تحلیل کلی
بررسی نقشه های هواشناسی و آینده نگری نشان می دهند، طی یکماه آینده از نیمه دوم اسفند 1395 لغایت فروردین 1396 کشور تحت تاثیر فعالیت توده هوای کمفشار اقیانوس اطلس و در ادامه شمال غرب اروپا واقع خواهد بود؛ نتیجه آن عبور امواج ناپایدار و متعدد از فراز کشور و بالطبع بارندگی ها خواهد بود. عبور توده های آب و هوایی از عرض های بالا بطرف نواحی جنوبی و از مسیر دریا مدیترانه و شمال آفریقا و همراهی آنها با زبانه های توده هوای کمفشار از سطح زمین با حرکت شرق سوی آنها بطرف کشور می تواند شرایط مناسبی را به جهت رخداد بارندگی ها در اقصی نقاط کشور فراهم آورند. از نیمه دوم ماه مارس2017 (میانه دهه سوم اسفند ماه) با فعالیت گردش سیکلونی قوی بر روی حوضه اسکاندیناوی و گسترش رو به جنوب آن به طرف سرزمین های جنوبی، امواج ناشی از آن از موجب تاثیر گذاری بر روی کشور و در نتیجه وقوع ناپایداری ها چشمگیر خواهد شد. درطی این مدت بر روی حوضه دریا مازندران، آسیا میانه، غرب روسیه و دریا سیاه استقرار و حاکمیت پر ارتفاع تراز میانی جو، سبب الگوی گردش واچرخندی خواهد بود. بنابر این به نظر می رسد بیشترین میزان بارش ها در طی یکماهه مذکور بر روی میانه باند غربی، جنوب غرب، حاشیه دریا خلیج فارس، بخش هایی از جنوب کشور باشد.
بر روی سواحل دریا خزر، بواسطه فراوانی تمرکز پر ارتفاع در لایه تراز میانی و همچنین کاهش میزان فشار سطح دریا (تا حدود 1 هکتوپاسکال زیر نرم) به نظر می رسد بارش ها در این بخش بویژه برای غرب دریا مازندران (استان گیلان) و اردبیل تمایل جزئی به کاهش نسبت به مقادیر بلند مدت اقلیمی را نشان می دهد. برای سایر مناطق نیمه شمالی مجموع بارندگی های این مدت در محدوده هنجار بلند مدت واقع خواهد بود.
با حاکمیت پشته پر ارتفاع مانع (Blocking) بر روی غرب روسیه و ایجاد آنتی سیکلونی بر روی عرض های بالاتر و گسترش جریانات توده هوای کمفشار از عرض های جنوبی تر به سمت منطقه، برآیند الگوی جریان بر روی فلات ایران بشکل سیکلون / چرخند مبدل خواهد شد که این جریان سیکلونی موجب می گردد که توده های آب و هوایی با گسترش به سمت عرض های جغرافیایی جنوبی و حرکت شرقسو، تعمیق یافته و موجبات بروز بارش های موثر را طی بازه یکماهه آینده منتهی به نیمه اول فروردین 1396 بر روی نواحی مختلف کشور سبب شوند.
با توجه به عبور امواج کم ارتفاع متوالی از منطقه و کاش لایه تراز میانی جو بر روی منطقه، متوسط دمای هوا در سطح منطقه بر روی نواحی مرکزی (داخلی)، نیمه جنوبی و بخش هایی از شرق کشور تا حدود 1 در جه سلسیوس کمتر از نرمال های بلند مدت پیش بینی می شود، بر روی نوار شمالی کشور شامل بخش هایی از شمال غرب و سواحل دریا مازندران امکان بی هنجاری های گرمایشی در طی این مدت وجود خواهد داشت.
ادامه مطلب ...چکید: بر اساس اطلاعات بدست آمده ریزش های برآورده شده برای اسفند ماه 1395 توزیع یکنواختی در طول ماه نخواهند داشت به عبارت دیگر حجم اصلی بارش های این ماه به نیمه دوم آن جابجا می گردد. در طی نیمه اول اسفند سطح بارش ها در نیمه جنوبی کشور بارزتر از نیمه شمالی می باشد.به طور کل در بیشتر مناطق کشور میزان مقادیر بارش ها نرمال و یا نزدیک به نرمال می باشد و اعتقاد بر این هست که نابهنجاری بارش در آستانه ناهنجاری منفی میزان قابل توجهی نسبت به حدود اقلیمی بلند مدت را نداشته باشد.
بارش در بخش های غرب و جنوب غربی کشور نسبت به حدود اقلیمی بلند مدت مطابقت نموده و یا متمایل به بالاتر از آن خواهد بود، همچنین در شمال شرق ، بخش هایی از شرق و جنوب و نقاطی از مرکز کشور میزان بارش های کشور تمایلی نسبت به بالاتر از سطح هنجار را نشان می دهد. این در حالی ست که در سواحل خزر میزان بارش های اسفند ماه نزدیک به نرمال های بلند مدت بود ودر سواحل جنوب غربی احتمال ناهنجاری منفی خفیف کاهش بارش نسبت به نرمال دور از انتظار نمی باشد.
بطور کل متوسط دمای هوا اسفند ماه 95 بر روی اکثر مناطق بخصوص بخش های شرق و جنوب شرق کشور بین 0.5 تا 1.0 درجه سلسیوس گرمتر از نرمال بوده، لیکن در برهه هایی از ماه امکان تاثیر موج های سرد شمالی بر روی سطح کشور خواهد بود.
بر اساس بررسی آخرین جروجی مدل های هواشناسی، طی بهمن ماه 95 سطح بارش های کشور به حدود نرمال های بلند مدت این موقع از سال نزدیک شده، در برخی از نواحی این میزان بارش ها فراتر از نرمال های بلند مدت خود خواهد بود، نیمه جنوبی بویژه جنوب شرق، نواحی از مرکز و نیمه شرقی از جمله مناطقی هستند که به طور کل طی بهمن ماه 95 از بارش های فراتر از نرمال مقادیر بلند مدت برخوردار خواهند بود. بارش ها در خط سواحل خزر عمدتا در محدوده هنجارهای بلند مدت باقی مانده، اما در برخی از نواحی شمال غرب و میانه غربی کشور به نظر می رسد بارندگی های بهمن ماه متمایل به کمتر از میزان نرمال های بهمن ماه ریزش نماید.
در سایر نواحی کشور از جمله استان های واقع در امتداد دامنه های البرز بارش های بهمن ماه 95 تفاوت قابل توجهی نسبت به حدود نرمال های بلند مدت را نشان نمی دهد.
از نظر دمایی با توجه به خروجی نقشه نابهنجاری میانگین دمای یکماهه آینده، متوسط دما هوا در نیمه شمالی و شرق کشور در حدود 1 الی 2 درجه سلسیوس کمتر از نرمال بوده، در غالب نواحی مرکزی کشور در حدود رنج نرمال بهمن ماه واقع خواهد بود، در برخی از نواحی جنوب غرب، غرب، شمال زاگرسو امتداد حاشیه دریا خلیج فارس بین 0.5 تا 1 درجه سلسیوس دما هوا طی بهمن ماه 95 فراتر از نرمال های بلند مدت واقع خواهد بود.
طی بهمن ماه 1395 چشم انداز مجموع بارش کشور دارای سه هسته اصلی بارندگی می باشد:
1- هسته اول بر روی ارتفاعات زاگرس واقع در غرب و جنوب غرب کشور با بیشینه 125 الی 140 میلی متر در 30 روز.
2- هسته دوم بر روی کرانه های جنوب غربی دریا خزر واقع در استان گیلان با بیشینه 115 الی 130 میلی متر در 30 روز.
3- هسته سوم بر روی جنوب شرق کشور با بیشینه 90 الی 100 میلی متر در 30 روز.
سیمای برف تجمعی یکماهه طی بهمن 95 در سطح کشور نشان دهنده تمرکز پوشش برف بر روی شمال غرب کشور، دامنه های البرز و دامنه های زاگرس می باشد. هسته های اصلی بارش برف تجمعی طی بهمن 95 بر روی ارتفاعات جنوب غرب استان آذربایجان غربی و غرب کردستان، ارتفاعات زاگرس مرکزی بر روی استان های جنوب شرق لرستان، چهارمحال و بختیاری، غرب اصفهان و نواحی از استان کهکیلویه و بویر احمد در جنوب غرب کشور و بالاخره دامنه های میانی البرز غربی در استان های گیلان و مازندران می باشد. با توجه به چشم انداز دماهای کمتر از نرمال بر روی نیمه شمالی (بویژه نوار شمالی) و شرق کشور و همینطور چشم انداز دمایی تقریبا نزدیک به نرمال در نواحی غربی به نظر می رسد، تقویت پوشش برف در ارتفاعات کشور را داشته باشیم و تا حدودی کمبود ذخیره برفی ماه گذشته (دی 95) را جبران نماید.
طبق خروجی 3 مدل آب و هوایی JMA، ECMWF و CFS به نظر می رسد، بطور کل ارتفاع لایه تراز میانی جو (500 هکتوپاسکال) در بخش وسیعی از عرض های جنوب آسیا و از جمله ایران بین 30-15 متر فراتر از نرمال را نشان می دهد. این در حالی ست که در عرض های شمالی اوراسیا نابهنجاری منفی ارتفاع تراز میانی جو را خواهیم داشت. چنین شرایطی نشاندهنده میانگین الگوهای مداری بر روی سرتاسر فلات ایران می باشد. بدین ترتیب به نظر می رسد با برقراری شرایط پر ارتفاع و مداری بر روی کشور پراکنش بارش ها ناهمگنی شدیدی را نشان دهد، و جریان بارندگی های اصلی بر روی غرب ، شمال شرق و سواحل خزر باشد.
بر اساس نقشه های بلند مدت و آینده نگری هواشناسی، طی دی ماه 1395 کشور تحت تاثیر امواج متعدد ناپایدار واقع خواهد شد، که با عبور تراف ناوه های عرض های شمالی تر همراهی می گردد این وضعیت به همراه تقویت زبانه های توده هوای کمفشار از بخش حاره عرض های جنوبی و نفوذ زبانه های توده هوای پرفشار غربی، رهاورد انتقال رطوبت توسط جریانات به سمت داخل کشور بوده لذا بارش ها در بخش های غربی، جنوب غرب، مرکز، دامنه های البرز به سمت شمال شرق فراتر از نرمال های بلند پیش بینی می شود. ساختارهای حاکم بر الگوهای جو تراز میانی (Z500) به صورت بی هنجاری مثبت (فراز پر ارتفاع) بر روی بخش هایی از مرکز اروپا و اسکاندیناوی و بی هنجاری منفی (فرود کم ارتفاع) بر روی حوضه دریا کاسپین تا بخش هایی از شرق مدیترانه و شمال دریا سرخ سبب ایجاد شیب گرادیان فشاری به سمت غرب منطقه خاورمیانه و در نتیجه ریزش هوای شمالی به بخش های شمال شرق آفریقا، شمال دریا سرخ، شرق دریا مدیترانه، ترکیه، قفقاز، حوضه دریا کاسپین، شمال غرب و غرب و بطور کل بخش های شمالی ایران خواهد شد. این شرایط با تقویت گردش سیکلونی بر روی غرب خاورمیانه همراه بوده که تقویت شاخه نزولی سلول هدلی (افزایش سرعت جت جنب حاره) و درنتیجه تقویت واچرخندی مستقر بر روی شرق منطقه را در پی داشته و با بر همکنش بین دو توده آب هوایی سیکلونی و آنتی سیکلونی مذکور در منطقه ایجاد و گسترش جریانات مرطوب زای جنوب غربی را به سمت دامنه های زاگرس ، البرز، مرکز و سپس شمال شرق کشور را خواهند نمود.
از این رو استان های واقع در بخش های غربی، جنوب غرب، مرکز، دامنه های رشته کوه البرز و شمال شرق کشور طی دی ماه 1395 دارای بارش های نرمال و فراتر از نرمالی برخودار خواهند بود. این بارش ها در بخش های غربی و جنوب غرب کشور بارزتر می باشد. اگر بخواهیم استانی نام می ببریم باید استان هایی همچون خوزستان، لرستان، چهارمحال و بختیاری، ایلام، همدان، اصفهان، مرکزی، کرمانشاه، کردستان، زنجان، گیلان، قزوین، البرز، تهران، سمنان، خراسان شمالی، رضوی را ذکر نمائیم، سطح بارندگی ها در این استان های متمایل به فراتر از نرمال های بلند مدت می باشد.
استان های واقع در دامنه های جنوب غربی زاگرس همچون دو استان لرستان، چهارمحال و بختیاری و سپس کرمانشاه و همدان بالاترین میزان افزایش بارندگی ها را در طی دی ماه 95 از آن خود خواهند داشت.