هواشناسی تحلیلی: تحلیل سینوپتیک و آماری آب و هوای کشور طی مرداد ماه 96

---

اعم نکات مهم در  تحلیل مرداد ماه 96 به شرح ذیل می باشد:

الگوهای تراز 500 و متوسط فشار سطح دریا:

• بر روی نواحی غرب و بخش های جنوبی منطقه (خاورمیانه) میزان ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال بطور متوسط بالاتر از حد هنجار بلند مدت می باشد.بر روی بخش هایی از جنوب غرب روسیه، مرکز پر ارتفاع عامل ایجاد الگوی بلاک (Blocking) و عدم تاثیر گذاری سامانه های عرض های شمالی به روی منطقه می باشد. ارتباط پشته حاصل از کمربند پر ارتفاع جنب حاره با فراز عرض های شمالی، موجب ایجاد شرایط پایداری، هوای خشک و افزایش دما در بخش های غرب، شمال غرب و شمالی کشور می باشد. 
• الگوی سیکلونی (چرخندی) ضعیفی بر روی نیمه شرقی کشور و شرق منطقه، ضمن کاهش ضخامت لایه جو و سوی دیگر تضعیف نسبی زبانه های توده هوای کمفشار فصلی در سطح فلات، عامل ایجاد کاهش دما هوا در پهنه مرکزی و بخش هایی از شرق و شمال شرق کشور طی مرداد 96 بوده ست. 
• همگرایی جریانات بر روی فلات ایران بخصوص ارتفاعات در دامنه های جنوبی زاگرس، سبب رخداد بارش های همرفتی بر روی بخش هایی از استان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان، فارس، بوشهر و کهکیلویه و بویر احمد گردید و حتی منجر به وقوع آبگرفتگی ها و سیلابی شدن برخی از مسیل ها گردید.

الگوی بارش و دما:

• هفته اول مرداد 96؛ بارندگی هایی در قسمت هایی از شمالشرق، شمال غرب و جنوب کشور رخ داده است. بیشینه مجموع بارش این هفته در ایستگاه مینودشت در استان گلستان به میزان 107.5 میلی متر به ثبت رسید. هفته دوم مرداد 96؛  بارندگی درقسمت هایی از خراسان شمالی، مازندران، البرز، تهران، کرمان، سیستان و بلوچستان و هرمزگان رخ داده است. بیشینه مجموع بارش این هفته در ایستگاه غلامان در استان خراسان شمالی به میزان 24.5 میلی متر به ثبت رسید. هفته سوم مرداد 96؛ بارندگی درنوارشمالی، شمال غرب، شمال شرق، دامنه های جنوبی زاگرس تا جنوب شرق کشور بوده است. بیشینه مجموع بارش این هفته در ایستگاه کلاله در استان گلستان به میزان 53 میلی متر به ثبت رسید. هفته چهارم مرداد 96؛ بارندگی درقسمت هایی از حاشیه دریای خزر، شمال غرب، زاگرس میانی و جنوبی بوده است. بیشینه مجموع بارش این هفته در ایستگاه امامزاده جعفر در استان کهگیلویه و بویراحمد به میزان 19.5 میلی متر به ثبت رسید.
• بیشینه بارش در طی مرداد 96 از آن ایستگاه کلاله (فرودگاه) در استان گلستان با 148 میلی متر گزارش شده است. 
•  در کل بارش ها طی مرداد 96 نسبت به مقادیر بلند مدت دوره مشابه با کاهش رو به رو گردیده و در حدود 38.1- درصد افت بارش ها در طی این مدت رخداده ست. از 31 استان کشور 7 استان دارای بارش های نرمال و بالاتر از حد نرمال بلند مدت بوده ست؛ استان های خوزستان، فارس، گلستان، خراسان شمالی، کهکیلویه و بویراحمد و بوشهر از جمله این استان ها می باشد. بالاترین افزایش بارش نسبت به دور مشابه بلند مدت از آن استان بوشهر با 94.06+ درصد بالاتر از حد نرمال به ثبت رسید. 

• در طی 31 استان کشور، قم با 100- درصد کمتر از نرمال بلند مدت خود دارای بالاترین میزان کاهش بارش ها نسبت به مقادیر بلند مدت خود قرار گرفت.

• هفته اول مرداد 96؛  در مقیاس کل کشور، طی هفته مذکور دمای هوا به میزان 1.2+ درجه سلسیوس نسبت به میانگین بلندمدت در همین بازه زمانی افزایش داشته است. درمجموع، تمامی استان های کشور گرم تر از شرایط دمایی بلندمدت خود دراین بازه زمانی بوده اند. هفته دوم مرداد 96؛  در مقیاس کل کشور، طی هفته مذکور دمای هوا به میزان 0.4+ درجه سلسیوس نسبت به میانگین بلندمدت در همین بازه زمانی افزایش داشته است. هفته سوم مرداد 96؛ در مقیاس کل کشور، طی هفته مذکور دمای هوا به میزان 0.1+ درجه سلسیوس نسبت به میانگین بلندمدت در همین بازه زمانی افزایش داشته است. درمجموع، 23 استان کشور گرم تر و 8 استان نیز خنک تر از شرایط دمایی بلندمدت خود دراین بازه زمانی بوده اند. هفته چهارم مرداد 96؛ در مقیاس کل کشور، طی هفته مذکور دمای هوا به میزان 0.2+ درجه سلسیوس نسبت به میانگین بلندمدت در همین بازه زمانی افزایش داشته است. درمجموع، 22 استان کشور گرم تر و 9 استان نیز خنک تر از شرایط دمایی بلندمدت خود دراین بازه زمانی بوده اند. 

• بالاترین دمای مطلق ثبت شده از آن ایستگاه مهران واقع در استان ایلام با 52.5 درجه در بعد از ظهر روز 15 مرداد 96 و کمترین دمای مطلق ثبت شده در سطح کشور از آن ایستگاه اردبیل (فرودگاه) با 4.4 در صبگاه روز 17 مرداد 96 به ثبت رسیده ست.

الگوی بی هنجاری ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال از پلات های مرکز ملی پیش بینی های محیطی (NCEP) نشان می دهد طی ماه مرداد 96 ، بر روی نواحی غرب  و بخش های جنوبی منطقه (خاورمیانه) میزان ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال بطور متوسط بالاتر از حد هنجار بلند مدت می باشد، بر روی بخش هایی از جنوب غرب روسیه مرکز پر ارتفاع (واچرخند) مستقر می باشد که عامل ایجاد الگوی بلاک (Blocking) و عدم تاثیر گذاری سامانه های شمالی به روی منطقه می باشد. همچنین الگوها به خوبی عامل ارتباط پشته حاصل از کمربند پر ارتفاع جنب حاره با فراز عرض های شمالی را به خوبی نشان می دهد، دستاورد این شرایط برقرار شرایط پایداری، هوای خشک و افزایش دما در بخش های غرب، شمال غرب و شمال کشور می باشد. 

جریانات برگشتی از مرکز پر ارتفاع مستقر در عرض های شمالی در غالب جریانات شمالی _ شمال شرقی بر روی شرق منطقه عامل بوجود آورنده الگوی سیکلونی ضعیف بر روی نیمه شرقی کشور و شرق منطقه می باشد، کاهش ضخامت لایه جو و از یک سو تضعیف نسبی زبانه های توده هوای کمفشار فصلی در سطح فلات، عامل کاهش دما هوا در پهنه مرکزی و بخش هایی از شرق و شمال شرق کشور طی مرداد 96 بوده ست. 

الگوهای مرتبط با بی هنجاری باد نصف النهاری (V-Wind) در تراز 850 هکتوپاسکال نشان دهنده بی هنجاری های منفی باد نصف النهار بر روی سرتاسر آسیا میانه، شمال شرق به سمت مرکز فلات ایران می باشد، این بی هنجاری منفی استقرار جریانات شمالی را در این بخش ها نشان می دهند. از طرف دیگر بر روی خلیج فارس الگوی بادهای مثبت بیانگر غالبه جریانات جنوبی می باشند. ماحصل این شرایط همگرایی جریانات بر روی فلات ایران بخصوص ارتفاعات در دامنه های جنوبی زاگرس بوده که سرانجام سبب رخداد بارش های همرفتی بر روی بخش هایی از استان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان، فارس، بوشهر و کهکیلویه و بویر احمد گردید و حتی منجر به وقوع آبگرفتگی ها و سیلابی شدن برخی از مسیل ها گردید.

الگوی بی هنجاری مثبت بادهای تراز 850 بر روی کرانه دریا خزر (جنوب غرب) دریا نیز نشان دهنده تضعیف جریانات دریا به خشکی بطور متوسط طی مرداد 96 در این بخش از کشور می باشد.

پراکنش بارندگی ها:

هفته اول مرداد 96؛  همانطور که در نقشه ذیل مشخص است در هفته چهل و پنجم از سال زراعی جاری، بارندگی هایی درقسمت هایی از شمالشرق، شمال غرب و جنوب کشور رخ داده است. بیشینه مجموع بارش این هفته در ایستگاه مینودشت در استان گلستان به میزان 107.5 میلی متر به ثبت رسید. هفته دوم مرداد 96؛  در هفته چهل و ششم از سال زراعی جاری، بارندگی درقسمت هایی از خراسان شمالی، مازندران، البرز، تهران، کرمان، سیستان و بلوچستان و هرمزگان رخ داده است. بیشینه مجموع بارش این هفته در ایستگاه غلامان در استان خراسان شمالی به میزان 24.5 میلی متر به ثبت رسید. هفته سوم مرداد 96؛ طبق نقشه مقابل، در هفته چهل و هفتم از سال زراعی جاری، بارندگی درنوارشمالی، شمال غرب، شمال شرق، دامنه های جنوبی زاگرس تا جنوب شرق کشور بوده است. بیشینه مجموع بارش این هفته در ایستگاه کلاله در استان گلستان به میزان 53 میلی متر به ثبت رسید. هفته چهارم مرداد 96؛ در هفته چهل و هشتم از سال زراعی جاری، بارندگی درقسمت هایی از حاشیه دریای خزر، شمال غرب، زاگرس میانی و جنوبی بوده است. بیشینه مجموع بارش این هفته در ایستگاه امامزاده جعفر در استان کهگیلویه و بویراحمد به میزان 19.5 میلی متر به ثبت رسید.

بیشینه بارش در طی مرداد 96 از آن ایستگاه کلاله (فرودگاه) در استان گلستان با 148 میلی متر گزارش شده است. 

نمودار درصد تغییرات بارندگی در استان ها کشور طی مرداد ماه 96 نشان می دهد که در طول این ماه، میانگین کلی بارش ها کشور نسبت به مقادیر بلند مدت دوره مشابه با کاهش رو به رو گردیده ست. بطوری که در مقایسه با مدت مشابه در بلند مدت در حدود 38.1- درصد افت بارش ها در طی این مدت رخداده ست. از 31 استان کشور 7 استان دارای بارش های نرمال و بالاتر از حد نرمال بلند مدت بوده ست؛ استان های خوزستان، فارس، گلستان، خراسان شمالی، کهکیلویه و بویراحمد و بوشهر از جمله این استان ها می باشد. بالاترین افزایش بارش نسبت به دور مشابه بلند مدت در طی مرداد 96 از آن استان بوشهر با 94.06+ درصد بالاتر از حد نرمال می باشد. 

در طی 31 استان کشور، قم با 100- درصد کمتر از نرمال ، دارای بالاترین میزان کاهش بارش ها نسبت به میزان مقادیر بلند مدت خود قرار گرفت.

الگوی دما:

هفته اول مرداد 96؛ در مقیاس کل کشور، طی هفته مذکور دمای هوا به میزان 1.2+ درجه سلسیوس نسبت به میانگین بلندمدت در همین بازه زمانی افزایش داشته است. درمجموع، تمامی استان های کشور گرم تر از شرایط دمایی بلندمدت خود دراین بازه زمانی بوده اند. درمیان استان های کشور، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و زنجان به ترتیب با 3.1+، 2.9+ و2.7+ درجه سلسیوس افزایش بیشترین اختلاف مثبت دما نسبت به شرایط بلندمدت خود را ثبت نموده اند. هفته دوم مرداد 96؛ در مقیاس کل کشور، طی هفته مذکور دمای هوا به میزان 0.4+ درجه سلسیوس نسبت به میانگین بلندمدت در همین بازه زمانی افزایش داشته است. درمجموع، 21 استان کشور گرم تر و 10 استان نیز خنک تر ازشرایط دمایی بلندمدت خود دراین بازه زمانی بوده اند. درمیان استان های کشور، آذربایجان غربی با 3.3+ درجه سلسیوس افزایش و یزد با 1.5- درجه سلسیوس کاهش بیشترین اختلاف مثبت و منفی دما نسبت به شرایط بلند مدت خودرا ثبت نموده اند. هفته سوم مرداد 96؛ در مقیاس کل کشور، طی هفته مذکور دمای هوا به میزان 0.1+ درجه سلسیوس نسبت به میانگین بلندمدت در همین بازه زمانی افزایش داشته است. درمجموع، 23 استان کشور گرم تر و 8 استان نیز خنک تر از شرایط دمایی بلندمدت خود دراین بازه زمانی بوده اند. درمیان استان های کشور، خوزستان با 2+ درجه سلسیوس افزایش و خراسان رضوی با 1.1- درجه سلسیوس کاهش بیشترین اختلاف مثبت ومنفی دما نسبت به شرایط بلند مدت خودرا ثبت نموده اند. هفته چهارم مرداد 96؛ در مقیاس کل کشور، طی هفته مذکور دمای هوا به میزان 0.2+ درجه سلسیوس نسبت به میانگین بلندمدت در همین بازه زمانی افزایش داشته است. درمجموع، 22 استان کشور گرم تر و 9 استان نیز خنک تر از شرایط دمایی بلندمدت خود دراین بازه زمانی بوده اند. درمیان استان های کشور، گیلان با 2.4+ درجه سلسیوس افزایش و خراسان رضوی با 1.2- درجه سلسیوس کاهش بیشترین اختلاف مثبت ومنفی دما نسبت به شرایط بلندمدت خودرا ثبت نموده اند.

بالاترین دمای مطلق ثبت شده از آن ایستگاه مهران واقع در استان ایلام با 52.5 درجه در بعد از ظهر روز 15 مرداد 96 و کمترین دمای مطلق ثبت شده در سطح کشور از آن ایستگاه اردبیل (فرودگاه) با 4.4 در صبگاه روز 17 مرداد 96 به ثبت رسیده ست.

طی مرداد ماه 96، میانگین دمای بیشینه در سطح کشور 0.6+ درجه سلسیوس، دمای کمینه 0.4+ درجه سلسیوس و میانگین دما هوا 0.5+ درجه سلسیوس بالاتر از حد نرمال بلند مدت بوده ست. همانطور که از نمودارهای ذیل دریافت می شود، میانگین دما هوا طی مرداد ماه 1396 در 26 استان کشور درجاتی از بی هنجاری گرمتر از نرمال را نشان می دهد، بالاترین گرمایش در میانگین دما هوا مرداد ماه 96، از آن استان آذربایجان غربی با 2.5+ درجه سلسیوس بوده ست. در طی این مدت 5 استان شامل استان های سیستان و بلوچستان، کرمان، خراسان جنوبی، اصفهان و یزد از میانگین دما هوا نرمال و خنک تر از نرمالی برخودار بوده اند، استان یزد با 0.5- درجه سلسیوس خنک تر از نرمال در میانگین دما هوا، خنک ترین استان نسبت به میزان نرمال بلند مدت خود طی این ماه بوده ست.

گرمترین استان در میانگین دما بیشینه هوا از آن آذربایجان غربی با 3.1+ درجه سلسیوس و یزد با 0.7- درجه سلسیوس خنک ترین بی هنجاری منفی دما بیشینه هوا را طی مرداد 96 از آن خود نموده اند. در میانگین دما کمینه این ماه، کردستان با 2.3+ درجه بالاترین بی هنجاری مثبت دما و خراسان شمالی با 0.7- درجه سلسیوس کمترین بی هنجاری منفی دما کمینه را به ثبت رسانده اند.

از توضیحات فوق استنباط می گردد که بطور کل، متوسط دما هوا طی مرداد ماه 96 در سطح کشور گرمتر از نرمال بلند مدت بوده ست.