با جابجایی و تشدید توده هوا پر ارتفاع جنب حاره موج اول گرمای تابستانی در راه هست ...

---

چکیده:

• با توجه به نقشه های هواشناسی با جابجایی محور پر ارتفاع جنب حاره بروی غرب کشور و  تشکیل پشته ارتفاعی بر روی مدار غرب روسیه و امتداد آن تا غرب خاورمیانه،  بسبب ورود توده های گرم طی روزهای آینده روند افزایش دما هوا در نواحی نیمه شمالی (بخصوص شمالغرب)، غرب و با شدت کمتر بر روی بخش های مرکزی کشور تداوم خواهد داشت.

• طی 5 روز آینده استان های واقع در شمالغرب، سواحل دریا خزر و دامنه های البرز و استان های واقع در غرب کشور گرمترین استان های نسبت به نرمال بلند مدت با آنومالی بین 2 تا 10 درجه سلسیوس بالاتراز حد نرمال استان های واقع در شرق، مرکز، دامنه های جنوبی - جنوب شرقی زاگرس، دامنه های زاگرس جنوبی - جنوب شرقی در استان های کرمان، یزد و فارسخنکتر از حد نرمال بین 1 الی 8 درجه سلسیوس کمتر از حد نرمال.

• اوج گرمای تهران طی روزهای یکشنبه و دوشنبه مورخ 10 الی 11 تیر با حدود دمای 40 الی 41 درجه و برای استان خزوستان با تشدید زبانه های توده هوای کمفشار فصلی طی روز دوشنبه با دماهای 50 و بالاتر پیش بینی می شود.

• به سبب استقرار زبانه های کمفشار فصلی و افزایش ضخامت جو، مناطق داغ (Hot Spot) مناطق گرمتر منطقه بر روی بخش های غربی، جنوبی و جنوب شرقی کشور، جنوب پاکستان و افغانستان واقع می باشند.

با توجه به افزایش قابل توجه دمای هوا  طی 5 روز آینده در بخش شمالی کشور بخصوص شمال غرب و سواحل دریا خزر وقوع دماهای بیشینه بسیار بالا در این مناطق نسبت به نرمال بلند مدت در پیش ست بطوری که طی 5 روز آینده وقوع دماهای بالای 30 درجه در اردبیل، بالای 35 درجه در تبریز، بالاتر از 35 درجه در مناطق جلگه ای گیلان - مازندران و بالاتر از 40 درجه در مناطق پست استان گلستان پیش بینی می شود. این میزان دما در منطقه شمال غرب کشور بین 5 تا 14 درجه، در سواحل دریا خزر 4 تا 11 درجه (در استان گلستان تا 14 درجه) و در غرب کشور بین 3 تا 7 درجه بالاتر از حد نرمال این موقع از سال می باشد.

اوج گرمای تهران طی روز های یکشنبه و دوشنبه 10 الی 11 تیر 97 پیشرو خواهد بود و پیش بینی می شود دما هوا تهران در ایستگاه مهرآباد طی روز یکشنبه به 41-40 درجه سسیلسیوس افزایش یابد که حدودا 7 درجه سلسیوس بالاتر از حد نرمال بلند مدت پیش بینی می شود. انتظار می رود، اوج گرما در منطقه جنوب غرب کشور و جلگه خوزستان با تشدید زبانه های توده هوا کمفشار فصلی، طی روز دوشنبه 11 تیر 97 بوقوع پیوسته و دماهای حتی بالاتر از 50 درجه سلسیوس از ایستگاه های مختلف استان مخابره گردد. 

تحلیل تاثیر تغییرات شاخص چند دهه ای اطلس شمالی (AMO) بر گردش جوی حوزه دریای مدیترانه و نواحی مجاور

---

مقدمه 

اقیانوس اطلس به عنوان دومین پهنه وسیع آبی در جهان تاثیرات قابل توجهی در ترسیم الگویهای آب و هوایی حاره- برون حاره و خاصه نواحی پیرامون خود از جمله حوزه مدیترانه دارد. در سالهای اخیر سهم عمده مطالعات جوی، مربوط به تاثیرات انسو و دیگر شاخص های اوراسیا بر آب و هوای ایران بوده است و کمتر به نقش مرموزی که این پهنه آبی در تعاملات جوی بازی می‌کند اشاره شده است. در این نوشتار سعی شده تا تمام آنچه که تغییرات اطلس دربخش های مرکزی و شمالی آن روی گردش جوی بزرگ مقیاس اروپا-مدیترانه و در نهایت ایران (با توجه به سهم بالای تأثیرپذیری اقلیم کشور از شرایط دریای مدیترانه) ایفا می‌کند تبیین گردد. 

کلیات و تعاریف 

تغییرات بلندمدت و مداوم در دمای آب‌های اقیانوس اطلس شمالی با فازهای گرم و سرد در هر دوره 20 تا 40 ساله را نوسان چند دهه ای اطلس شمالی atlantic multidecadal oscillation یا به اختصار AMO گویند. 

این تغییرات دمایی یک نوسان شبه دائمی وابسته به متغییرهای داخلی اقیانوس اطلس و اتمسفر آن است که در بخش بزرگی از دوره هولوسن (آخرین دوره زمین شناسی-هولوسن از 11700 سال پیش شروع و هم اکنون نیز ادامه دارد) وجود داشته است. منشأ و طبیعت AMO نامشخص است و اینکه آیا یک پارامتر پایدار در تغییرات سیستم جهانی آب و هوایی است یا یک ویژگی گذرای خاص دوره ای از کواترنری دوم (دوره ای که ما در آن زندگی می‌کنیم) هنوز ناشناخته است. 

تجزیه و تحلیل بیشتر نشان می‌دهد که تأثیر فازهای AMO بر شرایط آب و هوایی ناحیه ای برابر است با: تغییر در گردش بزرگ مقیاس اتمسفری که با توجه به اینکه هر دوره برای چند ده سال به طول می‌انجامد می‌تواند به عنوان یک جنبه نگران کننده و مبهم از تأثیر الگوهایی خاص از جریانات آب و هوایی برای هر فاز در نظر گرفته شود که نتیجه آن ایجاد پتانسیل بالقوه برای حاکمیت نسبی چند ده ساله الگوهایی خاص و تکرار شونده از خشکسالی یا ترسالی بر هر یک از مناطق تحت تأثیر شاخص است این مناطق بیشتر جنوبشرق و شرق آمریکای شمالی-گرینلند و سرتاسر اروپا-حوزه مدیترانه تا شمال آفریقا حد قلمرو اقلیمی ساوان تا خاورمیانه و ایران و حتی هندوستان را در برمی‌گیرد.