پیش بینی فصل زمستان 1398 – آپدیت سوم: چشم انداز الگوهای آب و هوای سال های مشابه با زمستان 1398

---

با توجه به روند الگوی بارش و دما مدل های آماری و دینامیک:

1. بیشترین سیگنال های کاهش بارش بر روی جنوب - جنوب غرب می باشد، لذا امکان رخداد کاهش بارندگی بر روی منطقه خلیج فارس وجود دارد.
2.  بر روی شمال غرب و بخش های شمالی تر سیگنال های کاهش بارش تضعیف و امکان رخداد بارش ها به صورت دوره ای طی فصل زمستان دیده می شود.
3.  از نظر مدل دینامیکی CFSv2 سیگنال های ناهنجاری دمایی بر روی منطقه غیر فعال می باشد اما مدل های آماری بر روی چیره شدن گرمایش (با رژیم غربی) تاکید نموده گرچه به دلیل ریزش جریانات بر روی آسیا امکان تاثیر گذاری هوا سرد در دوره هایی طی فصل زمستان نیز دور از انتظار نمی باشد. 

الگوی آنالوگ ترسیم شده بر پایه وقوع فاز مثبت IOD (گرچه ممکن ست تضعیف شود) و پاره ای از الگوی شاخص های موثر بر اقلیم زمستانه نیمکره شمالی تنظیم شده است. در برآیند این سال ها مشاهده می شود که بروز فاز مثبت شاخص NAO به تقویت فعالیت سیکلونی (تشدید فروبار ایسلند) بر روی شمال اطلس تا شمال غرب اروپا منجر شده که به همراه فاز منفی شاخص EA-WR ایجاد گردش آنتی سیکلونی قدرتمند روی غرب روسیه شده است. با توجه به تشدید بی هنجار متوسط ارتفاع جو بر روی شمال کاسپین و کاهش ارتفاع بر روی دریا شمال بروز فاز منفی الگوی NCP به تقویت سیکلون زائی بر روی نواحی مرکزی دریا مدیترانه منتج شده و فرارفت هوای مرطوب را بر روی شبه جزیره بالکان رقم می زند. فعالیت های سیکلونی بر روی مرکز دریا مدیترانه می تواند سبب ایجاد پشته القائی بر روی حد فاصل شرق دریا و غرب خاورمیانه گردد. در نتیجه با تقویت نسبی پرفشار عربستان و همسویی با پرارتفاع عرض شمالی تغییر در الگوی حرکت و فعالیت سامانه های مهاجر در سطح منطقه محتمل است.

بدین ترتیب با عدم جانمایی مناسب سامانه های فشاری در سطح منطقه و سیکلون زائی در خارج از منطقه موثر بر روی کشور به نظر می رسد در برآیند اکثر سال های مشابه با زمستان 1398 بر روی بخش هایی از کشور با درجاتی از کاهش بارندگی ها نسبت به حد نرمال بلند مدت مواجه بوده است. با توجه به الگوی تشریح شده، ارتفاع جو بر روی منتهی الیه شرقی دریا مدیترانه و دریا سرخ گرایش به بیش از نرمال داشته و درنتیجه فرآیند همگرایی بر روی دریا سرخ (بسیار مهم در بارندگی ایران) دچار تضعیف نسبی بخصوص در نیمه جنوبی دریا گردیده است؛ سیگنال های بارندگی بر روی بخش هایی از جنوب و جنوب غرب کشور بالاترین واکنش را نسبت به این اتفاق نشان می دهند. 

 سیمای بارندگی در همبستگی با این شرایط با بارش های نرمال و بیش از نرمال بر روی شمال غرب - غرب و بخش های شمالی کشور و کسری نسبی بارش ها در نیمه جنوبی همراه می باشد. 

گرچه الگوی فاز مثبت شاخص IOD، کاهش فعالیت های خورشیدی (Solar Min)، گرمایش ضعیف تا فاز خنثی ENSO و... در الگوی سرمایش (الگوی شرقی) کشور موثر می باشد، اما با کنار هم قرار گرفتن عوامل موثر بر روی الگوی گردش آب و هوا زمستانه اوراسیا، در اکثر سال های مشابه مورد بحث در این تحلیل با رژیم گرمایش غربی مواجه بوده اند.فرارفت هوای گرم و استقرار پشته لایه جو بر روی منطقه الگوی گرمایش را از نواحی غربی توسعه داده است، از آنسو ریزش هوای شمالی در غالب فرود بلند بر روی آسیا موجب گسترش هوای سردتر از نرمال بر روی آسیا میانه، نواحی شرقی خاورمیانه به سمت دریا عرب شده است:

بین الگوی بارش سه سال 2013، 2014 و 2018 در آنالوگ ها و اکتبر 2019 تشابهات زیادی به چشم می خورد، در هر دوم دسته طی ماه اکتبر بارش ای زیادی بر روی کرانه های جنوب غربی دریا کاسپین و بخش هایی از شمال غرب ایران رخ داده است. همچنین بارندگی ها بر روی پهنه وسیعی از دریا عرب و بخش هایی از جنوب ایران نیز بیهنجار بالاتر از حد عادی بوده است. 

در برآیند خروجی این سال ها، الگوی بیهنجاری مجموع بارندگی طی سه ماهه دسامبر - ژانویه - فوریه نشان می دهد که مسیر بارندگی از دریا مدیترانه به سوی شمال غرب تا بخش های شمالی کاملاً مشهود می باشد، در مقابل تضعیف در مسیر همگرایی جریانات بر روی دریا سرخ تا منطقه خلیج فارس به کاهش بارندگی ها بر روی جنوب - جنوب غرب و بخش های مرکزی ایران منجر شده است :

سیگنال های بیهنجاری مثبت دمایی بر پایه رژیم غربی قویتر از سرمایش شرقی می باشد، لذا بر اساس این خروجی رویدادهای سرد بر پایه الگوی شرقی طی فصل زمستان دور از انتظار نمی باشد، اما بواسطه بروز بیهنجاری های مثبت متوسط دما هوا در سال های مشابه با زمستان 98، غالبیت گرمایش هوا نسبت به سطح هنجار را نشان می دهد:

خروجی مدل دینامیکی، CFSv2 نیز نشان دهنده تضعیف مسیر بارندگی ها از دریا سرخ به سمت خلیج فارس می باشد، گرچه سینگال ها بارشی بر روی 1/2 شمالی نیمه غربی، شمال غرب، بخش های شمالی و شمال شرق به هنجار سوق می یابد. بر طبق این الگو گرمایش جو بر روی اروپا غالب بوده و بر روی غرب روسیه و جنوب غرب آسیا سیگنال متعارفی از نظر بیهنجاری متوسط دما فصل پیشنهاد می گردد: