احتمال وقوع سیل در استان های گلستان و خراسان شمالی، موج هوای خنک در راه هست ....

---

بررسی نقشه های هواشناسی نشان می دهد که از اواخر هفته جاری و طی هفته چهارم مرداد 96، الگوی جریانات نصف النهاری در پهنه اوراسیا تقویت خواهد شد، در نتیجه فراز (پشته) و فرود (ناوه) ها بر روی عرض های میانه عمیق تر ظاهر خواهند شد، این تعمیق جریانات در بُعد نصف النهار (نیمروزان) موجب کاهش حرکت شرقسو (غربی) توده های آب و هوایی می گردد و در نتیجه داوم بیشتر در نواحی تحت تاثیر خود خواهد بود.

دو مرکز با قطب های متضاد ارتفاع (Z500) و فشار سطح دریا (MSLP) یکی با بی هنجاری مثبت (پشته) بر روی شمال دریا سیاه و دیگری با بی هنجاری منفی (ناوه) بر روی قزاقستان در آسیاه میانه دیده می شوند؛ منطقه وسیعی از آنومالی بالاتر از نرمال ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال بر روی اروپای جنوبی _ شرقی استقرار داشته که مرکز بی هنجاری آن بر روی شمال دریا سیاه با بیش از 132+ ژئوپتانسیل متر ناهنجاری ارتفاع تراز میانی واقع می باشد. محور این مرکز  پر ارتفاع به صورت مورب به سوی اروپای شرقی و غرب روسیه (آسیا غربی) امتداد خواهد داشت. بر روی مرکز پر ارتفاع مرکز الگوی گردش واچرخندی (ساعتگرد) بوده و از جانب محور آن الگوی جریانات شمال غربی بر روی آسیا میانه ریزش می نماید که محور گسترش فرود ناوه آسیا مرکزی و منطقه سیبری روسیه می باشد. مرکز ناوه فعال بر روی آسیا مرکزی به یک تراف ثانوی بر روی قزاقستان همپیوند می باشد و الگوی گردش واچرخندی (پادساعتگرد) می باشد. محور فرود ناوه بلند از منطقه سیبری روسیه تا شمال ترکمنستان گسترش می یابد.

 از این جهت گرادیان فشاری در بُعد نصف النهاری بر روی غرب آسیا افزایش می یابد.

الگوهای واقع در تراز فشار سطح دریا نیز همچون تراز میانی جو مبین استقرار توده هوای پرفشار نسبتا قوی بر روی عرض های شمالی بر روی جنوب غرب روسیه با مرکز بسته 1022 هکتوپاسکال می باشد. گسترش زبانه های این توده هوای پر فشار به سمت دریا کاسپین و فلات ایران و از طرفی حاکمیت الگوی شمال غربی جریانات در لایه های میانی جو بین مرکز پر ارتفاع واقع بر روی دریا سیاه و ناوه آسیاه میانه، موجب فرارفت سرد (منفی) لایه میانی جو و شارش های خنک شمالی لایه پائینی جو در بازه زمانی اواخر هفته جاری و طی اوایل هفته چهارم مرداد ماه 96 بر روی نوار ساحلی خزر، نیمه شمالی، پهنه مرکزی و نیمه شرقی کشور خواهد شد. 

 گسترش زبان های توده هوای پر فشار از اواخر هفته جاری بر روی دریا کاسپین ضمن تاثیرات کاهش دما بر روی نواحی شمالی کشور موجب تغییر سوی جریانات لایه های نزدیک به سطح بر روی کاسپین شده که پیامد آن انتقال رطوبت از آب ها به نوار ساحلی خزر و پدیده همرفت وزشی خواهد شد، در نتیجه بر روی بخش های مختلف نوار شمالی کشور می توان انتظار رویداد بارش های تابستانه را از اواخر هفته جاری و طی روزهای نخستین هفته چهارم مرداد 96 داشته باشیم. 

محل استقرار ناوه مورب آسیایی که با بی هنجاری منفی ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال همراه می باشد، کاهش ضخامت لایه جو و در نتیجه محل تمرکز توده هوای خنک شمالی می باشد و بر روی غرب خاورمیانه و شرق اروپا فرارفت هوای گرم جنوبی غالبیت خواهد داشت:

با توجه به نقشه های بارشی به نظر می رسد از روز پنجشنبه 19 مرداد 96، موج جدید بارش ها در نوار شمالی کشور آغاز شود، بر روی مناطقی از شمال غرب کشور، استان های آذربایجان غربی، شرقی، اردبیل، گیلان، مازندران و سپس از روز جمعه برای استان های گلستان، خراسان شمالی و نواحی شمالی خراسان رضوی، رشد ابر، رگبار باران، رعد و برق و در پاره ای از مناطق وزش باد پیش بینی می شود. طی این مدت بر روی ارتفاعات شمالی و میانی رشته کوه البرز پدیده بارش پیش بینی می شود، همچنین برای نواحی شمالی  استان های زنجان، قزوین، البرز، تهران و سمنان نیز به شکل ضعیف تر وقوع رگبارهای پراکنده دور از انتظار نمی باشد.

بیشترین تاثیر این پدیده بارشی برای استان های گیلان، مازندران، گلستان و خراسان شمالی خواهد بود.

در نقشه ذیل ناهنجاری آب های قابل بارش ستون جو بر حسب درصد برای روز جمعه ساعات 12 و 18 به وقت زولو (Z) انتخاب شده اند؛ مناطقی با رنگ های سرد (سبز و آبی) نواحی با آب های قابل بارش بالاتر از نرمال و در نتیجه در دسترش پذیری رطوبت بیشتر جهت بارندگی و نواحی با رنگ های گرم (قهوه ای) بیانگر کسری رطوبت موجود در لایه جو می باشد.

با توجه به الگوی جریانات در لایه پائینی جو طی روز جمعه میزان مقادیر زیادی رطوبت از دریا کاسپین به سمت رشته کوه های شرقی البرز و همینطور استان های گلستان و خراسان شمالی فرارفت می گردد. این انتقال رطوبت از یکسو تامین کننده نم لازم جهت رخداد بارندگی ها و از سوی دیگر وجود ناوه مورد اشاره در عرض های بالاتر تامین کننده تاوایی لازم جهت رخداد ناپایداری های جوی می باشد؛ لذا بایستی به دقت طی روزهای آینده تحولات الگوهای جوی مورد تعقیب قرار گیرد. اما به هر روی شرایط برای رخداد ناپایداری ها بر روی استان های گلستان و خراسان شمالی مهیا به نظر می رسد.

از آنجایی که مخاطرات جوی طی ماه های مرداد و شهریور در دو استان خراسان شمالی و گلستان فراوانی داشته اند، بایستی نسبت به احتمال رخداد بارش های شدید تابستانه و افزایش حجم رواناب های سطحی در طی اواخر هفته جاری پیش آگاهی های لازم داده شود. 

همانطور که از نقشه های ذیل می توان استنباط کرد در کل میزان محتوای رطوبت بر روی پهنه فلات ایران طی روزهای واسپین هفته جاری و طی روزهای اوایل هفته چهارم مرداد 96 در بیشتر استان های کشور بشکل بی هنجاری های مثبت تا نرمال دیده می شوند؛ این شرایط با توجه به تضعیف ضلع شرقی پر ارتفاع جنب حاره بر روی فلات ایران مجالی را جهت صعود هوا و در نتیجه شکل گیری همرفت های تابستانه بر روی نواحی مختلف می توان فراهم آورد. استان های واقع در دامنه های جنوبی البرز، حتی در دامنه های مرکزی زاگرس مثل لرستان، چهارمحال و بختیاری، اصفهان، یزد، سیستان و بلوچستان و هرمزگان از جمله مناطقی هستند که پتانسیل شرایط وقوع همرفت را طی اواخر هفته جاری و اوایل هفته چهارم مرداد 96 دارا می باشند.

همانطور که در نقشه های دمایی مشاهده می شود از روز پنجشنبه هفته جاری تا روزهای اوایل هفته چهارم مرداد 96 روند ملموس کاهش دما در بیشتر مناطق کشور پیش بینی می شود:

همانطور که از نقشه های دمایی بر می آید با نفوذ موج جدید هوای خنک شمالی بر روی سطح کشور کاهش دما هوا به شکل ملموس در اغلب استان های کشور رخ خواهد داد. بیشترین میزان کاهش دما بر روی دامنه های البرز، شمال شرق کشور و سپس نیمه شرقی و مرکز ایران تجربه خواهند کرد. بخش های نیمه غربی و شمال غربی ایران از تاثیرات این توده هوای خنک شمالی بهره کمتری را خواهند برد. 

بطور کل چیزی در حدود 5 تا 7 درجه سلسیوس کاهش دما بر روی نوار ساحلی خزر، شمال شرق و شرق کشور طی این مدت پیش بینی می شود که این رقم برای شهر تهران به 3 درجه خواهد رسید.