آژانس آب و هوای ایران
مرکز پیش بینی تخصصی آب و هوا
آژانس آب و هوای ایران
مرکز پیش بینی تخصصی آب و هواچشم انداز یک ماهه آب و هوا کشور ( خرداد ۱۳۹۵)
چکیده (بخش های اصلی)
بررسی و تحلیل آخرین خروجی 3 مدل آب و هوایی JMA،ECMWF و CFS v.2 طی یکماهه آینده (خرداد ۱۳۹۵)، نشان دهنده فعالیت توده های کم ارتفاع بر روی حومه دریا سیاه _ شرق مدیترانه می باشد که با عبور امواج ناپایدار از فراز بخش های شمالی کشور موجب بروز رخداد ناپایداری هایی در شمال کشور و به شدت ضعیف تر بر روی برخی از نواحی مرکز کشور خواهد شد.
با گسترش شمال سوی کمربند پر ارتفاع تراز جنب حاره بر روی بخش هایی از دریا مدیترانه و وجود پشته پرفشار مانع در عرض های شمالی بر روی بخش هایی از شمال اروپا و آسیا، توده هوای ناپایدار از شمال اقیانوس اطلس به سوی عرض های معتدله اروپا به سمت دریا خزر جابجایی شرقسوی خود را گسترش دهد. نتیجه این توزیع، تاثیر پذیری نواحی از شمال کشور و سواحل دریا خزر بسبب عبور امواج ناپایدار طی یکماهه آینده (خرداد 1395) خواهد بود، که به صورت ریزش بارندگی ها ظاهر می گردد.
هسته بارش های خرداد 1395 بر روی نوار شمالی کشور مناطقی از شمال غرب، سواحل دریا خزر، دامنه های رشته کوه البرز به سمت بخش هایی از شمال شرق کشور متمرکز خواهد بود. در این نواحی بیشینه بارش بر روی ارتفاعات البرز مرکزی با محدوده بارش 115 الی 125 میلی متر در 30 روز واقع خواهد شد. میزان ریزش ها بر روی بخش های شمالی آذربایجایجان شرقی، غربی، اردبیل، سواحل دریا خزر، دامنه های مرکزی و شرقی البرز، استان های خراسان شمالی، سمنان و بخش های غربی استان خراسان رضوی ,و جنوبی نرمال تا 2 میلی متر در روز فراتر از نرمال پیش بینی می گردد.
به نظر می رسد آغاز بارش های نوع دوم خزر بر روی سواحل دریا کاسپین به شکل مطلوب ظاهر گردد و طی یکماهه آینده میزان ریزش ها بر روی سواحل خزر به صورت نرمال تا فراتر از نرمال پیش بینی می گردد. شایان ذکر ست بارش های نوع دوم خزر نوعی از بارش هاست که سرمنشا اصلی آن توده هوای مرطوب اقیانوس اطلس بوده و در حدود 50 الی 80 روز بعد از عید هر سال بر روی نوار ساحلی خزر ظاهر می گردند در این برهه زمانی کل فلات ایران تحت سیطره پشته پر ارتفاع جنب حاره واقع شده و اثری از بارش های نوع اول (سرمنشا بادهای غربی) نخواهد بود.
باید به این نکته توجه شود که ظاهر شدن مطلوب بارش های نوع دوم خزر هیچ گونه ضمانتی برای عملکرد مطلوب آن تا شهریور ماه (دوره نرمال آن از اواسط خرداد الی شهریور ماه) نخواهد بود و بایستی بررسی های دقیق تر بر اساس خروجی مدل های دینامیک و آماری صورت گیرد.
نقشه های متوسط دمای یکماهه بر روی غالب مناطق کشور نرمال با تمایل به فراتر از نرمال های بلند مدت پیش بینی می گردد. بر این اساس بر روی نواحی از شمال غرب کشور، سواحل دریا خزر و نیمه شرقی کشور بین 1 الی 2 درجه سلسیوس فراتر از نرمال بوده و در سایر نواحی کشور نرمال تا 1 درجه سلسیوس فراتر از نرمال پیش بینی می شود. بر روی نوار شمالی کشور شامل بخش هایی از شمال غرب، نواحی از شرق دریا خزر و بخش هایی از شمال شرق کشور متوسط دمای هوا طی خرداد ماه 1395 نرمال تا کمتر از نرمال پیش بینی می شود. در بخش های شرق سواحل دریا خزر، شامل استان گلستان، خراسان شمالی و دامنه های شرقی البرز بین 0.5 الی 1.5 درجه سلسیوس کمتر از نرمال پیش بینی می گردد.
بر روی نوار جنوبی کشور بخش هایی از جنوب غرب کشور، شامل استان خوزستان، استان بوشهر، غرب و جنوب استان فارس، استان هرمزگان و نوار ساحلی سیستان و بلوچستان نرمال و کمتر از نرمال طی یکماهه خرداد 1395 پیش بینی می گردد. این نابهنجاری کمتر از نرمال متوسط دمایی بر روی نوار ساحل جنوبی کشور شامل جنوب شرق استان خوزستان، استان بوشهر، هرمزگان و نوار ساحلی سیستان و بلوچستان بین 1 الی 2.5 درجه سلسیوس کمتر از نرمال طی خرداد ماه 1395 پیش بینی می گردد.
بر روی نوار شمالی کشور شامل بخش هایی از شمال غرب، نواحی از شرق دریا خزر و بخش هایی از شمال شرق کشور متوسط دمای هوا طی خرداد ماه 1395 نرمال تا کمتر از نرمال پیش بینی می شود. در بخش های شرق سواحل دریا خزر، شامل استان گلستان، خراسان شمالی و دامنه های شرقی البرز بین 0.5 الی 1.5 درجه سلسیوس کمتر از نرمال پیش بینی می گردد.
طی نیمه دوم ماه از شدت نابهنجاری بالاتر از نرمال در بخش های شرقی، جنوبی و مرکز کشور کاسته شده بر روی نواحی شمالی و غربی کشور بین 0.5 الی 1.2 درجه سلسیوس کمتر از نرمال حاکم می گردد.
آژانس آب و هوایی ژاپن (JMA)
نقشه های برونداد حاصل از مرکز آب و هوای توکیو (TCC) طی یکماهه آینده (خرداد 95) نشان می دهد که بر روی ناحیه اروپا الگوی 4 قطبی معکوس برقرار می باشد. در این الگو یک ناحیه کم ارتفاع تراز 500 hpa (ناوه) بر روی آبهای شمال اقیانوس اطلس تا شمال غرب اروپا گردش سیکلونی قوی را ایجاد می نماید. این گردش سیکلونی به یک جریان پادساعتگرد حول یک مرکز پشته پر ارتفاع بر روی نواحی شمال اروپا ـ شمال غرب روسیه پیوسته و سبب فرارفت هوا بر روی شمال غرب اروپا خواهد شد. در جانب شرقی مرکز پر ارتفاع یاد شده ریزش های شمالی به سمت جنوب موجب ایجاد یک گردش سیکلونی بر روی جنوب شرق اروپا و حومه دریا سیاه می گردد که محل استقرار مرکز یک کم ارتفاع می باشد.
مرکز کم ارتفاع یاد شده محل عمیق شدن موج هایی خواهد بود که در طی این مدت سبب بروز فعالیت های ناپایدار بر روی بخش هایی از نواحی شمالی کشور طی یکماهه آینده خواهد شد.
نقشه های متوسط فشار سطح دریا (MSLP) طی یکماهه آینده نشان دهنده نابهنجاری منفی متوسط فشار بر روی بخش اعظمی از فلات ایران، دریا عرب و شمال اقیانوس هند به صورت نرمال تا 1 هکتوپاسکال کمتر از نرمال و بر روی آسیا میانه، دریا خزر و سیاه بین 1 الی 2 هکتوپاسکال می باشد. این شرایط نشان دهنده فعالیت سامانه های دینامیک کم فشار بر روی بخش هایی از دریا سیاه، خزر به سمت آسیا میانه می باشد. همچنین زبانه های توده هوای کم فشار بر روی آبها اقیانوس و دریا عرب فعالیت نسبتا بالاتر از هنجار را طی یکماهه آینده نشان داده و سبب بروز فعالیت های حاره ای موسمی بر روی پهنه آبی شمال اقیانوس هند، عرب، جنوب پاکستان و شرق دریا عمان طی یکماهه آینده (خرداد 95) خواهد شد.
بر اساس نقشه های معرف نابهنجاری مجموع بارش یکماهه آینده (خرداد 1395)، میزان ریزش ها بر روی بخش های شمالی آذربایجایجان شرقی، غربی، اردبیل، سواحل دریا خزر، دامنه های مرکزی و شرقی البرز، استان های خراسان شمالی، سمنان و بخش های غربی استان خراسان رضوی ,و جنوبی نرمال تا 2 میلی متر در روز فراتر از نرمال پیش بینی می گردد.
نقشه های متوسط دمای یکماهه بر روی غالب مناطق کشور نرمال با تمایل به فراتر از نرمال های بلند مدت پیش بینی می گردد. بر این اساس بر روی نواحی از شمال غرب کشور، سواحل دریا خزر و نیمه شرقی کشور بین 1 الی 2 درجه سلسیوس فراتر از نرمال بوده و در سایر نواحی کشور نرمال تا 1 درجه سلسیوس فراتر از نرمال پیش بینی می شود.
در طی خرداد ماه 1395 جریانات مرطوب زا ناشی از زبانه های توده هوای کم فشار موسمی بر روی آبهای غربی دریا عرب فعال تر ظاهر خواهند شد که نتیجه آن ریزش های فراتر از نرمال بر روی نواحی از غرب دریا عرب، بخش هایی از جنوب و غرب شبه قاره هند خواهد بود. طی هفته دوم خرداد ماه 1395، با گسترش این توده هوای فعال گستره بارش ها بر روی غالب نواحی دریا عرب و سپس به دریا عمان کشیده خواهد شد. در نیمه دوم خرداد ماه 1394، با جابجایی شمال سوی کمربند جهانی فشار در نیمکره شمالی توده هوای موسمی بر روی شبه قاره هند گسترش یافته و بیشتر نواحی این کشور را تحت سیطره خود قرار خواهد داد. بارش های فراتر از نرمال بر روی آب های دریا عرب، عمان ، جنوب پاکستان تحت تاثیرات جریانات هوای موسمی واقع شده و ریزش های فرانرمالی را دریافت خواهند نمود.
به نظر می رسد در طی این مدت (خرداد 1395) میزان ریزش های بر روی نوار ساحلی دریا خزر در وضعیت نرمال با گرایش به فراتر از نرمال تا میزان 2 میلی متر در روز قرار گیرد:
مدل EPS مرکز پیش بینی های میان مدت آب و هوا منطقه اروپا (ECMWF)
بر اساس نقشه های EPS مدل ECMWF طی یکماهه آینده (خرداد 1395) میزان متوسط ارتفاع تراز میانی جو (500 hpa) بر روی نواحی قطبی، شمال اروپا_شمال غرب روسیه نابهنجاری مثبت ارتفاع تراز میانی را نشان می دهند. همچنین در عرض های جنوبی بر روی جنوب غرب اروپا تا مرکز دریا مدیترانه طی خرداد ماه 1395 به طور متوسط میزان ارتفاع تراز 500 hpa بالاتر از حد نرمال پیش بینی می شود.این وضعیت باعث می گردد که تراف کم ارتفاع توده هوای ناپایدار از شمال اقیانوس اطلس به سوی عرض های معتدله اروپا به سمت دریا خزر جابجایی شرقسوی خود را گسترش دهد. نتیجه این توزیع، تاثیر پذیری نواحی از شمال کشور و سواحل دریا خزر بسبب عبور امواج ناپایدار طی یکماهه آینده (خرداد 1395) خواهد بود، که به صورت ریزش بارندگی ها ظاهر می گردد. به نظر می رسد آغاز بارش های نوع دوم خزر بر روی سواحل دریا کاسپین به شکل مطلوب ظاهر گردد و طی یکماهه آینده میزان ریزش ها بر روی سواحل خزر به صورت نرمال تا فراتر از نرمال پیش بینی می گردد. شایان ذکر ست بارش های نوع دوم خزر نوعی از بارش هاست که سرمنشا اصلی آن توده هوای مرطوب اقیانوس اطلس بوده و در حدود 50 الی 80 روز بعد از عید هر سال بر روی نوار ساحلی خزر ظاهر می گردند در این برهه زمانی کل فلات ایران تحت سیطره پشته پر ارتفاع جنب حاره واقع شده و اثری از بارش های نوع اول (سرمنشا بادهای غربی) نخواهد بود.
باید به این نکته توجه شود که ظاهر شدن مطلوب بارش های نوع دوم خزر هیچ گونه ضمانتی برای عملکرد مطلوب آن تا شهریور ماه (دوره نرمال آن از اواسط خرداد الی شهریور ماه) نخواهد بود و بایستی بررسی های دقیق تر بر اساس خروجی مدل های دینامیک و آماری صورت گیرد.
طی هفته های دوم الی چهارم خرداد ماه 1395 میزان ارتفاع تراز 500 hpa بر روی فلات ایران فراتر از نرمال دیده می شود.
بر اساس نقشه های میانگین یکماهه بارش و دما بر اساس خروجی مدل EPS، هسته بارش های خرداد 1395 بر روی نوار شمالی کشور مناطقی از شمال غرب، سواحل دریا خزر، دامنه های رشته کوه البرز به سمت بخش هایی از شمال شرق کشور متمرکز خواهد بود. در این نواحی بیشینه بارش بر روی ارتفاعات البرز مرکزی با محدوده بارش 115 الی 125 میلی متر در 30 روز واقع خواهد شد. در سایر نوار شمالی کشور محدوده بارش بیش از 75 الی 90 میلی متر در 30 روز پیش بینی می گردد.
بر روی نواحی مرکز، شرق کشور و ارتفاعات زاگرس جنوبی میزان مجموع بارش خرداد ماه 1395 بین بیش از 3 الی 5 میلی متر در 30 روز پیش بینی می گردد. بر روی یک ناحیه از مرکز کشور در بخش هایی از استان اصفهان مجموع بارش بین محدوده 25 الی 35 میلی متر در 30 روز مورد انتظار می باشد.
بر روی سایر نواحی کشور میزان نرخ بارش ها کمتر از 2.5 میلی متر در 30 روز پیش بینی می گردد.
نقشه های پیش یابی نابهنجاری متوسط دمای یکماهه آینده نشان دهنده بالا بودن متوسط دمای هوا خرداد ماه 1395 در غالب نواحی مرکز و شرق کشور می باشد. بطوری که میزان متوسط دما هوا در غالب مناطق کشور بین 1.5 الی 2 درجه سلسیوس فراتر از نرمال پیش بینی می گردد. این نابهنجاری بالاتر از نرمال متوسط دمای هوا در خرداد ماه 1395 بر روی بخش های شرق کشور مشخصا دامنه های جنوبی زاگرس بر روی دو استان کرمان و سیستان و بلوچستان بارزتر بوده و نابهنجاری ها تا محدوده 4 الی 4.5 درجه سلسیوس فراتر از نرمال افزایش خواهد داشت.
بر روی نوار شمالی کشور شامل بخش هایی از شمال غرب، نواحی از شرق دریا خزر و بخش هایی از شمال شرق کشور متوسط دمای هوا طی خرداد ماه 1395 نرمال تا کمتر از نرمال پیش بینی می شود. در بخش های شرق سواحل دریا خزر، شامل استان گلستان، خراسان شمالی و دامنه های شرقی البرز بین 0.5 الی 1.5 درجه سلسیوس کمتر از نرمال پیش بینی می گردد.
بر روی نوار جنوبی کشور بخش هایی از جنوب غرب کشور، شامل استان خوزستان، استان بوشهر، غرب و جنوب استان فارس، استان هرمزگان و نوار ساحلی سیستان و بلوچستان نرمال و کمتر از نرمال طی یکماهه خرداد 1395 پیش بینی می گردد. این نابهنجاری کمتر از نرمال متوسط دمایی بر روی نوار ساحل جنوبی کشور شامل جنوب شرق استان خوزستان، استان بوشهر، هرمزگان و نوار ساحلی سیستان و بلوچستان بین 1 الی 2.5 درجه سلسیوس کمتر از نرمال طی خرداد ماه 1395 پیش بینی می گردد.
چشم انداز هفتگی مجموع بارش طی خرداد ماه 1395:
چشم انداز ناهنجاری متوسط دمای هفتگی طی خرداد ماه 1395:
مدل CFS v.2
بر اساس نقشه های خروجی مدل CFS v.2 مهمترین نکات در طی یکماهه آینده به شرح ذیل می باشد:
1- طی نیمه اول خرداد ماه 1395، استقرار پشته پر ارتفاع تراز 500 hpa بر روی شمال روسیه - اروپا (اسکاندیناوی) موجب گردش آنتی سیکلونی در عرض های شمالی در این نواحی می گردد، در جانب جنوبی این ساختار، پشته پر ارتفاع تا آسیا میانه گسترش را نشان می دهد.
2- تراف توده های هوای کم ارتفاع بر روی عرض های میانه از اقیانوس اطلس، اروپا مرکزی تا دریا خزر گسترش را نشان می دهد که در واقع مسیر اصلی عبور (Storm Track) توده های آب هوایی مرطوب زا را نشان می دهد. تا هفته سوم خرداد ماه 1395 به شکل ملموس این توده های آب و هوایی بر روی نوار شمالی کشور و برخی از نقاط مرکز تحت تاثیر امواج ناپایدار ناشی از فعالیت آنها واقع خواهد شد.
3- طی هفته های دوم تا پایان خرداد ماه 1395 میزان ارتفاع تراز 500 hpa بر روی نواحی مرکز _ شرقی دریا مدیترانه فراتر از نرمال بوده که محل حاکمیت پشته قوی پر ارتفاع جنب حاره در این مناطق می باشد. این پشته با بر هم کنشی که با الگوهای واقع در عرض های بالاتر ایجاد می نماید، تانیمه اول خرداد ماه 1395 موجب الگوی جربانات جنوبسو (شمالی) بر روی نواحی غربی خاورمیانه می گردد که نابهنجاری منفی متوسط دما هوا را در این مناطق به دنبال خواهد داشت. با گذر زمان طی نیمه دوم ماه مذکور با حرکت شرقسوی ساختار مذکور و برقرار شدن جریانات شمال غربی بر روی فلات ایران ناهنجاری منفی متوسط دمای هوا بر روی بخش هایی بیشتری از کشور گسترش خواهد یافت.
بررسی نقشه های مربوط به نابهنجاری بارش طی یکماهه آینده بیانگر وقوع بارش های نرمال در غالب نواحی کشور طی خرداد ماه 1395 می باشد. در طی این مدت میزان بارش ها بر روی نوار ساحلی خزر نرمال تا 1 میلی متر در روز فراتر از نرمال پیش بینی می گردد.
نقشه های نابهنجاری متوسط دمای هوا طی خرداد ماه 1395 مبین حاکمیت نابهنجاری بالاتر از نرمال متوسط دما هوا طی نیمه اول ماه بر روی نواحی شرقی، جنوب شرق و برخی از نواحی مرکز و جنوب کشور می باشد و بر روی بخش های غربی متوسط دما هوا نرمال تا کمتر از نرمال پیش بینی می گردد. طی نیمه دوم ماه از شدت نابهنجاری بالاتر از نرمال در بخش های شرقی و جنوبی کاسته شده بر روی نواحی شمالی و غربی کشور بین 0.5 الی 1.2 درجه سلسیوس کمتر از نرمال حاکم می گردد.
این در حالی ست که در طی این مدت بر روی نوار ساحلی جنوبی کشور متوسط دمای هوا نرمال با گرایش به کمتر از نرمال های بلند مدت واقع خواهد بود.
