پیش بینی نهایی آب و هوای کشور طی پاییز 98 - آپدیت هشتم جمع بندی ها

---

از اکتبر سال 2018 تا ژوئن 2019، دمای سطح دریا در اقیانوس آرام حاره شرقی - مرکزی در حد مرزی تا سطح النینو ضعیف  بوده است. در بُعد اتسمفری حدود نیمی از مولفه های مهم جویِ شاخص انسو نیز الگوهای النینو و برخی در تناوب بوده اند. در ماه ژوئیه 2019 ، اقیانوس آرام حاره دوباره به حالت خنثی تر ENSO بازگشت و به شرایط النینو ضعیف که در طی سالهای 19-2018 حاکم بود پایان داد. این انتقال شامل سرد شدن دمای سطح آب دریا به میزان کمتر از نرمال​​ در آرام حاره شرقی و در عین حال بالاتر از نرمال ​​در آرام مرکزی و غربی-مرکزی بود.

 پیش بینی ها حکایت از آنست که به احتمال زیاد برای مابقی سال 2019 تا اوایل 2020 دمای سطح دریا کمی بالاتر از میانگین، اما همچنان در سطح خنثی انسو باقی می ماند. دمای سطح آب دریا به احتمال زیاد در طی شش ماه آینده بین 0.1 تا 0.5 درجه سلسیوس بالاتر از حد نرمال در اقیانوس آرام شرقی-مرکزی قرار دارد. با توجه به شرایط فعلی و چشم انداز مدل ها، احتمال شرایط خنثی در طول سپتامبر تا نوامبر 2019 حدود 60٪ تخمین زده می شود، در حالی که شانس ال نینو و لا نینا به ترتیب در حدود 30٪ و 10٪ است. اگرچه به احتمال زیاد شرایط خنثی از دوره دسامبر تا فوریه 20-2019، شانس بازگشت به ال نینو اندکی به 35 درصد افزایش می یابد. 

  در حال حاضر الگوی دما سطح آب دریا غالباً نشان دهنده یک نوع النینو مرکزی اقیانوس آرام تحت عنوان النینو مودوکی (غیر کلاسیک) است که نحوه رفتار و تاثیر گذاری آن بر روی الگوهای آب و هوایی متفاوت از نوع کلاسیک آن می باشد.

یک رویداد مثبت شاخص دو قطبی اقیانوس هند به سرعت در ماه مه ظهور یافت که تا به امروز تداوم دارد. مدل های پیش یابی نشان می دهند که رویداد مثبت اقیانوس هند در پاییز ادامه داشته و سپس به سرعت در زمستان تضعیف می گردد. احتمالاً از اواخر فصل تابستان تا پاییز پیشرو، وقوع فاز مثبت دو قطبی اقیانوس هند و الگوی ال نینو مودوکی را مشاهده خواهیم کرد که ترکیب هر دوی این شرایط در آمار بلند مدت طی سال های  1994 و 2018 تجربه شد.

آنالوگ الگوی بارش برآیند سال 1994 و 2018 در مقایسه با خروجی مدل Jamstec طی دوره سپتامبر تا نوامبر 2019:

آنالوگ الگوی ناهنجاری متوسط دما برآیند سال 1994 و 2018 در مقایسه با خروجی مدل Jamstec طی دوره سپتامبر تا نوامبر 2019:

سیکل فعالیت خورشیدی: ما به حداقل فعالیت چرخه 24 خورشیدی  رسیده ایم و فعالیت خورشیدی در سطح بسیار پائین قرار گرفته است و هیچ لکه ی قابل مشاهده ای بر روی دیسک خورشید وجود ندارد. ردیاب فعالیت خورشیدی نشان می دهد که اکنون ما در سطح فعالیت های بسیار پایین خورشیدی قرار داریم. تعداد روزهایی که هیچ لکه ای در خورشید وجود ندارند، از تعداد روزهایی که لکه ها بروز می یابند به مراتب بیشتر شده است. ما حدوداً 69٪ از سال 2019 را روزهای بی لکه ای داشته ایم.

بطور کلی طی سال های با فصل پاییز (سپتامبر - نوامبر) کم فعالیت خورشید، در عرض های جغرافیایی بالا (غرب روسیه - اسکاندیناوی) استقرار پشته پر ارتفاع با الگوی گردش آنتی سیکلونی موجب ایجاد یک بلاکینگ بر سر راه جریانات غربی معمول از اقیانوس اطلس شده است. بر روی سرتاسر دریا مدیترانه، شمال آفریقا و جنوب غرب آسیا آنومالی منفی ارتفاع / فشار جو حاکمیت داشته و در نتیجه عبور سامانه های آب و هوایی بر روی سطح منطقه روند نرمالی را نشان می دهد.

 شایان ذکر ست طی برآیند سال های سناریو اول (انتهای سیکل فعالیت جاری) نسبت به سناریو دوم (ابتدای سیکل فعالیت جدید)، گسترش جنوبی تر پرارتفاع مذکور بر روی بخش های شرقی تا مرکزی دریای مدیترانه سبب اختلاف این دو سناریو شده است و ما طی سال های سناریو دوم الگوی فرانرمالی را بر روی بیشتر مناطق کشور داشته ایم.

شاخص شبه دو سالانه (QBO): این شاخص از نوامبر سال 2018 به فاز منفی (شرقی) خود خاتمه داد و به فاز مثبت (غربی) ورود کرد. در این شاخص بادهای مداری غربی در لایه 30 تا 35 هکتوپاسکال بر فراز استوا قرار می گیرند. بتدریج شاخص غربی QBO طی گذشت زمان به سوی اوج خود قرار گرفت و هم اکنون در وضعیت تثبیت شده فاز غربی واقع است. در ادامه از فصل تابستان به سمت پاییز روند تضعیف شاخص غربی برقرار خواهد بود. 

طبق الگوی شاخص QBO روی هم رفته طی سه ماهه سپتامبر تا نوامبر استقرار ناوه سیکلونی بر روی غرب آسیا با فرود مورب منتج به مرکز سیکلون زائی بر رو مرکز دریا مدیترانه خواهد شد. آنومالی دما هوا بر روی بیشتر مناطق کشور نرمال بوده که در برخی از مناطق شمالی کشور بر روی حوزه شمال غرب و غرب دریا مازندران گرایش به بالاتر از حد نرمال بلند مدت را داشته ست. بارندگی ها بر روی مناطق شمال غرب و غربی نرمال با گرایش به کمتر از نرمال بوده و در بسیاری از مناطق در حد نرمال بلند مدت به استثنای نواحی از نیمه شرقی، حوزه خلیج فارس و کرانه های غربی دریا مازندران و استان اردبیل که بارش ها نرمال با گرایش جزئی به بیشتر از حد نرمال بلند مدت را نشان می دهد.

شاخص های PDO و AMO: در شمال شرق اقیانوس آرام ناهنجاری های SST به طور قابل توجهی گرمتر از حد متوسط ​​هستند. این الگو را از زمستان 2014-2013 دیده ایم. اقیانوس اطلس شمالی در وضعیت کاملاً گرم قرار دارد و احتمالاً رکورد ناهنجاری گرمایش آن برای چندین سال طی دوره آماری بلند مدت است.

الگوی آنالوگ نهایی پاییز 1398 بر طبق دسته عوامل جوی- اتمسفری:

در نهایت الگوی مدل آنالوگ ما به شرح ذیل ترسیم گردید:

در مدل آنالوگ ما فعالیت سیکلونی شدیدی را بر روی سرتاسر آب های شمال اطلس تا پیرا قطب اوراسیا مشاهده می کنیم که میزانی از بروز فاز مثبت شاخص NAO را نشان می دهد، الگوی جریانات بر روی اطلس تا اروپا به صورت جریانات غربی تا جنوب غربی می باشد در نتیجه با تسلط پرارتفاع جو بر روی سرتاسر اوراسیا مسیر عبور توده هوای آب و هوایی دستخوش تغییر شده و نواحی وسیعی از آن با کاهش بارندگی ها مواجه خواهند شد. در مقابل با ریزش جریانات بر روی سرتاسر جنوب اروپا و منطقه مدیترانه الگوی سیکلونی موجب گسترش مسیر عبور توده هوای آب و هوایی از میانه دریا مدیترانه تا ترکیه و سوریه می گردد. الگوی سیکلونی بر روی ترکیه و منتهی الیه شرقی مدیترانه موجب گسترش جبهه های گرم جنوبی - جنوب غربی بر روی خاورمیانه و ایران می گردد از سوی دیگر استقرار الگوی گردش واچرخندی بر روی اوراسیا موجب ریزش هوای شمالی بر روی آسیا میانه - کاسپین می گردد. 

خروجی مدل ECMWF طی پاییز 1398:

 با تغییراتی نسبت به مدل آنالوگ مواجه ست به این صورت که حوزه شمال اطلس - شمال اروپا یک منطقه با گردش سیکلونی استقرار دارد در مقابل پشته پر ارتفاع از جنوبغرب اروپا تا نواحی مرکزی آن گسترش یافته است. ریزش جریانات از توده هوای پرفشار اروپا بر روی سرتاسر منتهی الیه شرقی دریا مدیترانه - شمال آفریقا تا خاورمیانه گسترش می یابد. این الگوی سبب می گردد که جریانات توده های آب و هوای  از منتهی الیه شرقی دریا مدیترانه در راستای ایران برقرار شود و از سوی دیگر گذر توده هوای آب و هوایی از عرض های شمالی به روی آسیا میانه سبب جبهه های فعال بارشی بر روی حوزه شرقی کاسپین - شمال شرق ایران می گردد. 

الگوی خروجی مدل آنالوگ نشان دهنده گسترش جریانات مرطوب بر روی سرتاسر دریا مدیترانه می باشد این در حالی ست که به سبب استقرار پشته پر ارتفاع بر روی عرض های بالاتر اوراسیا کاهش مقادیر بارندگی فصل بر روی انی منطقه وسیع به چشم می خورد. ریزش جریانات بر روی دریا کاسپین از یکسو و واگرایی مقابل سیکلون مستقر بر روی ترکیه از سوی دیگر موجب خواهد شد بر روی سرتاسر پهنه غربی دریا کاسپین، قفقاز، شمال غرب ایران (حوزه ارومیه) بارندگی ها گرایش به فراتر از حد نرمال بلند مدت را نشان دهند. 

بر روی دریا کاسپین در بخش های غربی تا مرکزی سواحل شمال ایران سیگنال های ضعیفی از کاهش بارندگی ها به چشم می خورد، در مقابل بر روی پهنه شرقی تا شمال شرق کشور مقادیر بارش نرمال و بیش از نرمال انتظار می رود. 

بر روی سرتاسر پهنه غربی کشور مقادیر بارش مطابق رنج نرمال دیده می شود که به نظر می رسد بر روی جنوب غرب تا حوزه خلیج فارس (بوشهر) مقادیر بارندگی ها بخصوص از نیمه دوم فصل به سمت بیش از نرمال در برخی مناطق سوق یابد. 

 

ریزش هوای شمالی از حوزه آسیا میانه به روی کاسپین - شمال شرق ایران موجب می گردد که سینگال های سرمایشی در برهه هایی طی فصل پاییز 98 بر روی بخش های شمالی  - شرقی کشور به کرات داشته باشیم. بر روی شمال غرب، جنوب شرق و کرانه های جنوبی کشور تا 0.5 درجه سلسیوس افزایش دما هوا در میانگین فصل پیش بینی می شود. در سایر مناطق غرب و نواحی مرکزی کشور دما هوا نرمال با گرایش جزئی به بیش از نرمال پیش بینی می شود. 

خروجی مدل ECMWF نشاندهنده الگوی بارش های نرمال تا فراتر از نرمال بر روی بخش های شمالی کشور و سیمای بارش های نرمال در نیمه جنوبی کشور می باشد. الگوی بیهنجاری دمایی نشان دهنده وضعیت دمایی عمدتاً نرمال بر روی میانه شرقی بخش های شمالی کشور و سیگنال های گرمایشی بر روی سایر مناطق کشور می باشد.

الگوی بارندگی (رواناب های سطحی)

الگوی بارندگی (رواناب) نشان می دهد تا اوایل فصل پاییز مسیر بارندگی ها از جنوب ترکیه، سوریه به سمت شمال غرب، غرب، دامنه های البرز به طرف شمال شرق کشور می باشد. بارندگی های ناشی از موسمی شبه قاره از اواخر فصل تابستان تا اوایل پاییز 98 بر روی نواحی از سیستان و بلوچستان، هرمزگان و جنوب فارس به چشم می خورد. 

از اواسط فصل پاییز تا اوایل زمستان 98 به نظر می رسد مسیر بارندگی از سوریه تا شمال شرق ایران موجب تداوم الگوی بارندگی (رواناب) فراتر از نرمال بر روی سرتاسر این منطقه خواهد شد. بر روی جنوب غرب تا شمال شرق ایران نیز مسیر دوم بارندگی ها مشهود می باشد. در نتیجه از اواسط فصل پاییز 98 مقادیر بارندگی ها بر روی جنوب غرب فزونی یافته و منطقه خلیج فارس نسبت به دوره قبل (تا اوایل پاییز 98) افزایش قابل توجهی در رواناب های منطقه را شاهد خواهد بود. این شرایط بر روی نواحی مرکزی به سمت بخش های شرقی کشور بهبود نسبی در الگوی بارش ها را نشان می دهد. علی رغم این بهبود در میزان رواناب های حاصل از بارندگی های فصل پاییز 98 به نظر می رسد تا اوایل فصل زمستان 98 روی هم رفته بخش هایی از جنوب اصفهان و جنوب خراسان جنوبی، کرمان، غرب و جنوب سیستان و بلوچستان و هرمزگان به طور نسبی با درجه ضعیف نسبت به مقادیر نرمال بارندگی های کمتری را دریافت دارند. 

این شرایط با ضریب اطمینان کمتر بر روی ناحیه بین نیمه مرکزی - جنوبی  اردبیل و منتهی الیه غربی استان گیلان نیز به چشم می خورد.

منطقه شبه جزیره عربستان که تا اوایل فصل پاییز 98 با کسری شدید بارندگی ها بخصوص بر روی پهنه مرکزی - شرقی خود مواجه خواهد بود، تا اوایل فصل زمستان 98 بهبود چشمگیری در رواناب های حاصل از بارندگی ها را تجربه خواهد کرد. بخصوص بر روی سرتاسر بخش های شرقی از شرق عراق و عربستان تا عمان مقادیر رواناب های حاصله از بارش ها سیمای نرمالی را نشان می دهد. این بهبود در بارندگی ها نشان می دهد در پهنه نیمه شمالی دریا سرخ جبهه های همگرایی در ترکیب با مسیر بارندگی های ناشی از سامانه های غربی - مدیترانه در الگوی بارندگی ها مشارکت دارد اما نیمه جنوبی دریا سرخ فعالیت کمتری را از خود نشان می دهد. 

بر روی استان سیستان و بلوچستان بخش هایی از شمال و نواحی مرکزی همچنان تا اوایل زمستان 98 مقادیر بارندگی ها را در سطح مطلوبی حفظ خواهد کرد.