آژانس آب و هوای ایران
مرکز پیش بینی تخصصی آب و هواآژانس آب و هوای ایران
مرکز پیش بینی تخصصی آب و هوااطلاعیه در خصوص بارندگی های شدید و سیل آسا منطقه و ایران طی دهه آخر آبان ماه 1397
بررسی نقشه های هواشناسی نشان می دهد که طی دهه آخر آبان ماه 97، با الگوی استقرار کم ارتفاع بر روی مدیترانه شرقی و جابجایی شرق سوی محور پر ارتفاع جنب حاره شرایط برای تداوم و تشدید ناپایداری جو در منطقه و ایران مهیا بوده و بارندگی ها در سطح منطقه گسترش خواهد یافت. حضور پر ارتفاع عمیق بر روی عرض های شمالی (اروپا) با کشیدگی تراف کم ارتفاع آسیا به سمت جنوب غرب آسیا و تکشیل چرخند بر روی شرق مدیترانه همراه می گردد. میانگین آرایش خطوط هم ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال سوی جنوب غربی - شمالی شرقی را نشان می دهد که شرایط مناسبی به جهت ارسال امواج ناپایدار و گسترش جریانات مرطوب را به روی کشور نشان می دهد.
از اینرو طی ده روزه انتهای آبان ماه باید نسبت به وقوع بارش های سیل آسا و شدید در برخی از مناطق واقع در غرب، جنوب غرب و حتی نواحی داخل تر مرکزی آمادگی ها و احتیاط لازم را مبذول نمایند.
الگوی بارش از مدل CFS نشان می دهد که بطور میانگین طی 10 روزه واپسین از آبان ماه 97، جبهه بارشی بر روی بخش شرقی مدیترانه، شمال شرق آفریقا، دریا سرخ، ترکیه، سوریه، اردن، عربستان، عراق و ایران گسترش خواهد یافت. این منطقه بارندگی شامل 200 الی 400 درصد نرمال این مناطق می باشد که با توجه به این قم بسیار بالا می توان دریافت که مقادیر بارش در برخی از مناطق قابل توجه بوده و استعداد سرزمین های منطقه به جهت وقوع سیلاب، آسیب زا این شرایط را هشدار می دهد.
ادامه مطلب ...هفته آینده با گسستگی در ورتکس قطبی هوای سرد سیبری گسترش می یابد، معما زمستان 97 در پی پدیده گرمایش ناگهانی استراتوسفری
تعریف - در نیمکره شمالی (NH) گسترش های سرد بطرف عرض های جنوبی به طور فزاینده ای وابسته به گسستگی ورتکس قطبی می باشد. در غیاب گسست در ورتکس قطبی یا زمانی که ورتکس قطبی قوی و پایدار است، یک گرمایش عمومی به ویژه دما گرمتر سطح آب دریا (SSTs) به شدت مطلوب دماهای ملایم و حتی دماهای گرمتر از نرمال بلند مدت طی زمستان می باشد. با رخداد گسستگی ورتکس قطبی شرایط آب و هوایی زمستان سخت تربرای هفته ها و احتمالا ماه ها در مناطق خاصی از نیمکره شمالی حکمفرما می گردد و دماهای معتدل تا بسیار معتدل کاهش می یابد.
در هفته گذشته در مورد احتمال چند شاخه شدن مسیر ارتباط تروپوسفر-استراتوسفر در هفته ها و ماه های آینده مورد بحث هواشناسان قرار گرفت. احتمال می رود که در هفته های آینده به یکی از این چند شاخه شدن نزدیک می شویم. همانطور که در شکل زیر نشان داده شده است، بر روی نمودار عمودی ناهنجاری ارتفاع قطبی (PCH)، ارتفاع ستون جو کلاهک قطبی گرم بر تروپوسفر استقرار داشته، نشانه ای از بلاکینگ عرض بالا، محسوب می گردد. اگر چه PCHS های سرد در استراتوسفر متمرکز هستند، پیش بینی می شود PCH ها طی هفته آینده به شرایط عادی باز گردند. پیش بینی یک پالس نسبتا ضعیف از شار فعالیت موج عمودی (WAFz) به سبب آنکه در پیش بینی های پیاپی بزرگی آن افزایش یافت نیاز به بررسی داشته و هم اکنون پیش بینی می گردد که پالس نسبت به پیش بینی هفته گذشته قوی تر باشد.
پیش بینی می شود، طی چند هفته آینده و حتی در اوایل زمستان چندین فاکتور یا عناصر مطلوب وجود دارد که باعث گسستگی ورتکس قطبی می گردند:
هجوم هوا قطبی به اروپا و گسترش هوا گرم به خاورمیانه و ایران، پر بارشی بر روی دامنه های زاگرس و نواحی محدود جنوب کشور + ویدئو
بررسی نقشه های هواشناسی نشان می دهد که با تغییر الگوی فاز نوسان اطلس شمالی (NAO)، طی روزهای واپسین مهر و ورود به ماه آبان، پس از یک دوره گرمای غیر معمول در سرتاسر اروپا، هجوم توده هوای قطبی قوی را بر روی قاره خواهیم داشت. در واقع بر اساس مدل های آب هوایی معتبر جهانی نظیر TCC، GFS و ECMWF یک جریان نصف النهاری عمیق در بین یک پشته قوی در شمال اقیانوس اطلس و تراف عمیق در سرتاسر اروپای شرقی برقرار خواهد شد که در نتیجه آن طی محدوده زمانی یاد شده یک جبهه سرد قوی تراف مذکور را بر روی اروپای مرکزی - شرقی گسترش خواهد داد.
با گسترش تراف عمیق بر روی اروپای مرکزی - شرقی پشته پر ارتفاع مستقر بر روی شمال شرق اروپا تقویت و با جابجایی شرقسو بر روی حوزه دریا کاسپین (خزر) قرار می گیرد با این تغییرات بین منطقه کم فشار اروپا و پرفشار خاورمیانه افزایش گرادیان فشاری ایجاد می گردد که پیامد آن تقویت جریانات جنوبی - جنوب غربی ، گسترش زبانه های توده هوای کمفشار و حاکمیت پر ارتفاع در لایه تراز میانی جو می باشد. در نتیجه سطح دما هوا در بیشتر مناطق کشور طی نیمه دوم هفته پیشرو که روزهای آغازین آبان ماه می باشد افزایش چشمگیری خواهد داشت.
به دلیل حاکم بودن پشته پر ارتفاع بر روی کاسپین و عدم امکان تاثیر گذاری توده هوای مهاجر اروپایی، بارندگی ها در استان های حاشیه سواحل خزر و بخصوص نیمه شمالی استان های واقع درشمال غرب کشور نسبت به حدود نرمال کاهش خواهد یافت. این کاهش بارندگی ها بر روی سواحل دریا خزر که دوره اوج بارش سالانه خود را در حال گذران ست بارزتر بوده و در استان گیلان به حد اعلا می رسد. بر اساس نقشه های آنومالی بارش بر حسب درصد نرمال 7 روزه منتهی به جمعه 4 آبان ماه 97 نشان می دهد مقادیر بارش تجمعی در این مدت بر روی نیمه شمالی (با استثنا نواحی از شمالغرب و شمال زاگرس) غالبا زیر 50 درصد نرمال بلند مدت می باشد که این رقم در بخش هایی همچون استان های ساحلی دریا خزر، نواحی از استان های حاشیه البرز جنوبی نظیر تهران ، قم، سمنان و منطقه وسیع شمال شرق به کمتر از 10 درصد نیز می رسد.
هجوم هوا قطبی به اروپا و گسترش هوا گرم به خاورمیانه و ایران، پر بارشی بر روی دامنه های زاگرس و نواحی محدود جنوب کشور + ویدئو
بررسی نقشه های هواشناسی نشان می دهد که با تغییر الگوی فاز نوسان اطلس شمالی (NAO)، طی روزهای واپسین مهر و ورود به ماه آبان، پس از یک دوره گرمای غیر معمول در سرتاسر اروپا، هجوم توده هوای قطبی قوی را بر روی قاره خواهیم داشت. در واقع بر اساس مدل های آب هوایی معتبر جهانی نظیر TCC، GFS و ECMWF یک جریان نصف النهاری عمیق در بین یک پشته قوی در شمال اقیانوس اطلس و تراف عمیق در سرتاسر اروپای شرقی برقرار خواهد شد که در نتیجه آن طی محدوده زمانی یاد شده یک جبهه سرد قوی تراف مذکور را بر روی اروپای مرکزی - شرقی گسترش خواهد داد.
با گسترش تراف عمیق بر روی اروپای مرکزی - شرقی پشته پر ارتفاع مستقر بر روی شمال شرق اروپا تقویت و با جابجایی شرقسو بر روی حوزه دریا کاسپین (خزر) قرار می گیرد با این تغییرات بین منطقه کم فشار اروپا و پرفشار خاورمیانه افزایش گرادیان فشاری ایجاد می گردد که پیامد آن تقویت جریانات جنوبی - جنوب غربی ، گسترش زبانه های توده هوای کمفشار و حاکمیت پر ارتفاع در لایه تراز میانی جو می باشد. در نتیجه سطح دما هوا در بیشتر مناطق کشور طی نیمه دوم هفته پیشرو که روزهای آغازین آبان ماه می باشد افزایش چشمگیری خواهد داشت.
به دلیل حاکم بودن پشته پر ارتفاع بر روی کاسپین و عدم امکان تاثیر گذاری توده هوای مهاجر اروپایی، بارندگی ها در استان های حاشیه سواحل خزر و بخصوص نیمه شمالی استان های واقع درشمال غرب کشور نسبت به حدود نرمال کاهش خواهد یافت. این کاهش بارندگی ها بر روی سواحل دریا خزر که دوره اوج بارش سالانه خود را در حال گذران ست بارزتر بوده و در استان گیلان به حد اعلا می رسد. بر اساس نقشه های آنومالی بارش بر حسب درصد نرمال 7 روزه منتهی به جمعه 4 آبان ماه 97 نشان می دهد مقادیر بارش تجمعی در این مدت بر روی نیمه شمالی (با استثنا نواحی از شمالغرب و شمال زاگرس) غالبا زیر 50 درصد نرمال بلند مدت می باشد که این رقم در بخش هایی همچون استان های ساحلی دریا خزر، نواحی از استان های حاشیه البرز جنوبی نظیر تهران ، قم، سمنان و منطقه وسیع شمال شرق به کمتر از 10 درصد نیز می رسد.
موج جدید هوای سرد کشور را در بر می گیرد؛ دمای انجماد در ییلاقات شمال شرق و شرق کشور
موج جدید سرمای هوا طی هفته پیشرو از سمت شمال فرا خواهد رسید، بر طبق پیش بینی ها دما هوا در بسیاری از مناطق نیمه شمالی و شرقی کشور به طرز ملموسی کاهش می یابد. این کاهش دما بر روی مناطقی از شمال شرق کشور طی روز چهارشنبه (که اوج سرماست) نسبت به شرایط عادی بلند مدت این موقع از سال حدودا 12 الی 15 درجه سردتر خواهد بود. در نتیجه بطور خلاصه ما با یک موج سرمای نابهنجاری طی هفته پیشرو مواجه خواهیم شد.
اما مکانیسم این سرما چیست ؟
با نگاهی به الگوی ارتفاع لایه میانی استراتوسفر طی هفته پیشرو در می یابیم که تقارن معمول در وضعیت گرداب قطبی نیمکره شمالی به چشم نمی خورد، به عبارت دیگه شکل غیر همگونی در ظاهر ورتکس قطبی ایجاد شده ست. این عدم تقارن منجر به 2 سلول شدن ورتکس قطبی به صورت مجزا در دو نیمکره شرقی و غربی گردیده ست. سلول اول بر روی سیبری روسیه گردش جنوب سویی به سمت آسیا میانه و حوزه کاسپین داشته و همتای دوم آن بر روی شمال شرق کانادا (خلیج بافین) و گرینلند گسترش یافته ست.
اما چیزی که در این مساله برای ما اهمیت دارد، لغزش ورتکس قطبی بر روی سیبری روسیه و گسترش جنوب سوی آن به طرف آسیا میانه می باشد که در پست قبلی بدان اشاره شد. بر روی منطقه اروپا استقرار پشته ارتفاعی خطوط هم ارتفاع تراز میانی استراتوسفر را رو به قطب به سمت عرض های بالاتر جابجای نموده و در نقطه مقابل لغزش ورتکس بر روی آسیا را در پی داشته ست. گرادیان فشار در محل بین دو حوزه کم ارتفاع و پر ارتفاع به حدی ست که شاخص وزش باد مداری در مرز بین این دو به 0 و حتی منفی میل کرده و به اصطلاح وقفه در حرکت جریات غربی برای برهه ای رخ می دهد.
پدیده وقفه در جریات غربی زمانی رخ میده که بواسطه شدت بلاکینگ در لایه های جو امکان جابجایی معمول شرق سوی سامانه های آب و هوایی وجود نداشته باشد.