آژانس آب و هوای ایران
مرکز پیش بینی تخصصی آب و هواآژانس آب و هوای ایران
مرکز پیش بینی تخصصی آب و هواپیدایش ورتکس قطبی نیمکره شمالی با فرا رسیدن فصل پاییز
پاییز هواشناسی فرا رسیده است، به این معنا که ورتکس قطبی قوی فصلی در حال بازگشت است. در مطلبی که در ادامه آورده شده است می توانید مطالعه کنید که ورتکس قطبی چیست و چرا هر ساله شکل می گیرد.
طی پاییز، نیمکره شمالی نور و گرما کمتری از خورشید دریافت می کند و منطقه قطبی شروع به سردشدن می کند. با توجه به فرآیندی که شرح داده خواهد شد، با آغاز سرمایش جو، فشار شروع به افت می کند. در ارتفاعات بالاتر، شکل گیری در استراتوسفر شبیه به یک سیکلون بزرگ است. یکسان نیست، اما توصیف آن به عنوان یک سیکلون بزرگ یا هاریکن هنگامی که در حداکثر شدت باشد آسان تر است.
پیش بینی GFS در پایان ماه سپتامبر در زیر نشان داده شده است. در اینجا، ورتکس قطبی همچنانکه دما و فشار کاهش می یابد، شکل کلاسیک می گیرد. پیش بینی برای سطح فشاری 10 هکتوپاسکال است که تقریباً 30 کیلومتر ارتفاع دارد. برای اینکه ورتکس قطبی استراتوسفر تأثیر بسزایی داشته باشد، باید "منجسم" باشد، یا با تروپوسفر ترکیب شود جایی که کل آب و هوا وجود دارد. این معمولاً به طور نرمال اتفاق می افتد، زیرا ورتکس قطبی با نزدیک شدن به زمستان سرد می شود. با این وجود استثنائاتی ممکن است رخ دهد. پیش بینی مدل استراتوسفری بسیار مطمئن تر از پیش بینی های بلند مدت تراز سطحی است. استراتوسفر بلند (15-50 کیلومتر) است. فشار در اینجا 10 تا 1000 برابر کمتر از سطح زمین است، تقریباً هیچ رطوبتی ندارد و فقط یک منطقه بزرگ سیکلون قابل پیش بینی است. از آنجا که پویایی بیشتر در اثر رویدادهای گشتاوری ناشی از اثر کوهستانها، شکست امواج راسبی و انتشار موج عمودی رخ می دهد،کمپلکس ایجاد شده در نهایت می تواند منجر به یک رویداد گرمایش ناگهانی استراتوسفری (SSW) شود.
ادامه مطلب ...گرمای هوا ادامه می یابد؛ گذر امواج ناپایدار بهمراه جریانات جنوبی رگبار بهاری و هوا خنک موقتی را به ارمغان می آورد
متوسط دما هوا طی 7 و احتمالا تا 14 روز آینده در بیشتر مناطق کشور گرمتر از حالت عادی این موقع سال باقی خواهد ماند.
سخاوتمندی دیماه 97 در آخرین هفته خود؛ دو موج بارشزا کشور را در بر خواهد گرفت، رخت سپید بر تن بسیاری از شهرها ...
با توجه به الگوی نقشه های هواشناسی با رخداد پدیده گرمایش ناگهانی استراتوسفری (SSW) در طی اوایل دیمه 1397، وردتکس قطبی (Vortex) نیمکره شمالی دچار گسستگی گردید که نتیجه آن در ابتدا تغییرحالت و ساختار ورتکس بوده و در ادامه سرانجام به چندین سلول (Split) شد. یکی از سلول ها ورتکس بر روی اوراسیا و مشخصا اروپا فعال ست که مرکز کمفشار زیر قطبی آن بر روی حوزه اسکاندیناوی واقع می باشد. استقرار مرکز توده هوای پرفشار بر روی اطلس با گردش آنتی سیکلونی خود موجب تداوم ریزش هوای شمالی بر روی منطقه اروپا گردیده که این منطقه فعال ورتکس بر روی اروپا با الگوی گردش سیکلونی موجب ریزش هوای سرد شمالی بر روی این قاره گردیده است.
برونداد مدل های هواشناسی موئید این مطلب می باشد گسترش مورب روباد جبهه قطبی بر روی مدیترانه که با کاهش میزان ارتفاع ستون جو بر روی این پهنه آبی همراه می باشد تقویت امواج غربی را بر روی آن در پی خواهد داشت این امواج غربی ایجاد شده بر روی مدیترانه طی نوسان متعدد ورتکس قطبی به صورت تراف (فرود) با دامنه و طول موج قابل توجه طی اواسط هفته چهارم دیماه 97 ادغام شده و با حرکت شرقسوی خود محدوده جنوبی - جنوب شرقی آن به جنوب غرب آسیا (خاورمیانه) نزدیک می گردد و پر ارتفاع جنب حاره واقع بر روی ایران را تدریجا به سمت شرق خواهد راند. بر همکنش بین این دو توده آب هوایی با ویژگی های متفاوت، با افزایش گرادیان فشار/ دما بر روی منطقه بشکل جریانات جنوب غربی - شمال شرقی موجب فرارفت هوای گرم و مرطوب از حوزه دریا سرخ به سمت فلات ایران خواهد شد.
تحلیل وضعیت الگوی آب و هوا کشور طی دیماه 1397
بررسی روند دمای بخش حاره اقیانوس آرام از بی هنجاری های مثبت (گرمتر از نرمال) در بخش های شرقی تا مرکزی آن حکایت دارد. روند شاخص اقیانوسی Nino حد آستانه دمایی النینو (0.5+ درجه سلسیوس) برای سه ماهه سپتامبر – اکتبر – نوامبر 2018 را فراتر رفته ست (مقدار 0.7+ درجه سلسیوس)، با این وجود النینو هنوز به درجه تثبیت نرسیده است. همچنین گردش جوی هنوز به تغییرات اقیانوس پاسخ روشنی نداده است. این شرایط نشان از عدم تطابق گردش جوی و اقیانوسی از حیث الگوهای ENSO می باشد. الگوی SST حاره اقیانوس آرام درجاتی از مودوکی بودن النینو مذکور را نشان می دهد، از اینرو اثرات ناشی از این نوع خاص از النینو متفاوت از نوع کلاسیک بر روی الگوهای باد و فشار سرتاسر نیمکره شمالی تاثیر گذار خواهد بود. سایر عوامل فعال و مهم در بخش حاره نوسان زیر فصلی MJO می باشد. این نمایه اقلیمی که یک منطقه فعال همرفتی بر روی بخش حاره می باشد به طور معمول طی نوسان خود که تنها چند هفته بطول می انجامد، به سمت شرق حرکت نموده و شدت آن با تغییراتی همراه ست. استقرار این منطقه فعال در هر بخش حاره اثرات متفاوتی را بر روی الگوهای آب و هوایی حاره و فراحاره خواهد داشت. طبق آخرین پیش بینی ها شاخص MJO بر روی فاز موثری قرار خواهد داشت که بیشتر منجر به القای الگو منفی نوسان اطلس شمالی (NAO) خواهد شد.
چشم انداز آرایش الگو ارتفاع تراز 500 hpa و متوسط فشار سطح دریا (MSLP) طی دیماه 1397؛ با رخداد پدیده گرمایش ناگهانی استراتوسفری (SSW) طی نیمه اول دیماه 1397، تضعیف در ورتکس قطبی و همچنین چند سلوله شدن آن منجر به تضعیف الگوهای مداری غربی بر روی چیره بادهای غربی نیمکره شمالی می گردد که نتیجه آن ایجاد الگوهای نصف النهاری (فراز - فرودها) بر روی حلقه بادهای غربی نیمکره شمالی طی دیماه 97 می گردد. بر روی اوراسیا استقرار منطقه فعال ناوه ورتکس قطبی با الگوی آنومالی چرخندی (سیکلونی) منجر به هدایت اغتشاشات بادهای غربی نظیر امواج کوتاه، سرد چال ها و ... بر روی غرب و جنوب غرب آسیا خواهد شد.
عوامل مهمی در اتمسفر وجود دارد که بر روی آب و هوای نیمکره شمالی و کشور ما بسیار مهم هستند، از جمله ورتکس قطبی استراتوسفری (SPV) که اخیر روند تضعیف داشته است. ورتکس قطبی استراتوسفر تحت تاثیر عوامل معتددی همچون خورشید است که هم اکنون به کمینه فعالیت خود در سیکل 11 ساله فعالیت رسیده ست (سیکل 24). این وضعیت احتمال تضعیف گردش استراتوسفری را برای نیمه دوم فصل زمستان جاری افزایش می دهد. سایر عوامل تاثیر گذار بر روی ورتکس قطبی استراتوسفری، فاز غربی (مثبت) نوسان شبه دوسالانه (QBO) بادهای استوایی در استراتوسفر می باشد که منجر به SPV قویتر می گردد. پیش بینی ها حکایت از تضعیف بیشتر ورتکس قطبی استراتوسفری طی هفته های پیشرو دارد، که احتمالاً منجر به وقوع پدیده گرمایش استرتوسفری (SSW) در اواخر دسامبر – اوایل ژانویه 2019 (نیمه اول دیماه 1397) خواهد شد. این شرایط منجر به جابجایی ورتکس قطبی شده و در نتیجه احتمال افزایش رخداد فاز منفی NAO را افزایش داده، باعث افزایش الگوهای نصف النهاری جریانات چیره بادهای غربی بر روی بخش وسیع اوراسیا می گردد.
حال رخداد پدیده SSW بر روی الگوهای نیمکره شمالی و بخصوص اوراسیا چه تاثیراتی می تواند داشته باشد؟
ادامه مطلب ...
میانگین دما هوا تا پایان آذر 97 گرمتر از حد نرمال خواهد بود...
با توجه به نقشه های میان مدت هواشناسی به نظر می رسد میانگین دما هوا طی نیمه دوم آذر ماه 97 گرمتر از نرمال بلند مدت باشد و این گرمای نابهنجار تقریبا تا روزهای واپسین این ماه در بیشتر مناطق کشور استمرار داشته باشد. در همین مدت بخش هایی از استان های واقع در غرب، جنوب غرب و حاشیه خلیج فارس از دماهای معتدلتری (نزدیک به نرمال) برخوردار می باشند. بر روی نیمه شمالی - شرقی کشور الگوی گرمایش میانگین دما هوا طی این مدت برقرار خواهد بود، بیشترین میزان آنومالی گرمایش هوا بر روی شمال غرب، شمال شرق و شرق کشور همچون استان های آذربایجان غربی، شرقی، اردبیل، سمنان، گلستان، خراسان های شمالی، رضوی، یزد، کرمان و سیستان و بلوچستان بین 1+ الی 2.5+ درجه سلسیوس متوسط دما هوا طی 2 هفته آینده حاکمیت خواهد داشت.
این گرما هوا به سبب وجود گردش سیکلونی (پادساعتگرد) جو بر روی منتهی الیه شرقی دریا مدیترانه و در نتیجه حاکمیت جریانات جنوب غربی بر روی منطقه و ایران می باشد که با استقرار آنومالی مثبت ارتفاع ستون جو بر روی فلات ایران تواماً موجب گرمایش جو بر روی کشور می گردد.
مدل های پیش یابی نشان دهنده شکلگیری یک منطقه وسیعی از پشته پرارتفاع عمیق بر روی آسیا (روسیه) می باشد که با عقب نشینی ورتکس قطبی از روی عرض های آسیایی همراه می باشد. این پشته پرارتفاع طی نیمه دوم آذر ماه بتدریج به سمت موقعیت غربی تر جابجا می گردد و به نظر می رسد حدود جنوبی آن با همتای جنب حاره ای همپیوند گردد که با سیمای آنومالی مثبت ارتفاع ستون جو بر روی ایران مصادف می گردد. همانطور که قبلا در پست مربوط به ماه دسامبر (اینجا را ببینید) ذکر گردید الگوهای حاکم در طی این ماه به صورت گسترش تراف ها کم ارتفاع از حوزه اسکاندیناوی و الگوی سیکلونی شرق مدیترانه می باشد. برقراری الگوی سیکلونی بر روی منتهی الیه شرقی مدیترانه طی نیمه دوم آذر ماه 97 ضمن تشدید پرارتفاع بر روی فلات ایران (نواحی مرکزی - شرقی) موجب تداوم جریانات مرطوب بر روی نیمه غربی - شمالی کشور می باشد.