پیش بینی فصلی آب و هوای کشور ( 26 اردیبهشت ماه 1399)

---

چشم انداز ماه های آینده شاخص اقلیمی  ENSO نشان دهنده احتمال یک رویداد سرد (منفی) در پهنه حاره اقیانوس آرام در طی تابستان جاری می باشد. بنابر این بروز یک لانینای (La Niña) ضعیف تابستانه بر روی آب های حاره شرق تا مرکز اقیانوس آرام پیش بینی می شود. از سوی دیگر پیش یابی مدل اداره هواشناسی استرالیا (POAMA) از چشم انداز دمای سطح آب دریا (SST) اقیانوس هند، نشاندهنده روند کاهش دما سطح آب دریا در حوزه غربی و افزایش آن در بخشهای شرق اقیانوس هند می باشد که به منزله فاز منفی ضیف نوسان IOD  می باشد. 

با توجه به آنکه پوشش برف (Snow Cover) زمستانه اوراسیا در دوره فصلی زمستان تا اوایل بهار جاری کمتر از حد نرمال بلند مدت بوده است، این وضعیت می تواند با تغییر بر محتوای گرمایی سطح زمین، بر روی الگوهای فشاری تاثیر گذاشته و در نهایت هوای مرطوب بیشتری را از دریا عرب به سمت منطقه موسمی براند. در نتیجه این شرایط می تواند به فعالیت موسمی نرمال و فراتر از نرمال طی تابستان جاری منجر شود.                          

با توجه به رخداد موسمی تابستانه نرمال و قویتر از نرمال و بروز جریانات ضعیف لانینا تابستانه، کمربند پر ارتفاع جنب حاره ای بسوی عرض های شمالی تر نسبت به موقعیت نرمال تابستانه خود در منطقه خاورمیانه جابجا خواهد شد. با این شرایط به نظر می رسد بارندگیها در منطقه موسمی جنوب – جنوب شرقی کشور مطابق با نرمال و در برخی مناطق بیش از نرمال بلند مدت باشد.

سیمای کلی آنومالی منابع آبی منطقه و ایران منتهی به شهریور 1399

---

پیش بینی دوره 12 ماهه منتهی به شهریور 1399 حاکی از کاهش گسترده در سطح شدید منابع آبی در شبه جزیره عربستان از جمله ناهنجاری های با شدت استثنایی در عربستان سعودی ، یمن و عمان است.

پیش بینی می شود کسری شدید منابع آب برای جنوب عراق و بالعکس افزایش شدید آن در نواحی شمالی عراق و همچنین شرایط کسری و افزایش (صورتی/ بنفش) در غرب رود فرات با وقوع گذار انجام شود.

افزایش استثنایی منابع آبی از مرکز تا شمال سوریه پیش بینی می شود. غرب ترکیه می تواند انتظار محدوده کاهشی از متوسط تا استثنایی منابع آبی را انتظار داشته باشد. برای گرجستان و از آذربایجان سرتاسرِ مرز بسوی ایران، کسری هایی با شدت عموماً کمتر پیش بینی شده است.

افزایش شدید تا بسیار شدید منابع آبی در امتداد ساحل جنوبی دریای کاسپین ایران پیش بینی شده و در امتداد مرز ترکمنستان به شرق گسترش یابد. همچنین میزانی از افزایش منابع آبی در شرق استان خوزستان در نزدیکی خلیج فارس و استان های همجوار بطرف شمال پیش بینی شده است.

پیش بینی فصل زمستان 1398 – آپدیت چهارم: پیش بینی نهایی ماه نوامبر مدل ها برای زمستان پیشرو

---

پیش بینی نهایی نوامبر مدل ها برای زمستان پیشرو؛ تضعیف تاوه قطبی ممکن است عاملی مهم برای فصل زمستان پیشرو باشد! 

معمولاً خروجی مدل ها طی نوامبر بعنوان پیش بینی نهایی زمستان تلقی می شوند. دسامبر را می توان یک ماه زمستانی دانست، بنابراین پیش بینی های ماه نوامبر برندگان و بازندگان مدل های بلند مدت را تعیین می کند. 

خروجی برآیند مدل های پیش یابی 7 گانه (ECMWF ،Met Office،CMC ،DWD ،JMA ،Met France و NCEP) صراحتاً به الگوی فاز مثبت شاخص NAO طی زمستان پیشرو اشاره دارند. فاز مثبت NAO با تقویت 2 توده هوای کمفشار (فروبار) در شمال اطلس و پرفشار (فرابار) در میانه اطلس تا اروپا همراه می شود. با هم افزایی این دو توده هوا عموماً جریانات غربی شرایط آب و هوایی معتدلی بر روی اروپا به ارمغان آورده و مسیر بارندگی ها را از جنوب به سمت عرض های شمالی تر جابجا می نماید. با گسترش پرارتفاع بر روی مدیترانه زبانه های آن تا خاورمیانه گسترش می یابد، گسترش زبانه های پرفشار موجب تضعیف سامانه های کمفشار دینامیک بر روی مدیترانه می شود. بنابر این فراوانی و مسیر عبور سامانه های آب و هوایی به سمت خاورمیانه دچار نوسان می گردد، به دلیل تغییر در مسیر عبور توده های آب و هوایی، جبهه همگرایی بر روی دریا سرخ نیز دچار نوسان می گردد. 

به دلیل واقع شدن منطقه خاورمیانه (و ایران) در ضلع شرقی پشته پر ارتفاع اروپایی، ریزش جریانات شمالی بر روی منطقه به یک گردش سیکلونی بر روی نواحی شرقی منطقه (شمال هند) منتهی می گردد. تفاوت هایی که در خروجی مدل های مختلف آب و هوایی در خصوص نحوه جانمایی (موقعیت) و شدت سامانه های کمفشار شرق منطقه و پرفشار غربی به چشم می خورد، نتایج متفاوتی را (بخصوص) از حیث میانگین بارش سه ماهه زمستان به نمایش گذاشته اند. بهترین وضعیت بارشی در خروجی مدل UKMO و بدترین شرایط در مدل های NCEP و JMA دیده می شود. در اکثر مدل های مورد ارزیابی شده با تضغیف در میزان و قدرت همگرایی دریا سرخ بخش جنوب غربی کشور سیگنال های کاهش بارندگی های زمستان پیشرو را نشان می دهد. همچنین بر روی بخش های شمالی و نیمه شرقی کشور سیگنال های بارش های نرمال و فراتر از نرمال پیش بینی شده است. به دلیل تقویت و تسلط الگوی فرابار (زبانه های پرفشار) بر روی عرض های معتدله، شارش های سرد، منطقه خاورمیانه را در یک شرایط بسته ی نرمال دمایی قرار داده است که امکان رخداد هوای سردتر (نسبت به میانگین بلند مدت) را در مقاطعی از فصل زمستان دور از ذهن نمی سازد.

پیش بینی فصل زمستان 1398 – آپدیت سوم: چشم انداز الگوهای آب و هوای سال های مشابه با زمستان 1398

---

با توجه به روند الگوی بارش و دما مدل های آماری و دینامیک:

1. بیشترین سیگنال های کاهش بارش بر روی جنوب - جنوب غرب می باشد، لذا امکان رخداد کاهش بارندگی بر روی منطقه خلیج فارس وجود دارد.
2.  بر روی شمال غرب و بخش های شمالی تر سیگنال های کاهش بارش تضعیف و امکان رخداد بارش ها به صورت دوره ای طی فصل زمستان دیده می شود.
3.  از نظر مدل دینامیکی CFSv2 سیگنال های ناهنجاری دمایی بر روی منطقه غیر فعال می باشد اما مدل های آماری بر روی چیره شدن گرمایش (با رژیم غربی) تاکید نموده گرچه به دلیل ریزش جریانات بر روی آسیا امکان تاثیر گذاری هوا سرد در دوره هایی طی فصل زمستان نیز دور از انتظار نمی باشد. 

الگوی آنالوگ ترسیم شده بر پایه وقوع فاز مثبت IOD (گرچه ممکن ست تضعیف شود) و پاره ای از الگوی شاخص های موثر بر اقلیم زمستانه نیمکره شمالی تنظیم شده است. در برآیند این سال ها مشاهده می شود که بروز فاز مثبت شاخص NAO به تقویت فعالیت سیکلونی (تشدید فروبار ایسلند) بر روی شمال اطلس تا شمال غرب اروپا منجر شده که به همراه فاز منفی شاخص EA-WR ایجاد گردش آنتی سیکلونی قدرتمند روی غرب روسیه شده است. با توجه به تشدید بی هنجار متوسط ارتفاع جو بر روی شمال کاسپین و کاهش ارتفاع بر روی دریا شمال بروز فاز منفی الگوی NCP به تقویت سیکلون زائی بر روی نواحی مرکزی دریا مدیترانه منتج شده و فرارفت هوای مرطوب را بر روی شبه جزیره بالکان رقم می زند. فعالیت های سیکلونی بر روی مرکز دریا مدیترانه می تواند سبب ایجاد پشته القائی بر روی حد فاصل شرق دریا و غرب خاورمیانه گردد. در نتیجه با تقویت نسبی پرفشار عربستان و همسویی با پرارتفاع عرض شمالی تغییر در الگوی حرکت و فعالیت سامانه های مهاجر در سطح منطقه محتمل است.

بدین ترتیب با عدم جانمایی مناسب سامانه های فشاری در سطح منطقه و سیکلون زائی در خارج از منطقه موثر بر روی کشور به نظر می رسد در برآیند اکثر سال های مشابه با زمستان 1398 بر روی بخش هایی از کشور با درجاتی از کاهش بارندگی ها نسبت به حد نرمال بلند مدت مواجه بوده است. با توجه به الگوی تشریح شده، ارتفاع جو بر روی منتهی الیه شرقی دریا مدیترانه و دریا سرخ گرایش به بیش از نرمال داشته و درنتیجه فرآیند همگرایی بر روی دریا سرخ (بسیار مهم در بارندگی ایران) دچار تضعیف نسبی بخصوص در نیمه جنوبی دریا گردیده است؛ سیگنال های بارندگی بر روی بخش هایی از جنوب و جنوب غرب کشور بالاترین واکنش را نسبت به این اتفاق نشان می دهند. 

تحلیل الگوهای آب و هوایی منطقه طی ماه های نوامبر و دسامبر 2019

---

برآیند خروجی مدل های آب و هوایی حکایت از آن دارند که طی دو ماهه باقی مانده از فصل پاییز، منطقه ما در بین دو موقعیت پشته پرارتفاع واقع می گردد؛ پشته پرارتفاعی بر روی محدوده مدیترانه تا بخش هایی از اروپا بسوی عرض های شمالی گسترش می یابد و دیگری بر روی آسیا با بی هنجاری مثبت ارتفاع تراز میانی جو نشان دهنده پرارتفاع بندآور (Blocking) با گردش واچرخندی ست. ادغام این دو الگو در کنار هم بطور میانگین جریان حرکت سامانه های آب و هوایی را دچار نوسان می کند به این ترتیب که جریانات غربی با حرکت به سمت شرق در عرض های جغرافیایی بالا اوراسیا متحمل انحراف از مسیر شرقسوی خود خواهند شد. 2 منطقه با الگوی گردش سیکلونی یکی بر روی شمال اطلس با تعمیق کم ارتفاع / کمفشار ایسلند و دیگری بر روی ایران نواحی تقویت امواج کوتاه می باشند. 

مهمترین نکات ماه های نوامبر و دسامبر 2019:

• الگوی فاز مثبت شاخص NAO؛ فاز مثبت شاخص NAO طی نوامبر و تا حدودی دسامبر با بارش های ایران رابطه مستقیم (اثر مثبت) و معنی داری را نشان می دهد.
•  دو قطب متضاد فشار با بیهنجاری منفی فشار در غرب اقیانوس هند و بیهنجاری مثبت فشار در شرق آن فاز مثبت قویIOD جهت بارندگی های نوامبر و دسامبر نیز نقش مثبت ایفا می کند. 
• طی ماه های نوامبر و دسامبر بر روی شرق مدیترانه، دریا سرخ، عربستان، ایران استقرار بیهنجاری منفی فشار سطحی نشان دهنده فعالیت مناسب زبانه های کمفشار می باشد.

• طی ماه های نوامبر و دسامبر 2019 فاز مثبت بسیار قوی دو قطبی اقیانوس هند (IOD) هدایت الگوی های مرتبط با فشار و بادهای لایه تحتانی جو بر روی بخش حاره را در دست خواهند گرفت. به همین جهت الگوی همرفت حاره نوسان مادن - جولیان (MJO) بیشتر بر روی الگوهای فازی 8 تا 2 واقع می باشد.
• با حاکمیت الگوی مثبت قوی IOD فازهای نوسان MJO بین 1 تا 2 از فراوانی بیشتری طی ماه نوامبر برخوردار خواهد بودکه هر دو این فازها طی نوامبر و دسامبر با همپیوندی با فاز مثبت شاخص NAO می تواند دوره های سرمایش هوا را در کشور رقم بزند.
• طی ماه نوامبر احتمال رخداد بارندگی های بیشتر از نرمال بلند مدت در بسیاری از مناطق کشور بین 40 تا 50 درصد می باشد. در مدل Eurosip این احتمال بر روی بخش هایی از جنوب شرق و نوار شرقی کشور به 60 درصد نیز بالغ می گردد.
• در دسامبر 2019 خروجی مدل برآیند و Eurosip نشان دهنده کاهش احتمال سیگنال های بارندگی فرانرمال بر روی سطح کشور می باشد. ظهور مناطقی با احتمال کاهش بارندگی بر روی شرق مدیترانه، شمال دریا سرخ، شمال عربستان و عراق نشان دهنده بروز نوساناتی بر روی الگوی همگرایی دریا سرخ می باشد و این می تواند مهم ترین عامل در ناپدید شدن سیگنال های مثبت بارشی طی ماه دسامبر 2019 باشد (رخداد بارندگی های ناحیه ای).