چشم انداز بارش و دمای کشور طی 14 روز آینده + تحلیل ویژه و اولیه موج قدرتمند مدیترانه ای (سامانه بلاکینگ/ Blocking)

---

با توجه به آخرین خروجی مدل های بارشی حاصل از برونداد اسمبل مدل پیش بینی آب و هوا منطقه اروپا (ECMWF) موسوم به EPS از نمایه Control طی 14 روز آینده سیمای بارش کشور بدین صورت تشریح می گردد:

1- طی 7 روزه اول؛ 27 آذر لغایت 3 دی 95 عمده بارندگی ها در سطح کشور بر روی شمال غرب، میانه غربی (شمال زاگرس)، جنوب غربی زاگرس، سواحل دریا خزر، دامنه های البرز پیش بینی می شود. هسته برآینده بارش ها در این مدت بر روی سواحل جنوب غربی  خزر شامل استان های گیلان و غرب استان مازندران با محدوده بارشی بین 50 الی 60 میلی متر پیش بینی می شود. ریزش ها در ارتفاعات واقع در استان کرمان و شمال شرق کشوراز نواحی ثانوی بارش های کشور را نشان می دهد. در بخش هایی از مرکز و شرق کشور بارش هایی با توزیع و شدت پراکنده  دیده می شود.

2- طی7 روز دوم؛ 4 الی 10 دی 95 گسترش بارش ها را بر روی نواحی مرکزی و بخش هایی از جنوب کشور خواهیم داشت. منطقه اصلی بارندگی در این برهه زمانی را در نیمه غربی کشور متمرکز بر روی رشته کوه های زاگرس تشکیل می دهد، بطوری که 2 هسته اصلی بارش در این بخش از کشور واقع می باشد:

الف - جنوب غرب کشور متمرکز بر دامنه های زاگرس مرکزی شامل استان های چهارمحال و بختیاری، کهکیلویه و بویراحمد و نواحی مرتفع شرق خوزستان با بیشینه بارش بین 50 الی 60 میلی متر.

ب- جنوب آذربایجان های غربی و شرقی، غرب کردستان و کرمانشاه با بیشینه بارش بین 40 الی 45 میلی متر.

محدوده بارندگی ها در چشم اندازهای 8 الی 14 روزه آینده نشان دهنده گسترش بارندگی ها به بخش های مرکزی و نواحی از جنوب کشور می باشد. نکته مهمی که در نقشه های این برهه دیده می شود، خط همگرایی قوی از حوضه دریا سرخ (RSCZ) و جریان بارشی ست که از سوی دریا مدیترانه به بخش های غربی کشور گسیل می گردد که در ادامه به بررسی الگوی این چشم انداز خواهیم پرداخت.

بطورکل طی 14 روز آینده در بخش هایی از جنوب، جنوب شرق، مرکز، شرق و زون شرقی نیمه شمالی کشور میزان بارش ها کمترین میزان را خواهد داشت. استان هایی همچون سمنان، غرب استان خراسان رضوی، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، کرمان، شرق استان فارس، هرمزگان، یزد و بخش های از استان اصفهان در این مناطق واقع هستند.

 بر اساس خروجی مدل های مقایسه متوسط دمای هوا با مقادیر بلند مدت طی 7 و 8 الی 14 روز آینده بیانگر نابهنجاری منفی (سرمایش) در بخش های وسیعی از کشور می باشد. نواحی شمال غرب، دامنه های مرکزی و جنوب غربی زاگرس، دامنه های البرز، بخش هایی از نیمه شمالی و مرکز کشور به طور متوسط دارای دما هوا سردتر از نرمالی طی 14 روز آینده خواهند بود. بیشترین میزان سرمایش دما هوا طی 7 روز آینده منتهی به جمعه 3 دی 95  از آن دامنه های غربی البرز شامل  شمال غرب کشور استان های آذربایجان غربی، شرقی، اردبیل، کردستان، زنجان ، غرب استان قزوین و گیلان خواهد بود که در برخی از این نواحی تا 10 درجه سلسیوس میانگین دمای هوا کمتر از نرمال های بلند مدت خواهد بود. این در حالی ست که در دامنه های جنوب شرقی زاگرس، بخش های جنوب شرقی و میانه جنوبی کشور دمای هوا از 0.5 تا 2 درجه سلسیوس فراتر از نرمال های بلند مدت دیده می شود. استان هایی همچون سیستان و بلوچستان، نیمه جنوبی خراسان جنوبی، کرمان، هرمزگان و شرق استان فارس از جمله استان هایی هستند که بطور کل از میانگین دما هوای گرمتر از نرمالی برخوردار خواهند بود.

طی 8 الی 14 روز آینده منتهی به 10 دی 95 گرچه از شدت میزان سرمایش هوا در بخش های شمال غرب، غرب و جنوب غرب و بطور نسبی بر روی سایر نیمه شمالی کشور کاسته می شود، اما همچنان بخش وسیعی از کشور تحت هوای سردتر از نرمال واقع می باشد. بیشترین  میزان سرمایش نیز همچنان در این دوره بر روی دامنه های غربی البرز استان هایی همچون جنوب شرق استان آذربایجان شرقی، جنوب استان اردبیل، گیلان، زنجان، کردستان و غرب استان قزوین می باشد.

در استان هایی همچون سیستان و بلوچستان، هرمزگان، فارس، غرب کرمان، جنوب استان یزد و بخش هایی از 2 استان خوزستان و ایلام به طور متوسط از دما هوا فراتر از نرمال طی 8 الی 14 روز آینده برخورار می باشند.

بررسی اجمالی سیر تحولات الگوهای تراز میانی جو مربوط به سامانه روزهای نخست دی 95:

همانطور که در نقشه ذیل مشاهده می گردد طی روز سه شنبه 30 آذر 95 گسترش محور فرود بلندی را از مرکز ناوه فعال ورتکس قطبی مستقر بر روی سیبری روسیه را بر روی ناحیه قفقاز و دریا سیاه خواهیم داشت که این منطقه محل فعالیت چرخندی توده های آب و هوای کم ارتفاع می باشد و با چرخش پادساعتگرد خود موج هایی را بر روی فراز کشور عبور می نماید، یکی از این امواج در اواسط هفته جاری (سه شنبه 30 آذر) از سطح کشور عبور و تاثیر گذاری نماید.

یک منطقه فعال دیگر بر روی دریا سیاه واقع شده است که سامانه مورد بحث و تعقیب ما در این نوشتار می باشد.(شماره 1) مرکز واچرخند قوی بر روی اسکاندیناوی بعنوان یک پرفشار بلاک کننده (مانع / Blocking) سبب دو شاخه شدن امواج غربی بر روی اروپا می گردد. ساختار ایجاد شده توسط پرفشار عمیق اسکاندیناوی که از بروز فاز مثبت شاخص scand ایجاد می گردد، سبب فرارفت هوای گرم بر روی غرب اروپا و ریزش هوای سرد در غالب الگوهای شمال غربی لایه تراز میانی بر روی شرق قاره و غرب روسیه می گردد که به محل استقرار مرکز کم ارتفاع دریا سیاه - ترکیه ختم می گردد. (شماره 2) بتدریج برای روز پنجشنبه 2 دی 95 با گسترش منطقه پر ارتفاع اروپا و الحاق با حدود شمالی واچرخند جنب حاره سرتاسر منطقه تحت پشته لایه میانی جو قرار گرفته و بدین ترتیب با کاهش شاخص وزش باد مداری، مولفه حرکت نصف النهاری بر جریانات معمول غربی غالب شده و ناحیه کم ارتفاع به شکل بسته و محصور شده در خواهد آمد. سامانه شکل گرفته ناحیه کم ارتفاع و سردی ست که توسط ناحیه وسیع پر اتفاع و گرمتر عرض های جنوبی از اطراف  احاطه شده است چنین سامانه ای کم فشار بریده یا Cut - Off Low نامیده می شود (شماره 3) .

و در انتها طی روز جمعه 3 دی ماه مرکز ناوه به شکل بسته بر روی منتهی الیه شرقی مدیترانه مستقر می باشد. چنین سامانه ای دارای موقعیت مناسبی می باشد و به دلیل وجود ساختار Blocking یاد شده برای مدتی بر روی منتهی الیه شرق مدیترانه و ناحیه مهم قبرس مسکون و به کسب رطوبت خواهد پرداخت. با توجه به بررسی الگوهای متوسط فشار سطح دریا (MSLP)، خطوط هم فشار بر روی حوضه دریا سرخ گسترش قابل ملاحظه ای به سوی عرض های شمالی و منتهی الیه شرقی دریا مدیترانه خواهد داشت که الگوی سامانه را ادغامی دریا سرخ - مدیترانه نشان می دهد.

ویژگی سامانه یاد شده را می تواند بدین صورت نام برد:

1- در ابتدا به صورت یه کم فشار بریده بر روی شرق مدیترانه مستقر شده و از تغذیه رطوبتی مناسبی بر خوردار می باشد.

2- سامانه به صورت ادغامی دریا سرخ - مدیترانه می باشد و با جریات جنوبی همراهی می گرد.

3- به سبب ساختار بلاکینگ یادشده سامانه از تحرک کمی برخوردار می باشد و تا قبل از باز شدن برای مدتی در سطح منطقه ماندگار می باشد.

4- هسته سامانه سرد می باشد، اما امواجی که به سطح کشور ارسال می کند با جریانات گرم و مرطوب جنوب غربی همراه می باشد.

چشم انداز بارش تجمعی مدل ECMWF خروجی شنبه 27 آذر 95 ساعت 15:30 براساس تفکیک استانی کشور: