تحلیل الگوی آب و هوا، بارش و دما کشور طی آبان ماه 1398

---

خروجی مدل های آب و هوایی درخصوص مجموع بارندگی کشور طی آبانماه 98 در بیشتر مناطق کشور نرمال، گرایش به بیش از حد نرمال بلند مدت را نشان می دهد و متوسط دما هوا بر روی بخش جنوب شرقی و نواحی جنوبی گرمتر از حد نرمال بلند مدت بوده اما بر روی بخش های شمالی کشور در حد نرمال پیش بینی می شود.

با توجه به نقشه های هواشناسی، طی آبان ماه 98 با حاکمیت پشته پرارتفاع بر روی مرکز اروپا، سیکلون زائی بر روی پهنه دریا شرق مدیترانه افزایش می یابد که در نتیجه آن استقرار سامانه های کم ارتفاع مدیترانه ای و ارسال امواج ناپایدار به سمت کشور می باشد. به عبارت دیگر با ریزش هوای شمالی از جانب پرارتفاع اروپا تشکیل سامانه های کم ارتفاع شبه ساکن بر روی منتهی الیه شرق دریا مدیترانه شرایط ایده آلی برای تداوم عبور امواج ناپایدار در سطح منطقه و در نتیجه افزایش بارندگی های مناسب طی ماه مذکور می باشد. 

همچنین طی آبانماه 98، با جابجایی ورتکس قطبی به سمت آسیا، فعالیت تاوایی آن بر روی این منطقه گسترش می یابد که بتدریج از اواسط آبان ماه با گرایش فاز NAO به مقادیر مثبت تر، محور تراف کم ارتفاع اروپایی به سمت عرض های جنوبی تر کشیده شده و بر روی مدیترانه گسترش می یابد. با تغییر در محور جبهه همگرایی دریا سرخ، سامانه های ترکیبی (مدیترانه - دریا سرخ) به سمت نواحی جنوب کشور شامل حوزه خلیج فارس، جنوب بخش هایی از مرکز به سمت شرق و شمال شرق جابجا خواهد شد. 

 در دهه نخست آبان ماه، گسترش تاوه قطبی بر روی آسیا و در نتیجه ایجادیک منطقه وسیع کم ارتفاع با مرکزیت شمال روسیه و حاکمیت پشته ارتفاع جو بر روی اروپا، عناصر اصلی آب و هوای اوراسیا را تشکیل می دهند، ریزش متوالی هوای سرد از منطقه پرفشار اروپا بر روی شرق دریا مدیترانه ماندگاری سیکلون های کم ارتفاع را تضمین نموده و با فعالیت سیکلونی (الگوی گردش پادساعتگرد) امواج ناپایدار متوالیاً منطقه را تحت تاثیرات خود قرار خواهند داد.

در دهه دوم آبان ماه، با حاکمیت پشته پر ارتفاع بر روی اطلس، ریزش جریانات در یک محور مورب بر روی اروپای مرکزی - شرقی تحت حاکمیت فاز منفی شاخص NAO رخ می دهد. در این شرایط فعالیت سیکلونی بر روی مرکز مدیترانه جابجا و از بخش های شرقی دریا فاصله می گیرد، از اینرو در حالی که دامنه های البرز و بخش های میانه غرب تا شمال غرب کشور به سکون بارشی وارد می شوند، با جابجایی محور جنب حاره به سمت جنوب، گسترش جریانات مرطوب جنوبی بر روی حوزه خلیج فارس، نواحی از جنوب به سمت بخش های مرکزی تا شرقی گسیل می گردد و بی هنجاری بارشی را بر روی این مناطق به سمت نرمال و بیش از نرمال متمایل می سازد. 

گسترش زبانه های کمفشار و عقب رفت الگوی فرابار در عرض های شمالی منجر به بیهنجاری مثبت دمایی طی دهه دوم آبان ماه خواهد شد و بیشتر استان های کشور بسبب حاکمیت جریانات جنوبی، با گرمایش هوا نسبت به نرمال بلند مدت مواجه خواهند شد. 

در دهه سوم آبان ماه، فاز نوسان NAO به سمت مقادیر مثبت تر سوق می یابد و این به معنای عمیق تر شدن تراف کم ارتفاع شمال اطلس می باشد. با گسترش کم ارتفاع بر روی اطلس شمالی مجدداً بر روی اروپای مرکزی تشدید پرارتفاع جو امکان پذیر می گردد و شیب نصف النهاری جریانات ناشی از آن بر روی بخش های شرقی این ساختار یعنی حوزه دریا سیاه و شرق مدیترانه سبب ایجاد تراف کم ارتفاع خواهد شد. عبور امواج بر روی تراف مذکور به همراه گسترش زبانه های کمفشار دریا سرخ بارندگی ها را بر روی پهنه فلات ایران به ارمغان خواهد آورد و با گسترش زبانه های توده هوای پرفشار از بخش های شمالی (دریا سیاه) سطح بی هنجاری های مثبت دمایی بر روی کشور کاسته خواهد شد و میانگین دما به سمت هنجار و کمتر از آن سوق می یابد.

خروجی مدل ECMWF در طی آبانماه 98 الگوی بارندگی مناسبی را طی یکماهه پیشرو به نمایش گذاشته است؛ بیشترین مقادیر افزایش بارش بر روی امتداد دیواره غربی زاگرس به سمت شمال خلیج فارس و همچنین کرانه های غرب تا مرکز سواحل شمالی کشور در دو استان گیلان و مازندران می باشد. همچنین در رتبه دوم استان های مرتبط با البرز غربی تا مرکزی با افزایش بیهنجار بارندگی ها در مقاوم دوم مواجه خواهند بود. 

شاید تنها جایی که بتوانیم در خصوص کاهش بارندگی ها با شک و تردید بهش نگاه کنیم بخش هایی از شمال اردبیل و آذربایجان غربی با ضریب اطمینان پایین می باشد. 

مدل CFSv2.0 طی آبانماه 98 نیز خروجی خود را بر روی افزایش بیهنجار بارندگی ها گذاره است و بارندگی ها بر روی پهنه فلات ایران نسبت به حد نرمال بلند مدت در همه استان ها افزایش را نشان می دهد. هسته های بارندگی در این مدل بر روی قلب فلات ایران یعنی بخش هایی از استان اصفهان، یزد و همچنین کرانه های جنوبی سیستان و بلوچستان و شرق هرمزگان می باشد. این مدل بر هسته بیهنجاری مثبت بارندگی بر روی باند غربی کشور اعتقاد ندارد و دلیل آن به نوسان محور جریانات در الگوی همگرایی دریا سرخ باز می گردد. 

 بر روی خروجی مدل ECMWF الگوی بیهنجاری متوسط دما هوا آبانماه بر بیهنجاری گرمایش هوا بر روی دامنه های جنوبی زاگرس و جنوب شرقی کشور تاکید داشته و بر روی نیمه شمال و غربی بطور کل میانگین دما هوا نرمال با گرایش به کمتر از حد نرمال بلند مدت را نشان می دهد. 

خروجی مدل CFSv2.0 نشان دهنده استقرار هوای گرمتر از نرمال بر روی جنوبشرقی و بخش هایی از جنوب کشور می باشد و بر روی شمال غرب و مناطق واقع در شمال کشور الگوی بهنجار دما را طی آبان ماه 98 نشان می دهد.