تحلیل الگوی آب و هوا منطقه طی مارس 2019 (10 اسفند 1397 لغایت 11 فروردین 1398)

---

بررسی الگوهای میانگین یکماهه آینده نشان دهنده آنومالی منفی ارتفاع /فشار بر روی حوزه شمالگان (قطب شمال) و آنومالی مثبت آن بر روی عرض معتدله اوراسیا می باشد که بیانگر فاز مثبت شاخص AO می باشد. از طرف دیگر بر روی حوزه ایسلند و آزورِ اطلس شمالی با بی هنجاری بترتیب منفی و مثبت فشار / ارتفاع جو مواجه خواهیم بود که فاز خنثی تا مثبت شاخص NAO را نشان می دهد. در نتیجه این شرایط با بی هنجاری مثبت فشار و ارتفاع جو بر روی حوزه مدیترانه و نیمه جنوبی اروپا مواجه خواهیم بود که ایجاد یک الگوی جریان غربیِ اطلس به روی این منطقه و در نتیجه بالاسو شدن روباد قطبی را در پی خواهد داشت. کاهش عبور سامانه های آب و هوای از حوزه مدیترانه بخصوص طی دهه دوم مارس 2019 (دهه سوم اسفند 97) موجب کاهش مقادیر بارندگی  بر روی سرتاسر مدیترانه و خاورمیانه خواهد شد. 

علی رغم گسترش تراف ورتکس قطبی بر روی غرب آسیا، به سبب ایجاد بلاکینگ ناشی از پشته پر ارتفاع جو بر روی عرض جنوبی منطقه معتدله متمرکز بر سرتاسر نواحی دریا سیاه، قفقاز، کاسپین تا آرال متوسط دما هوا گرایش به بالاتر از حد نرمال را طی دوره یکماهه مذکور در پی خواهد داشت.

آرایش الگوی آنومالی ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال بر روی منطقه با بی هنجاری مثبت ارتفاع بر روی نواحی شمالی و حاکمیت کم ارتفاع بسته بر روی نواحی جنوبی (پاکستان و شمال هند) می باشد که این الگوی نامتقارن ارتفاع به همراه سیمای نامناسب فشار سطح زمین که به صورت بی هنجاری های مثبت فشار سطح دریا بر روی سرتاسر بخش های جنوبی اروپا، مدیترانه، شمال آفریقا، دریا سرخ، عربستان  و آنومالی منفی آن بر روی سرتاسر عرض های شمالی آسیا و اروپا نمی تواند بیانگر شرایط نامناسب و ناهمگن بارشی در سطح منطقه خاورمیانه و ایران طی یکماهه آینده باشد. 

 استقرار چرخند بسته کم ارتفاع پاکستان - شمال هند می تواند جریانات مرطوب جنوبی را بر روی منتهی الیه جنوب شرق و بخش های شرقی ایران همچون سیستان و بلوچستان، کرمان و خراسان جنوبی و مناطقی از شمال شرق کشور به ارمغان آورد. بر روی غالب مناطق شمال غرب و سواحل غربی تا مرکزی دریا خزر بارندگی ها گرایش به کاهش را نشان خواهد داد، نواحی شرقی سواحل خزر و استان گلستان استثناً بارندگی ها به حد نرمال بلند مدت نزدیک خواهد بود. بر روی استان های حاشیه البرز جنوبی بارندگی ها به حد نرمال بلند مدت در این دوره نخواهد رسید. در نوار غربی محدوده جنوب غرب استان آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه و ایلام بارندگی ها در محدوده نرمال بلند مدت واقع بوده اما سایر مناطق غربی کشور واقع بر روی دامنه های زاگرس، حوزه خلیج فارس و بخش هایی از جنوب کشور بارش ها در درجات مختلفی زیر نرمال بلند مدت واقع خواهد شد. 

الگوی دمایی طی یکماهه آینده به صورت رژیم " گرمایش شمال - سرمایش جنوب " دیده می شود. به عبارت دیگر در بخش های شمالی کشور متوسط دما هوا یکماهه آینده گرایش به گرمتر از حد طبیعی دوره بلند مدت را نشان داده اما سرمایش درون فلاتی بر روی نیمه مرکزی - جنوبی کشور هوای سردتر از نرمالی را بر روی این مناطق به ارمغان خواهد آورد که به واسطه الگوی نامتقارن فشاری به صورت زبانه های کمفشار عرض های شمالی و پرفشار درون فلاتی ایران می باشد. 

با توجه به سیمای شاخص های ao/nao  که دست کم طی دو هفته آینده (تا دهه دوم مارس 2019) بر روی فاز مثبت خود واقع می باشد، ما بر رو مارس سال هایی متمرکز شدیم که از این الگو تبعیت می نمایند، سرانجام به مارس این سال ها دست یافتیم:

1967، 1976، 1982، 1990،1989، 1992، 1993، 1994 1997 و 2002

تعدادی از این سال های با توجه به شرایط وقوع لانینا پس از آنالیز مجدد حدف گردیدند  و در نهایت نزدیک ترین سال ها به میانگین الگوی دهه نخست مارس 2019 سال های  1992، 1993 و 2002  می باشد:

طی دهه نخست ماه مارس 2019 الگوی آنومالی مثبت بارش بر روی باند شرق و جنوب شرق کشور خودنمایی می نماید. بر روی حوزه خلیج فارس و نوار ساحلی خزر بارندگی ها گرایش به کمتر از حد نرمال بلند مدت را داشته و بر روی نواحی از غرب و بخش هایی از مرکز کشور الگوی بارش نرمال با گرایش به فراتر از نرمال را نشان می دهد.

الگوی آنومای دما هوا به صورت بی هنجاری های منفی (سردتر از نرمال) با تمرکز بر روی بخش جنوبی کشور به چشم می خورد. 

الگوی میانگین آرایش ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال طی دهه دوم و سوم مارس 2019 نشاندهنده تقویت و استقرار پشته پرفشار لایه جو بر روی منطقه غرب و جنوب غرب آسیا بواسطه ایجاد تراف کم ارتفاع (فرود بلند) اروپای مرکزی - شرقی می باشد که با بی هنجاری مثبت ارتفاع بر روی ایران نیز همراه می باشد چنین الگویی نشان دهنده کاهش تاثیر گذاری سامانه های آب و هوایی بر روی کشور می باشد و نمیتواند شرایط بارش سراسری را در کشور به ارمغان آورد:

بارندگی ها طی دهه دوم مارس 2019 مطابق با دهه آخر اسفند 97 گرایش به کاهش را در سرتاسر پهنه فلات ایران نشان می دهند که به دلیل تحت استیلا بودن کشور زیر چتر پشته پرفشار و در نتیجه آنومالی مثبت ارتفاع ستون جو می باشد. طی دهه سوم مارس 2019 برابر با دهه اول فروردین 98، با تقویت الگوی سیکلونی بر روی منتهی الیه شرقی مدیترانه و گسترش الگوی جریانات جنوب غربی بر روی سطح کشور جریانات مرطوب قدری تقویت شده، بر روی نیمه غربی کشور از میزان آنومالی منفی بارش کاسته و در برخی از مناطق شمال غرب و و حوزه خلیج فارس بارش ها گرایش به فراتر از نرمال نیز خواهند داشت.

 در نتیجه نیمه دوم این ماه (دهه آخر اسفند و دهه اول فروردین 1398) بر روی نیمه شمالی کشور گرمایش هوا نسبت به نرمال دیده می شود که شرایط آب و هوا را جهت مسافرت های نوروزی به مناطق نیمه شمالی کشور مساعد می نماید. الگوی سرمایش هوا نسبت به نرمال بلند مدت بر روی نیمه جنوبی کشور طی دهه آخر اسفند 97 نیز تداوم داشته اما طی دهه نخست فروردین 1398 این سرمایش تضعیف و جای خود را به دماهای نرمال و حتی گرایش به گرمتر از نرمال بلند مدت در غالب مناطق کشور خواهد داد.