میانگین الگوی جو طی اردیبهشت ماه 98 بر روی اوراسیا متحمل پدیده بلاکینگ امگا بر روی اروپا می باشد که بازوی راست آن با تراف بلند از سیبری روسیه تا شرق دریا مدیترانه کشیده می شود، این بازوی کم ارتفاع ستون جو ایران را تحت تاثیر خود قرار داده و سبب عبور موج های پی در پی و عموماً توده هوای سرد در سطح کشور خواهد شد. الگوی نقشه های پیش یابی نشان می دهد که بطور میانگین طی اردیبهشت ماه 98 آنومالی ارتفاع تراز میان جو بر روی کشور بین 6 تا 30 متر کمتر از مقادیر نرمال بلند مدت می باشد که نشان دهنده تاثیر گذاری مناسب توده های آب و هوایی کم ارتفاع طی یکماهه مذکور می باشد.
با تشدید توده هوای پر فشار / پر ارتفاع جو در عرض های شمالی، بر روی عرض جنب حاره استقرار کم ارتفاع جو سبب گسترش جریانات غربی بر روی حوزه مدیترانه تا خاورمیانه شده و ضمن عقب راندن جت استریم جنب حاره به عرض های جنوبی تر تشدید واچرخندی زبانه های توده هوای پر فشار جنب حاره را در پی خواهد داشت، جانمایی سلول پرارتفاع جنب حاره با جابجایی شرقسو به سمت دریا عرب و عمان، جریانات جنوبی را در راستای سامانه های ورودی به کشور مهیا می سازد.
با توجه به آنکه مسیر ورود سامانه ها از سمت ترکیه و شرق مدیترانه به سمت شمال غرب و غرب می باشد، بنابر این منطقه شمال غرب، غرب و بخش های شمالی کشور طی اردیبهشت 98 با بارش های بالاتر از حد نرمال مواجه خواهند شد و از آنجایی که این توده های آب و هوایی القا کننده جریانات جنوبی نیز هستند بنابر این سیمای بارندگی ها این ماه بر روی بخش های جنوب غربی و نواحی از مرکز کشور نیز نرمال و یا گرایش به بالاتر از حد نرمال بلند مدت را خواهد داشت.
با عنایت به الگوی شاخص های دور پیوند (مولفه های اقلیمی) پس از یک دوره نسبتا کوتاه فاز منفی شاخص NAO / AO به نظر می رسد طی روزهای واپسین فروردین و اوایل اردیبهشت شاخص ها وارد محدوده قلمرو مثبت خود خواهند شد. همزمان با این اتفاق امواج MJO که هم اکنون بر روی آفریقا قرار دارد، وارد فاز 2 تا 3 خود شده و بر روی اقیانوس هند استقرار یابند. با این اتفاق بتدریج ناوه مستقر بر روی اروپا جای خود را به یک توده هوای پرفشار و هوای گرمتر از نرمال خواهد داد و فرارفت سرد شمالی آن بر روی غرب روسیه تا شرق مدیترانه گسترش خواهد یافت که محل فرود محور مورب و بلند کم ارتفاع آسیا خواهد بود که به یک چرخند بر روی منطقه شرق مدیترانه ختم می گردد. بر روی منطقه سیبری روسیه تقویت (تشدید) و گسترش ورتکس قطبی با الگوی بزرگ سیکلونی برقرار ست. حاکمیت توده هوای پرفشار / پر ارتفاع اروپا به مرکزیت اسکاندیناوی، ساختار بلاکینگ امگا (Ω) را تشکیل می دهد که آسیا مرکزی تا جنوب غربی تحت بازوی راست ساختار بندال مذکور با پدیده بند آئی (وقفه آب و هوا) مواجه خواهد بود.
وقفه آب و هوا سبب خواهد شد که دائما از منطقه پرفشار اروپا ریزش هوای سرد بر روی غرب روسیه تا شرق دریا مدیترانه تداوم داشته و سامانه کم ارتفاع ماندگاری خود را در منطقه در غالب فرود بلند آسیا تمدید نماید.
رخداد پدیده وقفه آب و هوایی در غالب ساختار یاد شده می تواند استمرار بارندگی ها را در سطح منطقه تضمین نماید و حتی سبب بروز مخاطرات آب و هوایی در نواحی تحت تاثیر شود. به نظر می رسد در صورتی که روند الگوهای فعلی برطبق محاسبات صورت گرفته تداوم یابد باید با حرکت تدریجی محور فرود کم ارتفاع آسیا به سمت شرق و نزدیک شدن زبانه های پرفشار اروپا بر روی دریا سیاه، شاخه ای از هوای سرد توده هوا برای یک دوره ای از واپسین روزهای فروردین و اوایل اردیبهشت رخداد نفوذ آنومالی هوای سرد را از سمت شمال غرب و شمال به کشور موجب گردد.
چنین اتفاقی در میانه ماه آپریل سال های 1952، 1969، 1987، 1991 و 2014 رخ داده ست که در آنها الگوی اقیانوسی النینو مودوکی با رخداد فاز nao/ ao + حاکمیت داشته ست.
با توجه به شرایط جوی بوجود آمده در سطح کشور و افزایش آب روخانه ها هموطنان باید در انتخاب محل ها اسکان جهت سپری کردن روز طبیعت دقت لازم را داشته و از اتراق در حریم رودخانه ها و مسیل ها جدا خودداری نماید.
اما آنچیزی که شرایط الگوهای هواشناسی نشان می دهند فردا سیزدهم فروردین و روز طبیعت آسمان در استان های واقع در شمال غرب، غرب، بخش های شرقی و جنوبی کشور نیمه ابری تا ابری خواهد بود که بر روی استان های آذربایجان غربی، شرقی، اردبیل، کردستان، کرمانشاه، ایلا م، لرستان، همدان، زنجان، قزوین، البرز، تهران، فارس، کرمان، خراسان جنوبی، رضوی و شمالی در پاره ای از نقاط به شکل پراکنده رگبار باران و وزش باد را خواهیم داشت.
در نواحی مرکزی و جنوبی همچون یزد، اصفهان، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، کرمان، فارس گاهی بر میزان سرعت وزش باد افزوده می گردد که امکان بروز گرد و خاک در برخی مناطق وجود دارد. همچنین این وزش باد بر روی مناطقی از شمال غرب، دامنه های البرز، سمنان، خراسان شمالی و رضوی پیش بینی می شود.
بررسی الگوهای میانگین یکماهه آینده نشان دهنده آنومالی منفی ارتفاع /فشار بر روی حوزه شمالگان (قطب شمال) و آنومالی مثبت آن بر روی عرض معتدله اوراسیا می باشد که بیانگر فاز مثبت شاخص AO می باشد. از طرف دیگر بر روی حوزه ایسلند و آزورِ اطلس شمالی با بی هنجاری بترتیب منفی و مثبت فشار / ارتفاع جو مواجه خواهیم بود که فاز خنثی تا مثبت شاخص NAO را نشان می دهد. در نتیجه این شرایط با بی هنجاری مثبت فشار و ارتفاع جو بر روی حوزه مدیترانه و نیمه جنوبی اروپا مواجه خواهیم بود که ایجاد یک الگوی جریان غربیِ اطلس به روی این منطقه و در نتیجه بالاسو شدن روباد قطبی را در پی خواهد داشت. کاهش عبور سامانه های آب و هوای از حوزه مدیترانه بخصوص طی دهه دوم مارس 2019 (دهه سوم اسفند 97) موجب کاهش مقادیر بارندگی بر روی سرتاسر مدیترانه و خاورمیانه خواهد شد.
علی رغم گسترش تراف ورتکس قطبی بر روی غرب آسیا، به سبب ایجاد بلاکینگ ناشی از پشته پر ارتفاع جو بر روی عرض جنوبی منطقه معتدله متمرکز بر سرتاسر نواحی دریا سیاه، قفقاز، کاسپین تا آرال متوسط دما هوا گرایش به بالاتر از حد نرمال را طی دوره یکماهه مذکور در پی خواهد داشت.
آرایش الگوی آنومالی ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال بر روی منطقه با بی هنجاری مثبت ارتفاع بر روی نواحی شمالی و حاکمیت کم ارتفاع بسته بر روی نواحی جنوبی (پاکستان و شمال هند) می باشد که این الگوی نامتقارن ارتفاع به همراه سیمای نامناسب فشار سطح زمین که به صورت بی هنجاری های مثبت فشار سطح دریا بر روی سرتاسر بخش های جنوبی اروپا، مدیترانه، شمال آفریقا، دریا سرخ، عربستان و آنومالی منفی آن بر روی سرتاسر عرض های شمالی آسیا و اروپا نمی تواند بیانگر شرایط نامناسب و ناهمگن بارشی در سطح منطقه خاورمیانه و ایران طی یکماهه آینده باشد.
سامانه ای فعال بر روی شرق مدیترانه از اواسط وقت روز پنجشنبه 25 بهمن 97 از سمت شمال غرب و غرب وارد کشور شد و آغاز بارندگی ها را بر روی این مناطق شاهد بودیم. این سامانه مرکز بسته ای بر روی منتهی الیه شرقی دریا مدیترانه به صورت ساختار دینامیکی می باشد که بر روی سطح زمین به صورت همبسته های زبانه های کمفشار دریا مدیترانه - سرخ می باشد در نتیجه از نوع امتزاجی (ادغامی) ست. با توجه به اینکه مکانیسم همگرایی دریا سرخ بر روی جنوب دریا به سمت منطقه خلیج فارس سامانه فوق را همراهی می کند، در نتیجه بر روی نواحی غربی و جنوب غربی کشور بارندگی های موثری ناشی از فعالیت این سامانه انتظار می رود. همچنین به سبب گذر مرکز چرخند از منطقه شمال غرب کشور این خطه از کشور تحت تاثیر تاوایی حداکثر سامانه کم ارتفاع ستون جو بارندگی های برف قابل توجهی را شاهد خواهند بود.
ضمن حرکت شرقسوی سامانه بسته، به موازات آن ناوه ورتکس قطبی به سوی آسیا میانه به سمت جنوب متمایل شده و در نتیجه کم ارتفاع مورد بحث طی اوایل هفته پیشرو در واپسین روزهای بهمن 97 جذب منبع اصلی خود می گردد.
طبق پیش یابی های صورت گرفته این سامانه جمعه 26 بهمن 97 بر روی شمال غرب، غرب و جنوب غرب کشور فعال می باشد و سبب رخداد بارندگی خواهد شد. بارش بر روی شمال غرب کشور و دامنه های زاگرس به شکل برف نمایان می گردد. بتدریج با آغاز کاهش دما هوا از سمت شمال غرب و غرب کشور، از اوایل شب تدریجا بر روی مناطق بیشتری از استان های واقع در غرب کشور بارندگی ها به شکل برف نمایان خواهد شد. هسته بارندگی ها طی روز جمعه بر روی نیمه جنوبی آذربایجان شرقی، جنوب غرب آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، لرستان، شمال شرق خوزستان خواهد بود. طی روز شنبه 27 بهمن 97، گستره بارندگی ها بر روی بسیاری از مناطق کشور وسیعتر خواهد شد. بیشتر مناطق کشور بجز جنوب شرق کشور درگیر بارندگی ها خواهد بود. در شمال غرب، شمال زاگرس و دامنه های واقع در غرب و جنوب غرب کشور بارندگی ها به شکل برف خواهد بود. هسته های اصلی بارندگی طی این روز بر روی شمال غرب کشور شامل استان های آذربایجان غربی، شرقی، اردبیل، غرب گیلان و در جنوب غرب کشور برای استان های لرستان، خوزستان، چهارمحال و بختیاری، کهکیلویه و بویراحمد، فارس و بوشهر خواهد بو که در این مناطق به سبب شدت بارندگی ها احتمال آبگرفتگی معابر عمومی و سیلابی شدن مسیل ها وجود دارد. بارندگی ها بتدریج از اواسط وقت به نواحی مرکزی کشور و سپس به شرق و شمال شرق کشور نیز کشیده خواهد شد و همزمان ریزش ها بر روی غرب کشو به اتمام خواهد رسید. روز یکشنبه 28 بهمن 97 از شدت و گستره بارندگی ها در سطح کشور کاسته خواهد شد، بارندهای پراکنده ای بر روی مناطقی از نیمه شرقی، جنوبی و غرب کشور پیش بینی می شود.