پیش بینی فصلی تابستان 95: بررسی خروجی مدل های مراکز آب و هوایی معتبر جهانی (شماره ۱)

---

تحلیل آخرین مدل های اقیانوسی مراکز بین المللی آب و هوا جهانی، نشان می دهد که النینو جاری تا آغاز تابستان 95 مضمحل خواهد شد و بتدریج آب های سردتر از نرمال بر روی حاره اقیانوس آرام حاکم خواهند شد. بدین ترتیب بروز لانینا در طول تابستان محتمل بوده و با توجه به ترسیم نقشه های اقیانوسی هسته اصلی سرمایش آب ها در حاره اقیانوس آرام  بر روی بخش های شرق - مرکز اقیانوس مستقر خواهد شد بدین ترتیب لانینا احتمالی از نوع هیبرید خواهد بود.

همچنین بدلیل اثرات ثانویه النینو، گرمایش آب های سرتاسر اقیانوس هند حاکمیت داشته، بر اساس پیش بینی های انجام شده بروز فاز منفی IOD‌ منفی خفیف طی تابستان 1395 پیش بینی می شود.

با توجه به بررسی نقشه مدل های مختلف از مرکز آب و هوایی جهانی به نظر می رسد با جود ناچیز بودن سهم بارش تابستانه در مقادیر بارش سالانه در غالب نواحی کشور، در طی تابستان 1395 نرخ بارش ها در غالب نواحی کشور در محدوده نرمال باشد. با توجه به نابهنجاری منفی متوسط فشار سطح دریا بر روی آب های اقیانوس هند تا 1- هکتوپاسکال، فعال بودن مونسون جنوب غربی (تابستانه) شبه قاره هند محتمل می باشد. بنابر این میزان نرخ  مجموع بارش های تابستانه در ناحیه موسمی دامنه های جنوبی زاگرس، جنوب شرق و برخی از نواحی جنوب کشور می تواند متمایل به بالاتر از سطح هنجار باشد. 

همچنین بر اساس برخی از مدل های آب و هوایی بر روی بخش های از شمال غرب کشور نرخ بارش های فصل تابستان به بالاتر از سطح نرمال گرایش دارد. 

از نظر دمایی به دلیل شرایط خاص لایه های میانی جو و سطح زمین که به صورت ناهنجاری فراتر از نرمال ارتفاع تراز  500 hpa و ناهنجاری منفی متوسط فشار سطح دریا در  لایه سطح زمین بر روی فلات ایران، به نظر می رسد در غالب مناطق کشور متوسط دمای هوا فصل تابستان 1395 بین 0.5+ الی 1.0+درجه سلسیوس فرارتر از نرمال باشد. 

جهت مشاهده تفسیر نقشه های هواشناسی به ادامه مطلب مراجعه نمائید.

 

مرکز آب و هوا توکیو (TCC)

ناهنجاری میانگین ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال (Z500) و متوسط فشار سطح دریا (MSLP)

بر اساس نقشه های مرکز آب و هوایی توکیو طی تابستان 1395 میانگین ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال بر روی غالب مناطق جنوب غرب آسیا و ایران بین 10+ الی 20+ متر فراتر از نرمال پیش بینی می شود. به طور کل طی سه ماهه تابستان میزان ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال در سرتاسر نیمکره شمالی فراتر از نرمال پیش بینی می شود که به دلیل گرمایش تروپوسفری ناشی از پیامدهای النینو اخیر می باشد. 

متوسط فشار سطح دریا بر روی جنوب غرب آسیا و اقیانوس هند نرمال تا 1 هکتوپاسکال کمتر از نرمال و در بخش های جنوب آسیا شرقی فراتر از نرمال خواهد بود این شرایط موجب افزایش جریانات مرطوب جنوب غربی در طی فصل موسمی خواهد شد.

ناهنجاری میانگین پتانسیل سرعت تراز 200 هکتوپاسکال (CHI 200) و تابع جریان 200 هکتوپاسکال (PSI 200)

با توجه به نقشه های پتانسیل سرعت تراز 200 هکتوپاسکال (سمت چپ) ناهنجاری منفی در ناحیه وسیع فراز غرب اقیانوس هند و شرق اقیانوس آرام  و ناهنجاری مثبت آن بر روی بخش وسیعی از جنوب شرق آسیا و غرب اقیانوس آرام پیش بینی می شود.

نقشه های تابع جریان 200 هکتوپاسکال بیانگر وجود جریانات نابهنجار واچرخندی بر فراز مرکز تا شرق اقیانوس آرام می باشد. در پاسخ به ناهنجاری های همگرایی بر فراز جنوب شرق آسیا تا غرب اقیانوس آرام، نابهنجاری سیکلونی بر فراز شرق آسیا نشان دهنده جابجایی جنوبسو روباد جنب حاره می باشد. 

ناهنجاری میانگین  تابع جریان 850 هکتوپاسکال (PSI 850)

نقشه تابع جریان 850 هکتوپاسکال در طی تابستان 1395 نشان می دهد که گردش واچرخندی بر روی هند و چین (Indochina) تا آب های شرقی فیلیپین حاکمیت خواهد داشت که بیانگر گردش مونسون جنوب غربی ضعیف تر از نرمال در جنوب شرق آسیا می باشد. یک الگوی واچرخندی بر روی مرکز حاره اقیانوس هند دیده می شود این در حالی ست که بر روی سرتاسر اوراسیا و شمال اقیانوس هند الگوی چرخندی حاکم ست، برآیند ناشی از این نابهنجاری ها موجب تقویت جریانات جنوب غربی جت سومالی بر روی شمال اقیانوس هند می گردد.

ناهنجاری میانگین دمای آب سطح دریا (MSST)

بر اساس بررسی های بعمل آمده، النینو اخیر تا قبل از شروع تابستان خاتمه می یابد. بنابر این در تابستان نیمکره شمالی توسعه شرایط لانینا با احتمال بیشتر پیش بینی می گردد:

ناهنجاری مجموع بارش (میلی متر / روز) و متوسط دما (درجه سلسیوس)

مونسون: میزان نرخ مجموع بارش ها در بخش هایی از شمال غرب، غرب و مرکز شبه قاره هند در طی تابستان 1395 بین 1+ الی 2+ میلی متر در روز فراتر از نرمال پیش بینی می شود. این در حالی ست که نرخ مجموع بارش های در بخش هایی از شرق کشور نرمال تا 1- میلی متر کمتر از نرمال پیش بینی می شود. نرخ مجموع بارش های فصل تابستان 95 بر روی بخش وسیعی از شمال اقیانوس هند، دریا عرب، عمان، تنگه هرمز ، شرق خلیج فارس، دامنه های جنوبی زاگرس و جنوب شرق کشور نرمال تا 1 میلی متر بیشتر از نرمال پیش بینی می شود. 

به لحاظ دمایی در بخش وسیعی از جنوب غرب آسیا و ایران متوسط دمای فصل تابستان نرمال تا 1 درجه سلسیوس فراتر از نرمال پیش بینی می گردد. 

آژانس علم و فناوری دریایی - زمین ژاپن (JAMSTEC)

چشم انداز مدل SINTEX-F نشان می دهد، النینو تا آغاز تابستان نیمکره شمالی به سرعت مضمحل خواهد شد. این وضعیت موجب می گردد دمای سطح آب دریا (SST) در مرکز و شرق اقیانوس حاره اقیانوس آرام طی تابستان و پاییز کمتر از نرمال خواهد شد. اغلب مولفه های اسمبل مدل مذکور برای شاخص نینو ۳.۴ یک شرایط گذر به حالت لانینا را تا انتهای سال نشان می دهند.

پیش بینی اقیانوس هند (IOD)

دست کم تا انتهای سال جاری حوضه گسترده آب های گرمتر از نرمال در اقیانوس هند بعنوان یک اثرات بالقوه النینو از طریق رابط اتمسفری برقرار خواهد بود. به هر حال، طی پاییز نیمکره شمالی بخش شرقی حوضه گرمتر از بخش غربی آن خواهد بود که این شرایط می تواند منجر به ایجاد یک شیب مداری مثبت دما سطح آب دریا (SST) گردد. این وضعیت نشان دهنده برقراری شرایط فاز منفی خفیف IOD و وجود بارش های بیشتر بر فراز شرق اقیانوس هند می باشد. 

بارش و دما 

بر طبق پیش بینی مرکز آب و هوایی JAMSTEC طی سه ماهه تابستان ۱۳۹۵ میزان نرخ بارش ها در سطح کشور نرمال (0.1+ الی 0.1- میلی متر در روز) خواهد بود. با توجه به این نقشه، بارش ها در بخش های شمال شرق، شرق، نواحی از مرکز شبه قاره هند و جنوب پاکستان درجاتی از کاهش نسبت به نرمال را پیش بینی می شود. با توجه به این شرایط به نظر می رسد میزان بارش های تابستانه در ناحیه موسمی جنوب شرق و دامنه های جنوبی زاگرس قاعدتا در محدوده نرمال واقع گردد. 

بر اساس نقشه های دمایی پیش یابی فصلی، طی تابستان ۱۳۹۵ در غالب نواحی کشور متوسط دمای فصل بالاتر از سطح هنجار پیش بینی می گردد. در بخش های دامنه های جنوبی زاگرس، نواحی از شرق و جنوب شرق کشور بین 0.9+ الی 1.2+ درجه سلسیوس و در سایر نواحی کشور بین 0.3+ الی 0.6+ درجه سلسیوس بالاتر از سطح هنجار پیش بینی می گردد. 

مرکز آب هوایی پکن (Beijing)

بر اساس مدل BCC-CSM1.1m از مرکز آب و هوایی پکن، طی ماه های پاییز و زمستان ۱۳۹۴شرایط گرمایش بر روی بخش های حاره اقیانوس آرام برقرار بوده است. این گرمایش با هسته مرکزی بر روی شرق ـ مرکز اقیانوس آرام مبین النینو نوع هیبرید می باشد. همانطوری که در نقشه سری زمانی سپتامبر الی مارس ۲۰۱۵ دیده می شود، ناهنجاری میانگین دمای سطح دریا بر روی بخش های حاره اقیانوس آرام طی ماه ژانویه ۲۰۱۶ اوج شرایط النینو با خطوط هم دمای 3+ درجه سلسیوس در بخش های شرق - مرکز اقیانوس بوده است. شرایط النینو به سوی ماه مارس روند تضعیف را در پیش گرفته ست به طوری که طی ماه آپریل ۲۰۱۶ نابهنجاری SST در حاره اقیانوس آرام به 1.0+ درجه سلسیوس تنزل یافت.

با توجه به پیش بینی های انجام شده این مدل طی ماه های تابستان تقویت حوضه آب های سردتر از نرمال را بر روی بخش های شرق - مرکز حاره اقیانوس آرام خواهیم داشت. طی ماه ژوئن ۲۰۱۶ نابهنجاری دمای سطح آب دریا بر روی بخش شرق - مرکز حاره اقیانوس آرام به 1.0- درجه سلسیوس بالغ خواهد شد. این شرایط سرمایش تا اواسط فصل روند تقویت را خواهد داشت. در طی ماه ژوئیه ۲۰۱۶ نابهنجاری ها منفی تا 2.0- درجه سلسیوس کاهش خواهد داشت که شرایط لانینای مودوکی یا هیبرید را نشان می دهد. 

پیش بینی ها از تداوم روند سرمایش در آب های حاره اقیانوس آرام به سوی پاییز ۱۳۹۵ را نشان می دهد. 

بر اساس نقشه های مدل CGCM مرکز آب و هوایی پکن طی ۳ ماهه تابستان، میانگین ارتفاع تراز ۵۰۰ hpa بر روی جنوب غرب آسیا و ایران بین 2.0+ الی 4.0+ واحد فراتر از حد نرمال را نشان می دهد. میانگین خطوط هم ارتفاع تراز میانی نشان دهنده قرارگیری خط پربند ۵۸۴ ژئوپتانسیل دکامتر از  نیمه جنوبی دریا خزر تا جنوب ترکیه و سواحل شمال شرق مدیترانه می باشد. ۲ هسته بر روی کمربند پر ارتفاع جنب حاره مستقر بر روی جنوب غرب آسیا و خاورمیانه یکی بر روی شمال خلیج فارس و جنوب غرب ایران و دیگری برروی شمال عربستان با خط پربند ۵۸۸ ژئوپتانسیل دکامتر بسته شده است. 

بر روی بخش وسیعی از اوراسیا شامل غرب روسیه، نیمه شرقی اروپا و بخش هایی از اسکاندیناوی نابهنجاری منفی ارتفاع تراز ۵۰۰ hpa مشاهده می گردد این در حالی ست که در سرتاسر بخش شمالگان میزان ارتفاع تراز میانی گرایش به بالاتر از حد نرمال بلند مدت را نشان می دهد. 

بر اساس نقشه های پیش یابی مدل از مرکز آب و هوای پکن، چشم انداز احتمالاتی نابهنجاری فراتر از نرمال (مرطوب = Wet) بر روی بخش هایی از جنوب و جنوب شرقٖ کشور حاکمیت خواهد داشت.

بر اساس نقشه پیش بینی دمایی مرکز آب و هوایی پکن، طی ۳ ماهه تابستان در غالب مناطق کشور وضعیت نرمال (0.2+ الی 0.2 - درجه سلسیوس ) برقرار می باشد. تنها در بخش هایی از جنوب کشور برروی شمال استان هرمزگان، نیمه شرقی استان فارس و جنوب استان یرد وضعیت دمایی بین 0.2+ الی 0.5 + درجه سلسیوس فراتر از نرمال دیده می شود. 

مرکز آب و هوایی سئول (GPC_Seoul)

با توجه به نقشه های ناهنجاری میانگین ارتفاع تراز ۵۰۰ hpa و متوسط فشار سطح دریا (MSLP) این مرکز، طی تیر ماه ۱۳۹۵ بر روی ناحیه شمالگان ناهنجاری مثبت ارتفاع تراز میانی به میزان 30+ الی 40+ متر پیش بینی شده است. این وضعیت لایه تراز میانی جو به همراه نابهنجاری مثبت فشار سطح دریا به میزان 1+ الی 2 + هکتوپاسکال فراتر از نرمال، نشان دهنده تضعیف نسبی ورتکس قطبی و بروز فاز منفی شاخص AO می باشد. در طی مرداد ماه ۱۳۹۵ نابهنجاری مثبت ارتفاع تراز میانی بر روی ناحیه شمالگان تداوم را نشان می دهد. بر خلاف ماه قبل میزان متوسط فشار سطح دریا نرمال تا ۱ هکتوپاسکال کمتر از نرمال پیش بینی می شود.

بر روی جنوب غرب آسیا میزان ارتفاع تراز ۵۰۰ hpa بین 5.0+ الی 20+ متر فراتر ازنرمال بوده و میزان فشار سطح دریا بر روی ناحیه وسیعی از منطقه معتدله اوراسیا، جنوب غرب آسیا و اقیانوس هند بین 1.0 + الی 2.0+ هکتوپاسکال کمتر از نرمال پیش بینی می شود که می تواند منجر به افزایش و تقویت جریانات مرطوب زای جنوب غربی اقیانوس هند در طی فصل موسمی شبه قاره هند منتج گردد. 

نقشه های پیش یابی Deterministic

ناهنجاری دمای سطح آب دریا (SST) جهانی در طی اواسط تابستان  به صورت نقشه ذیل تشریح می گردد:

اقیانوس آرام (حاره): بروز یک حوضه آب های سردتر از نرمال با هسته مرکزی مبین بروز فاز منفی شاخص ENSO و پدیده لانینا با پایه شرق - مرکزی (هیبرید) می باشد. 

اقیانوس آرام (شمالی): ۲ حوضه آب های سردتر از نرمال در میانه شمال اقیانوس و آب های گرمتر از نرمال در سواحل غربی ایالات متحده بروز فاز مثبت شاخص PDO را نشان می دهد.

اقیانوس هند: با توجه به ۲ قطب متضاد آب های سردتر از نرمال در حاره غرب اقیانوس و گرمتر از نرمال در حوضه شرقی آن نشان دهنده بروز فاز منفی شاخص IOD می باشد. 

اقیانوس اطلس شمالی: استقرار آب های سردتر از نرمال بر روی شمال اقیانوس و حوالی گرینلند درجاتی از فاز منفی شاخص AMO را نشان می دهد.

آب های مجاور: آب های دریاهای مجاور نظیر دریای مدیترانه، سیاه، سرخ، خزر و دریا عرب درجاتی از گرمایش (Positive SST) را نشان می دهد. 

مجموع بارش ها در طی ماه های تیر و مرداد ۱۳۹۵ بر روی غالب نواحی فلات ایران در محدوده نرمال پیش بینی می شود. در ناحیه موسمی شبه قاره هند طی ماه های یاد شده میزان مجموع نرخ بارش ها در بخش های شمال شرق، شمال غرب، غرب شبه قاره و جنوب پاکستان فراتر از نرمال بوده و در برخی از این نواحی این میزان به بیش از 3.0 + میلی متر در روز بالغ می گردد که این وضعیت فراتر از نرمال بودن مونسون جنوب غربی 2016 را نشان می دهد. بدین ترتیب چشم اندازهای بارش تابستانه طی ماه های تیرو مرداد ۱۳۹۵ بر روی ناحیه موسمی جنوب رشته کوه زاگرس و جنوب شرق کشور می تواند به صورت ریزش های نرمال تا فراتر از نرمال بروز گردد. 

از نظر دمایی در غالب برهه فصل تابستان در طی ما ه های تیر و مرداد ۱۳۹۵ متوسط دمای هوا فصل در سطح کشور فراتر از نرمال پیش بینی می گردد، به طوری که طی تیر ماه متوسط دمای هوا بین 1.0+ الی 1.5+ درجه سلسیوس  و در طی مرداد ماه بین 0.5+ الی 1.0+ درجه سلسیوس فراتر از نرمال پیش بینی می شود.

نقشه های پیش یابی Probabilistic

بر اساس نقشه های مربوطه در طی تیر 1395 میزان نرخ بارش ها در غالب نواحی کشور در حد نرمال پیش بینی می گردد. این در حالی ست که در طی مرداد ۹۵ میران بارش ها در ناحیه موسمی شمال غرب شبه قاره هند، جنوب پاکستان، جنوب شرق ایران و دامنه های زاگرس جنوبی بین 50 الی 70 درصد احتمال فراتر از نرمال را نشان می دهد. در مقابل بر روی بخش هایی از شمال شرق، مرکز و جنوب غرب کشور با وجود سهم ناچیز بارش فصل تابستان بر طبق نرمال های بلند مدت، با احتمال بیش از 80 درصد احتمال کمتر از نرمال را نشان می دهد. 

 اسمبل مولتی مدل ایالات متحده آمریکا (NMME)

دمای سطح آب دریا (SST)

با توجه به مدل های 8 گانه مرکز مدل سازی ایالات متحده، غالب مدل ها  به صورت متفق القول طی سه ماهه فصل تابستان ۱۳۹۵ وقوع سرمایش را بر روی آب های بخش حاره اقیانوس‌ آرام نشان می دهد که شرایط فاز منفی شاخص ENSO یا لانینا با پایه شرق - مرکزی را نشان می دهد. با توجه به مدل NMME طی تابستان 1395 میانگین دمای سطح آب دریا (SST) بر روی بخش های شرق - مرکز حاره اقیانوس آرام بین 1.0- الی 2.0- درجه سلسیوس کمتر از نرمال پیش بینی می شود که شرایط لانینا هیبرید را نشان می دهد. 

بررسی نقشه های ناهنجاری دمای سطح آب دریا طی تابستان ۱۳۹۵ بر روی پهنه اقیانوس هند نشان می دهد که در بخش وسیعی از سطح آبهای اقیانوس هند گرمایش مستقر می باشد. این آب های گرمتر از نرمال غالبا در جانب شرق اقیانوس متمرکز می باشند و در حاره غرب اقیانوس هند دمای سطح آب دریا متمایل به نرمال و کمتر از نرمال را نشان می دهد. این وضعیت بیانگر وقوع فاز منفی IOD ضعیف را طی تابستان 1395 بر روی اقیانوس هند نشان می دهد.

 

بارش و ما

بر اساس نقشه های آب و هوایی NEMME، در تمامی مدل ها، میزان مجموع بارش های فصل تابستان ۱۳۹۵ در محدوده نرمال (0.25+ الی 0.25- میلی متر در روز) را نشان می دهند. از 7 مدل مذکور، 3 مدل نشان دهنده وقوع بارش های فراتر از نرمال به میزان  0.5+ الی 1.0+ میلی متر در روز بر روی دامنه های جنوب غربی زاگرس، جنوب شرق و نقاطی از جنوب کشور می باشد. بنابر این با توجه به چشم انداز مدل های مذکور، مدل اسبل NMME بیانگر ناهنجاری بارش های فصل تابستان 95 بین 0.25 + الی 0.5+ میلی متر در روز در بخش های یاد شده از کشور می باشد. 

همچنین با توجه به برخی از مدل ها نظیر NASA و NCAR وقوع بارش های فصلی فراتر از نرمال در برخی از نواحی شمال غرب ایران طی تابستان 1395 دور از انتظار نمی باشد.

 

با توجه به اکثریت مدل ها طی تابستان 1395 میانگین دمای فصل بر روی فلات ایران فراتر از نرمال می باشد. به طور میانگین بر اساس مدل NMME میزان ناهنجاری دمای هوا فصل تابستان 1395 بین 0.5+ الی 1.0+ درجه سلسیوس در غالب مناطق کشور پیش بینی می شود.

اداره هواشناسی بریتانیا (Metoffice)

با توجه به نقشه های اسمبل ناهنجاری میانگین ارتفاع تراز 500 hpa از اداره هواشناسی بریتانیا طی سه ماهه تابستان 1395 میزان ارتفاع تراز میانی بر روی جنوب غرب آسیا و ایران نرمال تا 10+ متر فراتر از نرمال پیش بینی می شود. بر روی مدار قطب شمال میزان ناهنجاری ارتفاع تراز میانی بین 10+ الی 20+ متر فراتر از نرمال بوده، این در حالی ست که در حد فاصله ایسلند تا جنوب گرینلند در شمال اقیانوس اطلس میران ناهنجاری ارتفاع لایه میانی جو نرمال تا 10+ متر فراتر از نرمال و در مدار جنب حاره اقیانوس اطلس تا جنوب غرب اروپا بین 10+ الی 30+ متر فراتر از نرمال پیش بینی می شود. مجموعه شرایط ذکر شده مبین فازهای AO / +NAO- طی تابستان ۱۳۹۵ می باشد. 

میزان متوسط فشار سطح درا (MSLP) بر روی جنوب غرب آسیا، خاورمیانه و اقیانوس هند، بخش وسیعی از آسیای میانه و مرکزی  تا 1 هکتوپاسکال زیر نرمال می باشد که این نابهنجاری منفی فشار بر روی اقیانوس هند نشان دهنده فعالیت فرانرمال زبانه های توده هوای کمفشار مرطوب اقیانوسی طی فصل موسمی هند می باشد. 

بر روی ناحیه شمالگان میزان متوسط فشار سطح دریا تا 1- هکتوپاسکال کمتر از نرمال می باشد.

بر اساس نقشه های برآورد بارش فصل تابستان 1395 میزان نابهنجاری بارش بر روی فلات ایران نرمال تا 0.3 + میلی متر فراتر از نرمال پیش بینی می شود این در حالی ست که بر روی بخش های شمال شرق، شمال غرب و غرب شبه قاره هند این میزان بین 2.0 + الی 2.5+ میلی متر در روز و در برخی از نقاط این نواحی بیش از 2.5 + میلی متر در روز طی فصل تابستان پیش بینی می گردد که در کل شرایط قوی تر از نرمال بودن مونسون 2016 را طی فصل تابستان نشان می دهد. 

بر اساس نقشه های دمایی، طی 3 ماهه فصل تابستان به طور متوسط میزان دمای هوا بین 0.5 + الی 1.0+ درجه سلسیوس در غالب نواحی کشور فراتر از نرمال پیش بینی می شود: