تحلیل وضعیت الگوی آب و هوا کشور طی بهمن1397

---

بررسی اطلاعات هواشناسی نشان می دهد که با رخداد پدیده گستت در ورتکس قطبی و استقرار الگوی پرفشار بر روی شمال اقیانوس اطلس (فاز منفی NAO) طی بهمن ماه 97 ، تقویت گردش سیکلونی عمیق بر روی اروپا موجب خواهد شد با تشدید واچرخندی بر روی نیمه شرقی دریا مدیترانه شاهد شکلگیری پشته پر ارتفاع بر روی شرق دریا مدیترانه، دریا سرخ، شمال شرق آفریقا و بطور کل بخش های غربی منطقه باشیم. نتیجه این امر چیزی نیست جز جابجایی غربسوی پشته پرارتفاع به سمت غرب که در پی آن الگوی سیکلونی عمیق بر روی نیمه جنوبی کشور، دریا عرب در تراز فوقانی جو شکل بگیرد. از نظر الگوی فشار طی بهمن ماه 1397 بر روی سرتاسر نواحی معتدله و جنب حاره اوراسیا آنومالی منفی فشار حاکمیت دارد که این وضعیت بر روی جنوب غرب آسیا با تضعیف زبانه های غربی پرفشار سیبری بر روی منطقه همراه بوده اما هسته مرکزی آن با تشدید فشار رو به روست و زبانه های جنوبی آن تا دریا عمان و بخش هایی از دریا عرب موجب ایجاد الگوی شیب فشاری / جریان بر روی این منطقه خواهد شد.

الگوی پتانسیل سرعت تراز فوقانی (CHI) نشان می دهد که طی نیمه اول بهمن ماه 1397 الگوی تقویت همرفت حاره (آنومالی منفی CHI) بر روی خلیج بنگال و شرق اقیانوس هند می باشد که با همگرایی جریانات لایه فوقانی بر روی پهنه فلات ایران همراه خواهد بود. روند شاخص MJO در این مدت قرار گرفتن نوسان بین فازهای 5 تا 7 خود می باشد که این شرایط سبب خواهد شد دست کم در طی دهه اول بهمن ماه 1397 بارندگی ها بر روی بیشتر مناطق کشور با کاهش نسبت به نرمال مواجه گردد این آنومالی منفی بارش بخصوص در بخش های غربی و دامنه های جنوب غربی زاگرس بارزتر خواهد بود که نتیجه آن چیزی نیست جز تضعیف مکانیسم های مرتبط با جبهه همگرایی دریا سرخ می باشد. 

در صورتی که الگوهای فعلی تغییر نیابند، با ورود شاخص MJO به فاز 7 خود با تقویت گردش سیکلونی در الگوی میدان باد بر روی دریا عرب و عمان و از طرفی گسترش زبانه های توده هوای پرفشار آسیا بر روی این منطقه موجب تشکیل جبهه مرطوب بر روی شرق و بخش هایی از جنوب کشور می گردد. این شرایط با عبور امواج کم ارتفاع غربی در عرض های شمالی تر کشور سبب تقویت بارش های در این مناطق و حتی بخش های مرکزی بعد از پایان دهه اول بهمن ماه بسمت اواسط آن گردد. 

 این شرایط در برونداد GFS و GEFS مشاهده می گردد:

در طی این مدت مناطق غربی و مناطقی از شمال کشور مقادیر بارندگی ها به دلیل سرکوب فرآیندهای موثر در پدیده همگرایی دریا سرخ با کاهش بارندگی ها با شدت و ضعف مواجه خواهند بود. با توجه به نقشه آنومالی ارتفاع تراز میانی و متوسط فشار سطح دریا، که با جابجایی شمالی محدوده ورتکس قطبی به عرض های بالاتر موجب عقب نشینی کانترهای سرد شمالی از منطقه و همچنین تضعیف زبانه های غربی پرفشار بر روی منطقه می گردد، متوسط دما هوا  طی نیمه اول بهمن ماه 97 در غالب مناطق کشور گرمتر از نرمال بلند مدت می باشد.  بعد از سرمایش اوایل ماه، این افزایش غیر عادی دما هوا تا اواسط آن تداوم خواهد داشت. به نظر می رسد بالاترین سطح آنومالی دما هوا بر روی نیمه شمالی کشور بر روی دامنه های البرز و شمال شرق کشور خود نمایی کند. 

اما از نظر الگوی پیش یابی خروجی مدل ECM-EPS نمایه اسمبل نشان می دهد که نیمه اول بهمن ماه 1397 مقادیر بارش بر روی بیشتر مناطق کشور گرایش به کاهش خواهد داشت، این کاهش بر روی سواحل دریا خزر بخصوص جنوبغرب دریا، شمال شرق کشور و همچنین دامنه های جنوبغربی زاگرس نسبت به سایر مناطق بازرتر می باشد. بر روی بخش هایی از جنوبشرق کشور و استان گلستان در شرق خزر مقادیر بارش گرایش به بالاتر از حد نرمال بلند مدت را نشان می دهد.

طبق خروجی مدل ECM-EPS نمایه اسمبل از نظر دما اوایل بهمن ماه 97 با الگوی سرمایش بر روی کشور آغاز خواهد شد، همانطور که ملاحظه می گردد هوای سرد بر روی سطح فلات ایران حاکمیت خواهد داشت.

طی هفته دوم بهمن ماه 97 بتدریج الگوی دمایی به سمت فرانرمال (گرمایش نسبت به هنجار) گرایش خواهد داشت و متوسط دما هوا گرمتر از شرایط عادی این موقع از سال خواهد بود. 

به نظر می رسد طی نیمه دوم بهمن ماه 97، شاخص MJO با ورود به فاز های 8 و 1 خود شرایط را برای وقوع بارش های موثر بر روی بخش های غربی - شمالی کشور فراهم آورد. با تقویت پشته پر فشار بر روی نواحی شمالگان و گسترش آن بر روی حوزه اسکاندیناوی، منطقه گردش سیکلونی بر روی شرق اطلس با توجه به پشته پر ارتفاع مستقر بر روی اروپا وضعیت محصورتری به خود خواهد گرفت. با تشدید واچرخندی بر روی اسکاندیناوی گسترش الگوی سیکلونی ورتکس بر روی منطقه سیبری شدت یافته و گسترش تراف مورب آن بر روی آسیا تا دریا کاسپین امتداد خواهد یافت. این شرایط با گذر امواج کوتاه بر روی فرود بلند آسیا موجب ایجاد ناپایداری های منجر به بارش بر روی نواحی غربی تا شمالی کشور در طی نیمه دوم  بهمن ماه 97 خواهد شد. 

همانطور که ملاحظه می گردد، طی نیمه دوم بهمن ماه97 مقادیر بارندگی ها افزایش خواهد یافت و بارش ها به سطح هنجار موقعیت سال خواهد رسید، به نظر می رسد با توجه به اطلاعات حال حاضر بارندگی های موثر و نافع طی نیمه دوم بهمن ماه 97 بر روی غالب مناطق کشور رخ داده و همچنین بر روی بخش هایی از غرب و نواحی شمالی کشور حتی این بارندگی ها گرایش به بالاتر از حد نرمال را داشته باشد. 

از نظر دمایی طبق اطلاعات فعلی نیمه دوم بهمن ماه 97 متوسط دما هوا در بیشتر مناطق کشور گرایش به بالاتر از حد نرمال بلند مدت را نشان می دهد. این افزایش دما بر روی نیمه غربی، شمال غرب و شمال شرق کشور نسبت به سایر مناطق بارزتر می باشد.