار سطح زمین همراهی می شود، در نتیجه با نزدیک شدن آن به منطقه، ضمن القایِ پشته پرارتفاع لایه تراز میانی جو، در ترازِ سطحی، زبانه های توده هوای کمفشار آن بر روی فلات ایران گسترش می یابد. این شرایط منجر به بروز موج گرمای هوا طی نیمه دوم هفته جاری بخصوص روزهای پنجشنبه و جمعه 17 - 18 بهمن 98 بر روی بیشتر مناطق و بشکل بارز بر روی کرانه های سواحل شمال کشور خواهد شد. 

آنومالی میانگین دما 5 روزه سه شنبه 15 لغایت شنبه 19 بهمن 98 نشان می دهد، با استقرار توده هوای گرم طی نیمه دوم هفته جاری- اوایل هفته آینده بر روی اکثر مناطق کشور دما هوا بطور میانگین گرمتر از شرایط عادی این موقع از سال خواهد شد. بیشترین میزان تاثیر این توده هوای گرم بر روی نوار شمالی کشور از بخش های شمالی آذربایجان ها، سواحل شمالی کشور به سمت شمال شرق کشور در حدود 4 تا 8 درجه نسبت به حد نرمال بلند مدت دما هوا گرمتر خواهد بود. با این چشم انداز خیلی دور از انتظار نیست که ما در برخی از مناطق سواحل شمالی کشور دما هوایی بالاتر از 20 درجه را در بیشینه ظهر پنجشنبه و جمعه پیشرو داشته باشیم که این شرایط دمایی غیر عادی می باشد.

بیشترین شدت گرمای هوا بر روی کشور، طی روزهای پنجشنبه و جمعه پیش بینی می شود که طی این دو روز عمده هسته های اصلی ناهنجاری های گرمایی بر روی نیمه شمالی و نواحی مرکزی کشور حاکمیت می یابد.  

 الگوی دما بیشینه ظهرگاه پنجشنبه 17 بهمن 98؛ استقرار هوای بسیار گرمتر نسبت به حد هنجار را بر روی کشور مشاهده می کنیم که عمدتاً بر روی نوار شمالی و سایر بخش های شمالی و مرکزی بشکل ملموسی تجربه خواهد شد:

الگوی دما بیشینه ظهرگاه جمعه 18 بهمن 98؛ با جابجا شدن محور فرود کم ارتفاع در غرب و شمال مختصات کشور، هوای گرمتر به سمت شرق و نواحی جنوبی البرز رانده خواهد شد، در نتیجه طی روز جمعه ضمن آنکه هوای گرم بر روی کرانه های شمالی کشور تداوم می یابد بر روی استان های حاشیه البرز جنوبی، نواحی مرکزی و شمال شرق تشدید می شود:

الگوی آنومالی میانگین دما هوا طی 5 روزه منتهی به ظهرگاه شنبه 19 بهمن 98:

اما طی هفته آینده (هفته سوم بهمن 98) با ادامه حرکت محور تراف به سمت شرق، هسته ای از ناوه عمیق مستقر بر روی روسیه با حرکت به سمت جنوب از سمت دریا سیاه به سوی کشور رخنه می نماید. با توجه به انکه محور پشته توده هوای پرفشار اروپا تا نواحی شمالی (اسکاندیناوی) استقرار دارد، ضمن افزایش میزان گرادیان فشاری / دمایی در طول نصف النهار، دامنه فرود (تراف) کم ارتفاع مذکور بسیار وسیع می باشد. بطوری که از نواحی مرکزی روسیه تا خلیج فارس امتداد می یابد. با نفوذ این تراف کم ارتفاع از روز شنبه روند دمای هوا از سمت شمال و غرب کشور معکوس یعنی کاهشی خواهد شد که با رخنه کامل این سامانه قوی، جبهه سرد آن موجبات کاهش بسیار شدید و قابل توجه دما هوا را بر روی بیشتر مناطق کشور بخصوص بخش های شمالی کشور به ارمغان خواهد آورد:

سامانه با حرکت پادساعتگرد خود دارای دو هسته (یا مرکز) فعالیت می باشد که در انیمیشن ذیل به صورت مرکز توده هوای کمفشار بر روی لایه سطحی مشاهده می شوند، هسته اول سامانه که سوار بر روی محور فرود بلند یاد شده می باشد، از روز جمعه 18 بهمن از سمت شمال غرب وارد کشور شده و ضمن روند  نزولی دما هوا فعالیت بارشی خود را آغاز خواهد نمود، این هسته به نظر می رسد تا روز یکشنبه 20 بهمن ماه بر روی شمال غرب، بخش های غربی (نواحی از جنوب غرب)، سواحل شمالی و تا حدی بخش هایی از شمال شرق و حاشیه البرز جنوبی را در بر خواهد گرفت و موجبات بارش برف و باران و کاهش ملموس دما هوا خواهد شد. هسته اول ماهیت دینامیکی را داراست یعنی از هر دو لایه میانی و تراز سطحی با کمفشار همراهی می شود، هسته دوم که از روز یکشنبه 20 بهمن تا روز های نیمه دوم هفته وارد عمل خواهد شد، دامنه فعالیت آن به دلیل بلاکینگ شدید جریانات در عرض معتدله که از جانب پرفشار مستقر بر روی اروپا (حوزه بالکان) اعمال می شود با تقرب محور تراف بلند، به سمت عرض های پایین تر نیز جابجا می شود و مهمتر آنکه ساختاری غیر دینامیک آن را همراهی می کند. به عبارت دیگر بر خلاف هسته اول، هسته دوم با زبانه های پرفشار سطح زمین همراهی می شود. در نتیجه هوای سردتری نیز به دنبال آن رخنه خواهد کرد:

الگوی آنومالی دما هوا بیشینه روز یکشنبه 20 بهمن 98؛ ملاحظه می شود که هوای گرم به سمت شرق رانده و تضعیف شده و هوای بسیار سرد از نیمه غربی به کشور رخنه می نماید، آنومالی دما هوا بر روی اکثر مناطق نیمه غربی و نوار شمالی به منفی تبدیل شده است یعنی دما هوا نسبت به حد عادی این موقع از سال کمتر خواهد بود که با توجه به روزهای گرم گذشته کاهش قابل توجه دما هوا را نشان می دهد:

الگوی آنومالی دما هوا بیشینه روز دوشنبه 21 بهمن 98؛ هوای گرم بسیار محدوده و بر روی شرق و جنوب شرق کشور استقرار داشته و در مقابل هوای سرد بر روی شمال غرب و غرب کشور تشدید شده است. بر روی کل نیمه غربی، جنوب غرب، نوار شمالی و حاشیه البرز هوای سرد حاکم شده است:

الگوی آنومالی دما هوا بیشینه روز سه شنبه 22 بهمن 98؛ هوای سرد بر روی بیشتر مناطق کشور استیلا یافته است و بر روی نیمه غربی و شمالی کشور شدت بیشتری را نسبت به روز قبل نشان می دهد:

الگوی مجموع بارندگی ناشی از فعالیت هسته اول و دوم سامانه از روز پنجشنبه 17 لغایت سه شنبه 22 بهمن 98 بر حسب اینچ؛ بطور کل هسته های بارش ها از اواخر هفته جاری تا اواسط هفته آینده عمدتاً بر روی شمال غرب، شمال زاگرس، نوار ساحلی شمال کشور و ارتفاعات در شمال شرق کشور استقرار دارد:

الگوی بارش برف تجمعی طی دوره زمانی یاد شده بر حسب اینچ؛ عمده بارش برف مطابق با هسته های بارندگی که در نقشه بالا مشاهده می شود بر روی نیمه شمالی کشور استقرار دارد، شاید یک ناحیه بسیار جدید که در بارش برف مشاهده می شود نوار ساحلی دریا مازندران برای استان های گیلان و مازندران می باشد که در امسال برای نخستین بار در الگوها ظاهر گردیده است. گرچه احتمالاً در خروجی های آتی مدل ها بروز تغییراتی غیر قابل اجتناب می باشد، اما به هر حال چشم اندازهای فعلی نشان می دهند در صورت تثبیت الگوهای آب و هوایی طی هفته سوم بهمن ماه (هفته آینده) ما بایستی منتظر وقوع بارش برف (ناشی از پدیده اثر دریاچه ای) بر روی استان های ساحلی شمال کشور باشیم. در این چشم انداز هسته های بارش برف بر روی شمال غرب، نوار ساحلی شمال کشور و ارتفاعات در شمال شرق واقع شده اند: