جریانات باران آور خلیج فارس در مسیر استان های جنوبی کشور

---

طی 5 روز آینده عمده بارش ها بر روی نیمه جنوبی کشور و شرق خلیج فارس متمرکز بوده و سایر مناطق در نیمه شمالی و غربی از بارندگی ها محروم هستند. الگوی دمایی نشان می دهد، هوای سردتر بر روی نیمه شرقی و جنوبی کشور تا پایان هفته ماندگار بوده و بر روی بخش های شمالی و غربی میانگین دما هوا نسبت به شرایط عادی بلند مدت گرمتر خواهد بود.

الگوهای آب و هوایی نشان می دهند که بر روی شمال دریا کاسپین سامانه پرفشار تحت نام (پرارتفاع مانع) به صورت یک چتر سراسر منطقه را تحت پوشش خود قرار داده و امکان تاثیر گذاری هر گونه سامانه ناپایدار را به سطح کشور سلب می نماید. بنابر این طی 5 روز آینده بر روی بسیاری از مناطق شامل بخش های شمالی و غربی کشور بارندگی نخواهیم داشت و این جو پایدارتر پتانسیل انباشت آلاینده های جوی را در شهرهای صنعتی و پر جمعیت افزایش خواهد داد. با توجه به ریزش جریانات از محل توده هوای پرفشار به سمت دریا عرب و الگوی گردش سیکلونی بر روی جنوب شرق ایران و انتقال رطوبت از سمت منابع آب های جنوبی (دریا سرخ و خلیج فارس) شرایط برای رخداد ناپایداری های منتج به بارندگی بروی برخی از نواحی استان های جنوبی کشور طی دو روز آینده مهیا می باشد. 

الگوی بارندگی طی روزهای شنبه و یکشنبه بر اساس خروجی ECM عمده بارندگی ها را بر روی استان هرمزگان، جزایر جنوبی و ارتفاعات استان کرمان نشان می دهد. 

پیش بینی فصل زمستان 1398 – آپدیت سوم: چشم انداز الگوهای آب و هوای سال های مشابه با زمستان 1398

---

با توجه به روند الگوی بارش و دما مدل های آماری و دینامیک:

1. بیشترین سیگنال های کاهش بارش بر روی جنوب - جنوب غرب می باشد، لذا امکان رخداد کاهش بارندگی بر روی منطقه خلیج فارس وجود دارد.
2.  بر روی شمال غرب و بخش های شمالی تر سیگنال های کاهش بارش تضعیف و امکان رخداد بارش ها به صورت دوره ای طی فصل زمستان دیده می شود.
3.  از نظر مدل دینامیکی CFSv2 سیگنال های ناهنجاری دمایی بر روی منطقه غیر فعال می باشد اما مدل های آماری بر روی چیره شدن گرمایش (با رژیم غربی) تاکید نموده گرچه به دلیل ریزش جریانات بر روی آسیا امکان تاثیر گذاری هوا سرد در دوره هایی طی فصل زمستان نیز دور از انتظار نمی باشد. 

الگوی آنالوگ ترسیم شده بر پایه وقوع فاز مثبت IOD (گرچه ممکن ست تضعیف شود) و پاره ای از الگوی شاخص های موثر بر اقلیم زمستانه نیمکره شمالی تنظیم شده است. در برآیند این سال ها مشاهده می شود که بروز فاز مثبت شاخص NAO به تقویت فعالیت سیکلونی (تشدید فروبار ایسلند) بر روی شمال اطلس تا شمال غرب اروپا منجر شده که به همراه فاز منفی شاخص EA-WR ایجاد گردش آنتی سیکلونی قدرتمند روی غرب روسیه شده است. با توجه به تشدید بی هنجار متوسط ارتفاع جو بر روی شمال کاسپین و کاهش ارتفاع بر روی دریا شمال بروز فاز منفی الگوی NCP به تقویت سیکلون زائی بر روی نواحی مرکزی دریا مدیترانه منتج شده و فرارفت هوای مرطوب را بر روی شبه جزیره بالکان رقم می زند. فعالیت های سیکلونی بر روی مرکز دریا مدیترانه می تواند سبب ایجاد پشته القائی بر روی حد فاصل شرق دریا و غرب خاورمیانه گردد. در نتیجه با تقویت نسبی پرفشار عربستان و همسویی با پرارتفاع عرض شمالی تغییر در الگوی حرکت و فعالیت سامانه های مهاجر در سطح منطقه محتمل است.

بدین ترتیب با عدم جانمایی مناسب سامانه های فشاری در سطح منطقه و سیکلون زائی در خارج از منطقه موثر بر روی کشور به نظر می رسد در برآیند اکثر سال های مشابه با زمستان 1398 بر روی بخش هایی از کشور با درجاتی از کاهش بارندگی ها نسبت به حد نرمال بلند مدت مواجه بوده است. با توجه به الگوی تشریح شده، ارتفاع جو بر روی منتهی الیه شرقی دریا مدیترانه و دریا سرخ گرایش به بیش از نرمال داشته و درنتیجه فرآیند همگرایی بر روی دریا سرخ (بسیار مهم در بارندگی ایران) دچار تضعیف نسبی بخصوص در نیمه جنوبی دریا گردیده است؛ سیگنال های بارندگی بر روی بخش هایی از جنوب و جنوب غرب کشور بالاترین واکنش را نسبت به این اتفاق نشان می دهند. 

پیش بینی وضعیت جوی کشور طی 4 روز آینده

---

با توجه به آخرین خروجی مدل های هواشناسی طی امروز و فردا با عبور یک ناوه از بخش های شمالی، شرایط برای رخداد بارندگی و کاهش دما هوا بر روی نوار شمالی کشور مهیا خواهد بود.یک موج کم عمق و دامنه کوتاه دیگری بر روی دریا مدیترانه استقرار یافته است. بر اساس بررسی های بعمل آمده به نظر می رسد این سامانه ناپایدار طی روزهای دوشنبه و سه شنبه بر روی بخش هایی از کشور فعالیت خود را نشان خواهد داد، بطوریکه طی روز دوشنبه بر روی استان های حاشیه البرز، زاگرس مرکزی و همچنین برخی از مناطق واقع در دامنه های جنوبی زاگرس فعال خواهد بود. این سامانه با حرکت شرق سوی خود ضمن ملحق شدن به ناوه عمیق شمالی، عمیق تر شده، بر روی دامنه های جنوبی زاگرس و مناطق شرقی کشور نیز تاثیر گذار خواهد بود.

طی روزهای شنبه و یکشنبه برای استان های آذربایجان های غربی، شرقی، گیلان، مازندران، گلستان و خراسان شمالی پارامترها برای وقوع بارش فراهم می باشد که به همراه کاهش دما هوا خواهد بود. همچنین بر روی ارتفاعات البرز واقع در استان های زنجان، قزوین، البرز، تهران و شمال استان سمنان نیز بستر برای وقوع بارندگی ها طی دو روز آینده فراهم می باشد. عمده ریزش ها بر روی شمال شرق کشور برای خراسان های شمالی طی روز یکشنبه بوده که دامنه بارندگی ها طی روز دوشنبه به خراسان رضو کشیده می شود.

طی روز دوشنبه استان های حاشیه البرز جنوبی شامل زنجان، قزوین، البرز، تهران، قم و سمنان همچنین بر روی استان های غربی واقع در دامنه های زاگرس و مرکز کشور شامل استان های مرکزی، همدان، لرستان، اصفهان، چهارمحال و بختیاری، کهکیلویه و بویراحمد، فارس و طی روز سه شنبه علاوه بر ارتفاعات البرز واقع در استان تهران و سمنان باید توقع بارندگی ها مرا در استان های مرکزی، اصفهان، فارس، یزد، کرمان، خراسان های جنوبی و سیستان و بلوچستان بصورت بارش های پراکنده داشته باشیم.  

تداوم ناپایداری های جوی تا روزهای پایانی هفته ...

---

همچنان که بر روی شرق مدیترانه فعالیت های سیکلونی برقرار است، کشور تا روزهای پایانی هفته جاری تحت تاثیر امواج کوتاه ناپایدار واقع خواهد بود. این امواج کوتاه ناشی از فعالیت چرخندی ست که روی شرق مدیترانه و ترکیه هوای گرم و مرطوب را به سمت شرق می راند. طی فردا و پسفردا امواج ناپایدار باعث بروز بارندگی هایی بر فراز استان های مختلف کشور خواهد شد. روز چهارشنبه موج جدیدی از سمت شمال غرب وارد کشور خواهد شد و عمدتاً نیمه شمالی را در امتداد البرز طی می کند. در همین اثنا به دلیل فرارفت جریانات جنوبی از جنوب  و وجود جریانات ناپایدار در لایه های جو از سمت شمال خلیج فارس بارندگی ها انتظار می رود. روز پنجشنبه این دو جریان در شرق کشور با هم ادغام می گردند و ریزش ها را بر روی باند شرقی و شمال شرق کشور انتظار داریم. طی روز جمعه با خروج این موج از شرق کشور با عبور تراف ناوه ای عمیقِ عرض های شمالی فعالیت ناپایداری آن بشکل کاهش دما و تداوم بارندگی ها روی سواحل شمالی خودنمایی خواهد کرد. 

 

لذا تا روزهای پایانی هفته به تناوب با ارسال امواج ناپایدار به سطح کشور باید منتظر وقوع ناپایداری های جوی به همراه بارندگی ها باشیم.

تحلیل الگوهای آب و هوایی منطقه طی ماه های نوامبر و دسامبر 2019

---

برآیند خروجی مدل های آب و هوایی حکایت از آن دارند که طی دو ماهه باقی مانده از فصل پاییز، منطقه ما در بین دو موقعیت پشته پرارتفاع واقع می گردد؛ پشته پرارتفاعی بر روی محدوده مدیترانه تا بخش هایی از اروپا بسوی عرض های شمالی گسترش می یابد و دیگری بر روی آسیا با بی هنجاری مثبت ارتفاع تراز میانی جو نشان دهنده پرارتفاع بندآور (Blocking) با گردش واچرخندی ست. ادغام این دو الگو در کنار هم بطور میانگین جریان حرکت سامانه های آب و هوایی را دچار نوسان می کند به این ترتیب که جریانات غربی با حرکت به سمت شرق در عرض های جغرافیایی بالا اوراسیا متحمل انحراف از مسیر شرقسوی خود خواهند شد. 2 منطقه با الگوی گردش سیکلونی یکی بر روی شمال اطلس با تعمیق کم ارتفاع / کمفشار ایسلند و دیگری بر روی ایران نواحی تقویت امواج کوتاه می باشند. 

مهمترین نکات ماه های نوامبر و دسامبر 2019:

• الگوی فاز مثبت شاخص NAO؛ فاز مثبت شاخص NAO طی نوامبر و تا حدودی دسامبر با بارش های ایران رابطه مستقیم (اثر مثبت) و معنی داری را نشان می دهد.
•  دو قطب متضاد فشار با بیهنجاری منفی فشار در غرب اقیانوس هند و بیهنجاری مثبت فشار در شرق آن فاز مثبت قویIOD جهت بارندگی های نوامبر و دسامبر نیز نقش مثبت ایفا می کند. 
• طی ماه های نوامبر و دسامبر بر روی شرق مدیترانه، دریا سرخ، عربستان، ایران استقرار بیهنجاری منفی فشار سطحی نشان دهنده فعالیت مناسب زبانه های کمفشار می باشد.

• طی ماه های نوامبر و دسامبر 2019 فاز مثبت بسیار قوی دو قطبی اقیانوس هند (IOD) هدایت الگوی های مرتبط با فشار و بادهای لایه تحتانی جو بر روی بخش حاره را در دست خواهند گرفت. به همین جهت الگوی همرفت حاره نوسان مادن - جولیان (MJO) بیشتر بر روی الگوهای فازی 8 تا 2 واقع می باشد.
• با حاکمیت الگوی مثبت قوی IOD فازهای نوسان MJO بین 1 تا 2 از فراوانی بیشتری طی ماه نوامبر برخوردار خواهد بودکه هر دو این فازها طی نوامبر و دسامبر با همپیوندی با فاز مثبت شاخص NAO می تواند دوره های سرمایش هوا را در کشور رقم بزند.
• طی ماه نوامبر احتمال رخداد بارندگی های بیشتر از نرمال بلند مدت در بسیاری از مناطق کشور بین 40 تا 50 درصد می باشد. در مدل Eurosip این احتمال بر روی بخش هایی از جنوب شرق و نوار شرقی کشور به 60 درصد نیز بالغ می گردد.
• در دسامبر 2019 خروجی مدل برآیند و Eurosip نشان دهنده کاهش احتمال سیگنال های بارندگی فرانرمال بر روی سطح کشور می باشد. ظهور مناطقی با احتمال کاهش بارندگی بر روی شرق مدیترانه، شمال دریا سرخ، شمال عربستان و عراق نشان دهنده بروز نوساناتی بر روی الگوی همگرایی دریا سرخ می باشد و این می تواند مهم ترین عامل در ناپدید شدن سیگنال های مثبت بارشی طی ماه دسامبر 2019 باشد (رخداد بارندگی های ناحیه ای).