پیش بینی فصلی آب و هوای کشور طی پاییز 98 - آپدیت پنجم بررسی الگوی سال های آنالوگ مشابه (شاخص ENSO)

---

بروز رسانی شماره 5 پیش بینی فصلی پاییز 98 با ادامه بررسی سال های آنالوگ در خصوص وضعیت شاخص النینو - نوسان جنوبی (ENSO) منتشر شد.

El Niño به شرایط خنثی ENSO تغییر یافت، که به احتمال زیاد طی فصل زمستان 2019-20 (احتمال 50-55٪) ادامه خواهد یافت. در ماه ژوئیه، شرایط خنثی ENSO با ترکیبی از آنومالی منفی دمای سطح دریا (SSTs) شرق حاره اقیانوس آرام و SST های بالاتر از میانگین ​​در مرکز آرام همراه شد. آخرین مقادیر هفتگی مولفه های اقیانوسی ENSO در نواحی Niño 3 ،Niño 3.4 ،Niño 4 و Niño 1+2 بترتیب، 1+، 0/5+، 0/2- و 0/5- درجه سلسیوس بود. در طول ماه مذکور، دماهای لایه فوقانی زیرسطحی اقیانوس (در محدوده متوسط 180-100 درجه غربی) نزدیک به میانگین بلند مدت بود، به طوری که آب های با آنومالی سرمایشی در شرق اقیانوس آرام غالب شد و آبهای با آنومالی گرم در مرکز اقیانوس آرام ادامه یافت. شرایط سرکوب همرفت حاره در اندونزی ادامه یافت، در حالی که همرفت تقریباً  نزدیک به میزان نرمال در خط روز گردان (Date Line) مشاهده شد. ناهنجاری های باد تراز پایین بر فراز حاره اقیانوس آرام نزدیک به میانگین ​​بود و باد تراز فوقانی بر فراز شرق - مرکز اقیانوس آرام بصورت شرقی (غربسو) بود. مولفه های معمولی همچون نوسان جنوبی منفی باقی ماندند. به طور کلی، شرایط اقیانوسی و جوی با یک رویداد گذار به فاز خنثی ENSO همسو بودند.  

آخرین پیش بینی پلوم IRI/CPC چشم انداز شاخص Niño 3.4 طی دوره اواخر تابستان بسوی پاییز، بر رویداد ENSO خنثی (شاخص Niño 3.4 بین 0/5- و  0/5 + درجه سلسیوس)، با مقادیر شاخص بیشتر از صفر و گرمایش نزدیک تر به آستانه النینو (0/5+ درجه سلسیوس) طی فصل زمستان تاکید می نماید. بطور کلی، مدل های دینامیکی ناهنجاری های SST مثبت ضعیفتری را نسبت به مدل های آماری در سراسر غالب دوره، پیش بینی می کنند. در نتیجه، در حالی که پیش یابی ها از شرایط خنثی ENSO حمایت می کنند، شانس El Niño (تقریبا 30%) حدوداً دو برابر La Niña برای زمستان آینده است. به طور خلاصه، El Niño به حالت خنثی ENSO تغییر یافت، که به احتمال زیاد تا فصل زمستان 2019-20 ادامه خواهد یافت.

مدل CFSv2 بعنوان یکی از مدل های دینامیک برای سه ماهه اوت-اکتبر و سپتامبر-نوامبر 2019 الگوی شرایط خنثی ENSO با آنومالی منفی SST در آبهای شرق - مرکز حاره اقیانوس آرام پیش بینی نموده است.

با توجه به این چشم انداز در پیش بینی فصل پاییز 98 ما با 2 سناریو مواجه هستیم:

الف - نخست سال هایی که النینو به شرایط خنثی ENSO طی پاییز گذار می نماید. محدوده سال های آنالوگ در این سناریو از سال 1866 تا 2005 بوده، در این خصوص 16 سال شناسایی شد:

بطور کلی برآیند سال های سناریو نخست که در طی آنها النینو به وضعیت خنثی پاییز ختم می گردد، آنومالی گردش آنتی سیکلونی بر روی سرتاسر غرب روسیه تا منتهی الیه شرقی مدیترانه حاکم می گردد که منطبق بر گسترش پشته پرارتفاع جو در این مناطق می باشد. ساختار بلاکینگ امگای مذکور با استقرار بازوی شرقی خود بر روی ایران گردش ناهنجار سیکلونی را رقم می زد، در نتیجه دوره سه ماهه (سپتامبر - نوامبر) این سال ها عمدتاً با ناهنجاری های منفی دما (سرمایش) همراه بوده است، افزایش میزان ارتفاع/ فشار جو بر روی منتهی الیه شرقی مدیترانه موجب بروز مناطقی با کاهش بارندگی فصل بر روی ترکیه، بخش هایی از شرق مدیترانه، لبنان، سوریه، عراق، بخش های غربی به سمت دامنه های البرز، سواحل دریا مازندران بطرف شمال شرق ایران گردیده ست.

الگوی آنومالی مجموع بارندگی سه ماهه سپتامبر - نوامبر طی برآیند سال های سناریو اول (گذار النینو به شرایط خنثی فصل پاییز):

کاهش عبور سامانه های مهاجر غربی با آنومالی منفی بارش بر روی ترکیه، بخش های شرقی مدیترانه، نواحی از غرب منطقه و بخش های غرب تا شمال ایران شده است.

الگوی آنومالی میانگین دما سه ماهه سپتامبر - نوامبر طی برآیند سال های سناریو اول (گذار النینو به شرایط خنثی فصل پاییز):

حاکمیت الگوی گردش سیکلونی که با آنومالی منفی ارتفاع جو همراه است، سبب سیمای سرمایش هوا نسبت به میانگین فصل طی دسته سال های سناریو اول بر روی منطقه و ایران گردیده است.

ب- دوم سال هایی که النینو به شرایط لانینا طی پاییز گذار می نماید. محدوده سال های آنالوگ در این سناریو از سال 1869 تا 2016 بوده، در این خصوص 17 سال شناسایی شد:

برآیند سال های مذکور که در آنها فصل پاییز به وضعیت لانینا منتهی می گردد، الگوی گردش ناهنجار سیکلونی قوی بر روی غرب روسیه تا مرکز دریا مدیترانه گسترش می یابد که منطبق بر تراف بلند بر روی اروپا می باشد، این الگوی سیکلونی (پادساعتگرد) بر روی اروپا به یک منطقه با وضعیت نرمال تا بیهنجاری مثبت ارتفاع / فشار جو بر روی حد فاصل دریا کاسپین تا شرق مدیترانه منتج شد که واجد الگوی گردش ناهنجاری آنتی سیکلونی می باشد. در واقع این الگوی نشان دهنده کاهش نسبی عبور سامانه های آب و هوایی به فلات ایران ست.

سیمای مجموع بارش فصل طی دسته سال های سناریو دوم که در آنها طی پاییز بروز رویداد شرایط لانینا بر روی پهنه حاره اقیانوس آرام مورد انتظار می باشد، بطور کل مجموع بارندگی ها بر روی بخش اعظمی از ایران گرایش به کمتر از حد نرمال بلند مدت را نشان می دهد، این کاهش نسبی بارندگی ها بر روی نواحی غرب، جنوب غرب، نواحی مرکزی و شمال شرق کشور بارزتر می باشد، این در حالی ست که در جنوب شرق کشور بارندگی ها عمدتاً در محدوده هنجار واقع می باشد. 

تقویت زبانه های توده هوای پرفشار سطحی به همراه ریزش جریانات بر روی الگوی گردش ناهنجار سیکلونی بر روی نواحی جنوبی منطقه، متوسط دما هوا فصل را به زیر نرمال بر روی نیمه شرقی - جنوبی سوق می دهد، بر روی شمال غرب، غرب و بخش های شمالی کشور متوسط دما هوا در محدوده هنجار می باشد. 

الگوی آب و هوا طی ماه های سپتامبر تا نوامبر دسته سال های سناریو اول نشان می دهد از ماه سپتامبر به سمت ماه نوامبر توده هوای پرفشار بر روی حد فاصل غرب روسیه تا شرق مدیترانه روند تقویت را داشته است و همین فزونی در شدت این توده هوا سبب شده است که مقادیر بارندگی ها طی نوامبر این سال ها با کاهش نسبت به حد هنجار بلند مدت مواجه باشد و طی ماه سپتامبر مقادیر بارندگی ها به هنجار بلند مدت نزدیک تر باشد. 

الگوی آب و هوا طی ماه های سپتامبر تا نوامبر دسته سال های سناریو دوم نشان می دهد که الگوی گردش آنتی سیکلونی با استقرار توده هوای پر ارتفاع بر روی حد فاصل دریا کاسپین تا شرق دریا مدیترانه سبب تغییر در ورودی سامانه های مهاجر غربی به منطقه می گردد، میانگین مسیر جابجایی سامانه های مهاجر از ترکیه در راستای شمالسو بوده و درنتیجه برآیند تاثیر گذاری سامانه ها بر روی ایران گرایش به کاهش را نشان می دهد. با توجه به تقویت توده هوای پرفشار بر روی منطقه طی ماه نوامبر بیشترین میزان کاهش بارندگی ها همچون دسته سال های سناریو اول مربوط به این ماه می باشد.