رخداد الگوی بلاکینگ عامل مانگاری توده هوای کم ارتفاع مدیترانه ای و استمراربارش ها؛ سرمای نابهنگام در راه هست ...

---

با عنایت به الگوی شاخص های دور پیوند (مولفه های اقلیمی) پس از یک دوره نسبتا کوتاه فاز منفی شاخص NAO / AO به نظر می رسد طی روزهای واپسین فروردین و اوایل اردیبهشت شاخص ها وارد محدوده قلمرو مثبت خود خواهند شد. همزمان با این اتفاق امواج MJO که هم اکنون بر روی آفریقا قرار دارد، وارد فاز 2 تا 3 خود شده و بر روی اقیانوس هند استقرار یابند. با این اتفاق بتدریج ناوه مستقر بر روی اروپا جای خود را به یک توده هوای پرفشار و هوای گرمتر از نرمال خواهد داد و فرارفت سرد شمالی آن بر روی غرب روسیه تا شرق مدیترانه گسترش خواهد یافت که محل فرود محور مورب و بلند کم ارتفاع آسیا خواهد بود که به یک چرخند بر روی منطقه شرق مدیترانه ختم می گردد. بر روی منطقه سیبری روسیه تقویت (تشدید) و گسترش ورتکس قطبی با الگوی بزرگ سیکلونی برقرار ست. حاکمیت توده هوای پرفشار / پر ارتفاع اروپا به مرکزیت اسکاندیناوی، ساختار بلاکینگ امگا (Ω) را تشکیل می دهد که آسیا مرکزی تا جنوب غربی تحت بازوی راست ساختار بندال مذکور با پدیده بند آئی  (وقفه آب و هوا) مواجه خواهد بود. 

وقفه آب و هوا سبب خواهد شد که دائما از منطقه پرفشار اروپا ریزش هوای سرد بر روی غرب روسیه تا شرق دریا مدیترانه  تداوم داشته و سامانه کم ارتفاع ماندگاری خود را در منطقه در غالب فرود بلند آسیا تمدید نماید.

رخداد پدیده وقفه آب و هوایی در غالب ساختار یاد شده می تواند استمرار بارندگی ها را در سطح منطقه تضمین نماید و حتی سبب بروز مخاطرات آب و هوایی در نواحی تحت تاثیر شود. به نظر می رسد در صورتی که روند الگوهای فعلی برطبق محاسبات صورت گرفته تداوم یابد باید با حرکت تدریجی محور فرود کم ارتفاع آسیا به سمت شرق و نزدیک شدن زبانه های پرفشار اروپا بر روی دریا سیاه، شاخه ای از هوای سرد توده هوا برای یک دوره ای از واپسین روزهای فروردین و اوایل اردیبهشت رخداد نفوذ آنومالی هوای سرد را از سمت شمال غرب و شمال به کشور موجب گردد.

چنین اتفاقی در میانه ماه آپریل سال های 1952، 1969، 1987، 1991 و 2014  رخ داده ست که در آنها الگوی اقیانوسی النینو مودوکی با رخداد فاز nao/ ao + حاکمیت داشته ست.  

 الگوی نقشه تراز میانی جو میانگین 5 روزه 29 فروردین الی 3 اردیبهشت 98 نشان می دهد که ساختار فرود مورب آسیا با یک سامانه کم ارتفاع بر روی منتهی الیه شرقی مدیترانه سبب ایجاد شیب جریان مرطوب جنوب غربی - شمال شرقی شده و نواحی غرب - شمال کشور تحت تاثیرات تاوایی منفی آن قرار دارند. در نتیجه نواحی غرب و نیمه شمالی کشور تحت ناحیه اصلی بارندگی ها واقع خواهد شد. سواحل دریا مازندران با بروز فاز مثبت NAO توام با النینو مودوکی با استقرار توده هوای کمفشار لایه تراز میانی و تقویت زبانه های پرفشار اروپایی سیگنال های مثبتی از نظر بارندگی ها نشان خواهد داد. 

به سبب کشیدگی تراف تا شمال دریا سرخ، منطقه همگرایی مجددا بر روی مسیر دریا سرخ - زاگرس فعال خواهد شد و در نتیجه منطقه دوم بارندگی ها بر دامنه های زاگرس متمرکز بر روی جنوب غرب کشور انتظار می رود. 

هم اکنون با استقرار مرکز ناوه بر روی ترکیه و شرق دریا مدیترانه، بارندگی ها به ترکیه، بخش های شرقی دریا مدیترانه کشید شده اند و به نظر می رسد باید از فردا سه شنبه منتظر وارد شدن بارش ها به داخل خاک ایران از سمت شمال غرب کشور باشیم. بارندگی ها روز چهارشنبه کل شمال غرب کشور را در بر گرفته که هسته اصلی آن بر روی جنوب غرب - جنوب آذربایجان غربی و ارتفاعات مرکزی آذربایجان شرقی مستقر خواهد بود. روز پنجشنبه با کشیده شدن تراف کم ارتفاع مذکور بر روی شمال دریا سرخ و ایجاد همگرایی با جریانات گرم و مرطوب جنوبی از اقیانوس هند و دریا عرب، شاخه ای دیگر از مسیر بارندگی ها به روی زاگرس باز خواهد شد و بارندگی ها متمرکز بر روی دامنه های جنوب غربی کشور پیش بینی می گردد. 

با نزدیک شدن بیشتر مرکز چرخند به درون منطقه و تشدید جریانات همگرایی جنوبی و از سوی دیگر تقویت زبانه های پرفشار شمالی، ضمن تشدید بارندگی ها در 2 جبهه اصلی بارش یعنی بخش های شمالی و دامنه های زاگرس، بارندگی ها بر روی شمال شرق رو به فزونی یافته و منطقه وسیعتری از خاک کشور در بخش های شمالی -مرکزی کشور تحت پوشش رگبارها موقتی و پراکنده قرار خواهند گرفت. 

طی روز های 31 فروردین الی 2 اردیبهشت ماه، بارش های بر روی نیمه شمالی - غربی کشور تمرکز بوده و بر روی دامنه های جنوبی زاگرس رگبار باران با تسلط جریانات مرطوب جنوبی به درون فلات ایران حاکم خواهد شد. 

روند الگوی دمایی بر روی کشور به صورت الگوی سرمایشی می باشد، یعنی طی مدت اواخر فروردین - اوایل اردیبهشت با حاکمیت کم ارتفاع جو و ریزش جریانات شمالی در غالب زبانه های پرفشار روند دما به سوی کاهشی خواهد گذارد، غلبه جریانات جنوبی  و حاکمیت پر ارتفاع جو منتج به الگوی آب و هوای گرم تر از نرمال بر روی بخش های شرقی - جنوب شرقی کشور طی ایام مذکور خواهد شد. از این روی به نظر می رسد با افت دما هوا مناطق واقع در بسیاری از شهرهای شمال غرب کشور باید خود را برای دیدن برف و سفید پوش شدن محل زندگی خود آماده کنند، همین شرایط برای ارتفاعات بالادست البرز مرکزی نیز پیش بینی می شود. 

لذا این چشم انداز می تواند سبب رخداد سرمای دیر رس بهاره بر روی مناطق ییلات واقع در شمال غرب، دامنه های البرز، شمال شرق و دامنه های زاگرس شود، لذا اتخاذ تدبیر لازم جهت مواجه با این شرایط آب و هوایی از سوی تمامی کسانی که به هر نحو حرفه و کسب آنها در ارتباط مستقیم با آب و هواست جهت به حداقل رسیدن خسارات احتمالی توصیه می گردد.