پیش بینی آب و هوای کشور طی اواخر اردیبهشت تا اوایل خردادماه 98

---

پس از بارش های فرانرمال بر روی بخش وسیعی از اندونزی، پاپوآ گینه نو و بخش هایی از شمال استرالیا طی دو هفته گذشته، اخیراً پالسی از شاخص نوسان مادن جولیان (MJO) از منطقه قاره دریایی خارج و بسوی غرب اقیانوس آرام در حرکت ست. بر طبق پیش بینی های صورت گرفته شاخص نوسان مادن جولیان طی 7 روز آینده بر روی  غرب تا مرکز اقیانوس آرام استقرار داشته و سپس طی اواخر اردیبهشت تا اوایل خرداد به سمت آفریقا حرکت خواهد نمود. در نتیجه طی 14 روز آینده پیش بینی می شود شاخص نوسان مادن جولیان بین فازهای 7، 8 و سپس 1 خود قرار داشته باشد.

همانطور که در سمت راست تصویر مشاهده می گردد هر دو مدل آنالوگ و GEFS نشان دهنده حرکت منطقه سرکوب همرفت (نواحی قرمز تا نارنجی) از اقیانوس هند به سوی جنوب شرق آسیا و سپس حاره غرب تا مرکز اقیانوس آرام طی 14 روز آینده می باشد و بتدریج منطقه تقویت صعود هوا و تشدید همرفت بر روی آفریقا، حوزه دریا سرخ و سپس ایران جابجا می گردد. به عبارت دیگر فرونشست هوا بر روی منطقه ما بتدریج جای خود را به صعود دینامیک خواهد داد.  

الگوی همبستگی فازی 7 و 8 شاخص مادن جولیان طی ماه می با بیهنجاری ارتفاع ستون جو بر روی منطقه ما نشان دهنده حاکمیت پشته پرفشار بر روی حوالی آسیا میانه - کاسپین می باشد و در مقابل گسترش زبانه های توده هوای کم ارتفاع بر روی بخش های جنوبی می باشد.

 همچنان که طی فاز های 7 و 8 بر روی غرب آسیا و حوزه کاسپین پشته پرفشار جو و هوای گرم استقرار می یابد، امواج کم ارتفاع از حوزه دریا سرخ بر روی خلیج فارس، دامنه های زاگرس و مناطقی از جنوب ایران گسترش خواهند داشت که با بی هنجاری مثبت بارندگی ها بر روی این مناطق همراه خواهد شد. 

در نقشه ذیل در بالای تصویر آنومالی ارتفاع جو طی فاز های 7 و 8 و در جانب پایین تصویر آنومالی بازتابش تشعشعات طول موج بلند (OLR) طی دو فاز مذکور نمایش داده شده است، همانطور که دیده می شود طی هر دو فاز 7 و 8 الگوی همگرایی دریا سرخ گرایش به قوی تر از نرمال داشته در نتیجه شرایط برای تشدید صعود و ناپایداری جو از حوزه دریا سرخ، به سمت خلیج فارس، دامنه های زاگرس و بخش های جنوبی کشور مهیا ست. 

الگوهای پیش یابی آخرین خروجی مدل CFS نیز نشان دهنده فعالیت سیکلونی توده هوای کم ارتفاع جو بر روی اروپا در بخش های شمالی تا مرکزی قاره بوده که متعاقب آن واچرخندی بر روی آسیا غربی تا میانی بر روی بخش هایی از کاسپین، قفقاز، ترکیه، شرق مدیترانه و بخش های شمالی ایران می باشد. بر روی شمال شرق آفریقا، دریا سرخ، جنوب ایران، عربستان، دریا عرب و بخش هایی از پاکستان و افغانستان گسترش زبانه های توده هوای کم ارتفاع جو خواهیم داشت.

این الگو مدل CFS که همبستگی خوبی با شاخص MJO دارد، نشان می دهد، بر روی حوزه کاسپین و مناطق شمالی ایران آب و هوا گرمتر از  نرمال طی 7 و احتمالا تا 14 روز آینده تداوم یابد و بالعکس بر روی بخش های جنوبی و جنوب شرقی کشور هوایی ناپایدار و بطور متوسط دمای هوا نرمال و متمایل به کمتر از نرمال بلند مدت را نشان می دهد. 

مدل مرکز آب و هوایی توکیو نیز شرایط فوق را تائید مینماید؛ در تصویر ذیل بر روی نقشه های بالای تصویر، الگوی آنومالی پتانسیل سرعت تراز فوقانی برای هفته آخر اردیبهشت (سمت راست) و اواخر اردیبهشت تا اوایل خرداد 98 (سمت چپ) و در بخش پائین تصویر الگوی آنومالی ارتفاع میانی جو برای دوره های ذکر شده نمایش داده شده است.

همانطور که ملاحظه می گردد، طی 14 روز آینده شرایط سرکوب همرفت بر روی اقیانوس هند به سمت شبه قاره، خلیج بنگال و جنوبشرق آسیا به چشم خورده و بتدریج از اواخر اردیبهشت ماه گسترش آنومالی منفی پتانسیل سرعت تراز فوقانی جو بیانگر فراهم آمدن شرایط برای صعود دینامیکی جو بر روی آفریقا، دریا مدیترانه، سرخ و غرب حاره اقیانوس هند می باشد که بر روی مکانیسم همگرایی دریا سرخ و در نتیجه تشدید ناپایداری ها بر روی منطقه موثر خواهد بود. 

الگوهای حاکم بر جو میانی طی این مدت با فازهای MJO همبستگی بالایی را نشان داده گسترش توده هوای پرارتفاع جو بر روی حوزه کاسپین، غرب آسیا و کم ارتفاع جو بر روی جنوب را نشان می دهد. 

مدل رویداد شرایط آب و هوایی سخت (Sever) متشکل از 4 مدل آب وهوایی نشان می دهد که طی 14 روز آینده بر روی بخش های جنوبی کشور شامل مناطقی از جنوبشرق، جنوب و دامنه های زاگرس مرکزی تا جنوبی، متوسط آنومالی دما هوا گرایش به خنکتر از نرمال و همچنین مقادیر بارندگی متمایل به فرانرمال ست. از اواخر اردیبهشت و طی اوایل خرداد 98 با رسیدن امواج MJO به آفریقا، حوزه دریا سرخ و در نتیجه آن تشدید صعود دینامیکی جو، تشدید همگرایی دریا سرخ و به دنبال آن تقویت همرفت و ناپایداری را بر روی بخش های جنوبی منطقه و ایران و استقرار هوای گرم بر روی کاسپین و نواحی از شمال ایران را نشان می دهد.

از اینرو از اواخر اردیبهشت ماه می توان منتظر شرایط اکستریم آب و هوایی بر روی دامنه های زاگرس، نواحی از جنوب - جنوب شرق و احتمالاً بخش های مرکزی کشور بود.