الگوی آب و هوای کشور و منطقه طی یکماهه پیشرو (ژوئیه 2019)

---

بررسی آخرین تغییرات در الگوهای هواشناسی نشان می دهد طی یکماهه پیشرو (ژوئیه) مقادیر بارش در بیشتر مناطق کشور در در محدوده نرمال بلند مدت واقع خواهد شد. با توجه به فعالیت بیش از نرمال توده هوای کمفشار شمال اطلس و گسیل امواج ناشی از آن بر روی منطقه قفقاز مقادیر بارندگی بر روی منطقه شمال غرب، سواحل دریا مازندران، ارتفاعات البرز و بخش هایی از شمال زاگرس و منطقه شمال شرق کشور تمایل به بالاتر از نرمال را نشان می دهد. 

به سبب کاهش ارتفاع جو بر روی منطقه قفقاز، میانگین دما هوا یکماهه پیشرو بر روی منطقه شمال غرب، نوار ساحلی دریا مازندران و شمال زاگرس تمایل به خنکتر از حد نرمال را نشان داده و بالعکس با چشم انداز نرمال تا فراتر از نرمال ارتفاع ستون جو به سبب تشدید واچرخندی در بسیاری از مناطق کشور از جمله  دامنه های مرکزی تا جنوبی رشته کوه زاگرس، مرکز و جنوب شرق کشور متوسط دما هوا گرمتر از نرمال بلند مدت واقع خواهد شد. استان های مرکزی، لرستان، اصفهان، فارس، یزد، کرمان، خراسان جنوبی و  سیستان و بلوچستان با توجه به الگوی مورد اشاره شرایط آب و هوایی گرمتر از حد نرمال را بیش از سایر مناطق تجربه خواهند کرد.

به نظر می رسد با توجه ایجاد الگوی سیکلونی (چرخندی) بر روی پهنه فلات دکن و تقویت زبانه های کمفشار جنوب پاکستان و ایران از یکسو و برهمکنش آن با الگوی سیکلونی جنوب اقیانوس هند در تراز لایه 850 هکتوپاسکال که با تقویت بادهای کم ارتفاع جت سومالی بر روی آبهای شمال اقیانوس هند همراه است و همچنین ایجاد الگوی صعود دینامیک جو (واگرایی تراز فوفانی جو) بر روی خلیج بنگال، چشم انداز بهبود بارندگی های موسمی در منطقه خلیج بنگال تا نواحی مرکزی  شبه قاره انتظار رفته و بارندگی ها بر روی این مناطق شبه قاره روند تضاید بخود خواهد گرفت. بارش های بر روی نواحی غرب و شمال غرب شبه قاره هند و جنوب پاکستان به دلیل مکانیسم های سرکوب صعود دینامیک تراز فوقانی گرایش به کاهش را همچنان طی ماه ژوئیه 2019 ادامه می دهد.

 در نقشه ذیل سمت راست الگوی سیکلونی (حرف C) آنومالی تابع جریان تراز 850 هکتوپاسکال بر روی جنوب پاکستان - اقیانوس هند و نقشه سمت چپ نیز الگوی صعود دینامیک جو (حرف D واگرایی لایه 200 هکتوپاسکال) بر روی خلیج بنگال و گسترش سیستم کمفشار آن بروی نواحی مرکزی شبه قاره هند  را نشان می دهد .

طی یک ماهه اخیر (ژوئن 2019) مقادیر بارندگی بر روی شبه قاره هند کمتر از نرمال بوده و بیشتر مناطق شرایط خشکی را سپری نمودند. بیشترین میزان کاهش بارش ها بر روی نواحی مرکزی و سپس شرق و شمال شرق شبه قاره بوده است. در کل مقادیر بارندگی موسمی طی ماه ژوئن 34 درصد نسبت به نرمال بلند مدت کاهش را نشان داده است. 

طی یکماهه گذشته مقادیر بارندگی بر روی غرب روسیه، اوکراین، شمال چین، شبه قاره هند، شمال غرب و سواحل جنوب غربی دریا مازندران گرایش به کاهش را نشان داده است و متقابلاً بر روی بالکان، نیمه غربی ترکیه، نواحی مرکزی تا جنوبشرقی چین، منطقه هندوچین، نواحی مرکزی روسیه و نواحی از شمال ایران همچون دامنه های شرقی البرز و شمال شرق کشور با بارندگی های فراتر از نرمالی طی ماه ژوئن 2019 رو به رو بوده اند. 

همچنان که ایران در حال سپری فصل خشک خود ست، طی 30 روز اخیر مقادیر میانگین دما در بیشتر مناطق گرمتر از نرمال بلند مدت بوده است. این شرایط بر روی سرتاسر مرکز تا جنوب اروپا، ترکیه، قفقاز، کاسپین، غرب، جنوبغرب و مرکز روسیه با گرمای نابهنجاری مواجه بوده اند. در مقابل بر روی شمال مانچوری (منطقه ای در شمال شرق چین)، شمال و شمال غرب چین، منطقه مرکز - غرب روسیه، سواحل جنوبی سیستان و بلوچستان و جنوب غرب ایران (دامنه های زاگرس جنوب غربی) تجربه هوایی خنکتر از نرمال بلند مدت خود را داشته اند.

طی دو هفته پیشرو الگوهای آب و هوایی بر روی منطقه تحت تاثیر فعالیت ناوه عرض های شمالی و فرود بلند آن  خواهد بود. زبانه های توده هوای پرفشار آزور از سمت دریا مدیترانه به سمت شرق گسترش یافته و موجب می گردد که به همراه تراف کم ارتفاع ناوه عرض شمالی موجبات بارندگی را بر روی سواحل دریا مازندران طی 2 هفته آینده فراهم آورد.ریزش هوای شمالی از مرکز پر ارتفاع مستقر بر روی اروپا بر روی مدیترانه در امتداد فرود بلند ناوه عرض های جغرافیایی بالا به یک کم ارتفاع ختم می گردد.  این کم ارتفاع موجب خواهد شد که شدت واچرخندی ضلع غربی کمربند پرارتفاع جنب حاره تابستانه بر روی منطقه کاهش یافته و هسته اصلی پرارتفاع بر روی دریا سرخ تا 1/2 جنوبی ایران و به طرف شرق جابجا گردد. این جابجایی موجب می گردد که هسته اصلی آنومالی گرمای هوا طی دو هفته آینده بر روی پهنه مرکزی تا جنوب شرق کشور متمرکز باشد و متقابلا بر روی شمال غرب، سواحل دریا مازندران و شمال شرق کشور با متوسط دما هوا نرمال تا کمتر از نرمال بلند مدت مواجه باشیم.

با توجه به کاهش بارندگی ها بر روی منطقه غرب و شمال غرب هند، جنوب پاکستان و بخش هایی از شرق و غرب دریا عرب، مقادیر بارش بر روی موسمی جنوب شرق ایران روی هم رفته نرمال در برخی از مناطق گرایش به کاهش جزئی را نشان می دهند. 

الگوی بارندگی (میلی متر) طی هفته اول و دوم منتهی به 17 تا 24 تیر 98 نشان دهنده بارش های فرانرمال بر روی نوار ساحلی دریا مازندران و نرمال تا فراتر از نرمال بر روی شمال غرب و بخش هایی از شمال شرق کشور می باشد. 

الگوی آنومالی دما هوا طی هفته اول و دوم مورخ 17 و 24 تیر 98 نشان دهنده حاکمیت هوای گرم نسبت به نرمال بر روی بسیاری از مناطق واقع بر روی دامنه های زاگرس، مرکز و جنوب شرق کشور و متقابلا دما هوا نرمال تا کمتر از نرمال بر روی بخش های شمالی و منطقه خلیج فارس در جنوب غرب کشور می باشد.

الگوی حاکم طی هفته های سوم و چهارم مورخ هفته انتهایی تیر و ابتدایی مرداد 98 نشان دهنده حاکمیت مطلق شرایط تابستانه بر روی پهنه فلات ایران می باشد. مرکز اصلی پرارتفاع جنب حاره بر روی حدفاصل دامنه های زاگرس مرکزی تا فلات مرکزی کشور در نوسان می باشد. عبور امواج ناشی از گذر تراف ناوه عرض های شمالی همچنان بر روی نواحی شمال غرب و سواحل دریا مازندران نوید دهنده بارش های نرمال و فرانرمال نسبت به بلند مدت این موقع از سال می باشد. 

به نظر می رسد طی هفته سوم تیر ماه با گسترش شمال سوی پشته ضلع شرقی پرارتفاع جنب حاره به عرض های شمالی تر و تشدید تاوایی منفی حاصل از واچرخندی آن بر روی پهنه فلات ایران، گرمترین دوره با رخداد موج گرمایی نابهنجار را در پیش داشته باشیم.

بارندگی بر روی موسمی غرب و شمال غرب شبه قاره هند همچنان گرایش به کاهش نسبت به حد نرمال بلند مدت را نشان داده اما از هفته اول مرداد 98 به نظر می رسد توده  هوای مرطوب موسمی بر روی نواحی غرب و شمال غرب هند، جنوب پاکستان تقویت شده و محدوده آن به موسمی جنوب شرق ایران گسترش یافته و بارش ها نرمال تا فراتر از نرمال بلند مدت بر روی جنوب سیستان و بلوچستان به ارمغان آورند.

الگوی بارندگی (میلی متر) طی هفته سوم و چهارم منتهی به 31 تیر تا 7 مرداد 98 نشان دهنده بارش های فرانرمال بر روی نوار ساحلی دریا مازندران و بخش هایی از شمال غرب کشور  و گسترش توده هوای مرطوب موسمی شبه قاره به جنوب شرق کشور از هفته نخست مرداد ماه 98 می باشد.

هوای داغ تابستانه بر روی پهنه فلات ایران بیش از حالت نرمال بر روی بیشتر نواحی تا هفته نخست مرداد ماه ادامه خواهد داشت، بر روی نواحی از شمال شرق، دامنه های شرقی البرز و منطقه خلیج فارس دما هوا نرمال با گرایش جزئی کمتر از نرمال بلند مدت را نشان می دهد.

الگوی آنومالی مجموع بارندگی طی ماه ژوئیه 2019 نشان دهنده در پیش بودن بارندگی های فراتر از نرمال بلند مدت بر روی کرانه های دریا مازندران، اردبیل و نواحی شمالی آذربایجان های غربی و شرقی و همینطور دامنه های شمالی تا مرکزی البرز می باشد. علی رغم اینکه بارندگی ها بر روی خلیج بنگال طی ماه ژوئیه روند تقویت را در پیش خواهد گرفت و توده هوای کمفشار برخواسته از این پهنه آبی بر روی نواحی شرق تا مرکزی شبه قاره گسترش خواهد یافت اما با توجه به کاهش بارندگی ها بر روی نواحی غربی تا شمال غربی هند و جنوب پاکستان، دامنه فعالیت توده هوای موسمی بر روی مناطق جنوب شرقی ایران با بارش های نرمال تا کمی زیر نرمال بلند مدت توام خواهد شد.

گرمترین ماه سال یعنی از 10 تیر تا 10 مردادطی ژوئیه 2019 شرایط گرمای ناهنجاری را بر روی بسیاری از مناطق کشور به ارمغان خواهد آورد، گرچه با عبور متناوب تراف فرود بلند ناوه های شمالی بر روی مناطقی از شمال غرب، سواحل دریا مازندران و شمال شرق کشور متوسط دما هوا نرمال تا کمتر از نرمال بلند مدت پیش بینی می شود اما با تشدید واچرخندی پراتفاع جنب حاره در لایه تراز میانی و همزمانی آن با تقویت ناهنجار کمفشار فصلی بر روی پهنه فلات ایران گرمای ناهنجاری بر روی امتداد دامنه های زاگرس مرکزی تا جنوبی، نواحی مرکز و جنوب شرق کشور پیش بینی می شود؛ استان های مرکزی، لرستان، چهارمحال و بختیاری، اصفهان، فارس، یزد، کرمان، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان تحت تاثیر بیشتر توده هوای گرم ناهنجار طی ماه ژوئیه نسبت به سایر مناطق کشور خواهند بود. 

منطقه خلیج فارس و نوار ساحلی جنوب کشور با آنومالی کمی زیر نرمال تا نرمال دمایی طی این مدت مواجه خواهند شد.