بررسی نقشه های میان مدت نشان می دهد که ظرف یکماهه آینده منطقه اروپا شاهد یک الگوی متضاد دو قطبی در آرایش تراز میانی جو خواهد بود که در پی آن در عرض های بالاتر رخداد پر ارتفاع/پرفشار و در عرض های پایین تر رخداد کم ارتفاع / کمفشار حاکمیت خواهد یافت.
همانطور که از نقشه ذیل بر می آید، بر روی اسکاندیناوی الگوی گردش واچرخندی به منزله حاکمیت پر ارتفاع بوده و بر روی مدیترانه کم ارتفاع منجر به گردش چرخندی می گردد، چرخندی بر روی مدیترانه سبب گسترش زبانه های توده هوای کمشار بر روی سرتاسر مدیترانه، شمال آفریقا، دریا سرخ و بخش هایی از شبه جزیره عربستان می گردد. نکته مثبت اینکه با توجه به آرایش محور جت استریم جنب حاره، خطوط میانگین هم ارتفاع تراز میانی بر روی غرب خاورمیانه، بجهت جنوب غرب - شمال شرقی قرار گیرد که این وضعیت نشان دهنده فراهم شدن الگوی گرادیان مناسب و تاثیر گذاری سامانه های بارشی طی یکماهه آینده بر روی منطقه ست.
لشکری در این گفتوگو بر لزوم تمرکز بر بارورسازی ابرها و مدیریت منابع آب تاکید میکند و مقصر دانستن تکنولوژی هارپ و همچنین آلودگی هوا و ریزگردها را در خشکسالی مردود میداند.
علت اصلی کاهش بارندگی در کشور را چه میدانید؟
مقدار بارش هرمنطقه ای به موقعیت جغرافیایی آن منطقه نسبت به گردش عمومی جو بستگی دارد. بنابراین مناطق خشک وپرباران دنیا بسته به موقعیت جغرافیایی انها نسبت به گردش عمومی جو تعیین می شود. مقدار باران در هرمنطقه ای نیز همواره ثابت نیست ودارای سیکل های افزایشی وکاهشی است.که این سیکلها تقریبادارای دوره های 11، 22، 33 و... ساله هستند.
این سیکلها نیز ارتباط نزدیکی با سیکل فعالیتهای خورشیدی دارد. حال اگر آخرین دوره زمین شناسی که اقلیم فعلی سیاره زمین شکل گرفته است را معیار سنجش قرار دهیم بشر فقط اطلاعات ثبت شده 100 یا حداکثر150 سال اخیر را دارد که درکشورما این مقداربه ندرت به 50 تا 60 سال میرسد. بنابراین نمیتوان قضاوت کرد که بارشهای کشورر روندکاهشی متداوم دارد. اولا آمار ایستگاهی این را ثابت نمیکند. ثانیاً ممکن است دوباره روند افزایشی به خود بگیرد. چون ما دقیقا نمیدانیم الان در چه قسمتی از یک سیکل طولانی مدت قرار داریم.
البته باید مسئله خشکسالی یا ترسالی را از این موضوع جداکرد. چون ممکن است این کاهش چندساله اخیر به دلیل خشکسالیهایی است که در هر اقلیمی، چه اقلیمهای مرطوب و چه اقلیمهای خشک اتفاق میافتد.
در ارتباط با خشکسالی امسال، همانطور که بیان شد خشکسالی و ترسالی جابجاییهایی است که به صورت دورهای در عملکرد، ساختار و مکانگزینی سامانهها تاثیرگذاشته و در هر اقلیمی اتفاق میافتد. به عبارت دیگر جابجایی مکانی در یک سامانه به دلیل جابجایی مکانی سامانهها در گردش عمومی جو میتواند تعداد سامانههای بارشی ورودی به یک کشور را تقویت کرده یامانع ورود سامانههای بارشی به یک کشور شود. نتایج حاصل از رساله دکتری خانم دکتر زینب محمدی که در دانشگاه شهید بهشتی دفاع شده است نشان میدهد جابجایی مکانی و زمانی پرفشار جنب حارهای عربستان نقش بسیار تعیین کنندهای در خشکسالیها و ترسالیهای کشور ایران دارد.
این تحقیق نشان داد که جابهجایی غرب سوی این پُرفشار مانع از ورود سامانه بارشی کمفشار سودان به ایران میشود و در عین حال باعث جابهجایی شمال سوی سیکلونهای مدیترانهای شده و کشور از تاثیر این سامانه بارشی محروم میماند. شکل ۱ موقعیت هسته این سامانه پرفشار را در روزهای مختلف خشکسالی فراگیر و شدید سال آبی 2008-2007 در ایران نشان میدهد.
شکل ۱ - موقعیت هسته این پرفشار را در روزهای مختلف خشکسالی فراگیر و شدید سال آبی 2008-2007
امسال نیز در طول سه ماه مهر، آبان و آذر و تاکنون همین شرایط حاکم شده است و پُرفشار عربستان جابهجایی، غربسو داشته و مانع ورود سامانههای بارشی به کشور شده است. شکل های 2 تا 4 موقعیت پرفشار عربستان را در سه ماه اول سال 1396 نشان میدهد. میبینیم که هسته پرفشار عربستان کاملاً به سمت غرب جابهجا شده و بر روی مرکز و غرب عربستان قرار دارد. در صورتیکه وقتی این پرفشار بر روی دریای عمان و شرق هند جابجا شود شرایط بسیار خوبی برای ورود سامانه های بارشی فراهم می شود.
ادامه مطلب ...بر اساس مدل احتمالاتی ECMWF درصد احتمال رخداد بارش های معادل 1 و 5 میلی متر و بالاتر از آنها طی 240 ساعت آینده منتهی به 16 مرداد 96 در نقشه های ذیل مشاهده می شوند؛ بر اساس این نقشه ها استان های واقع در شمال غرب، نوار ساحلی خزر، شمال شرق کشور و همینطور ارتفاعات در جنوب استان سیستان و بلوچستان، کرمان، شرق و شمال استان هرمزگان از 60 تا بیش از 90 درصد شانس تجربه پدیده بارش را طی 10 روز آینده منتهی به 16 مرداد 96 دارند.
در سایر مناطق کشور احتمال تجربه بارش طی 10 روز آینده کمتر از 20 درصد خواهد بود.
همانطور که از نقشه درصد احتمال رویداد بارش های معادل 1 میلی متر و بالاتر طی 10 روز آینده دیده می شود، بر روی اکثر مناطق استان های ساحلی دریا خزر تا اواسط مرداد ماه جاری شانس رخداد بارش به بیش از 90 درصد بالغ می گردد، همچنین بر روی نقاطی از استان های آذربایجان غربی، شرقی، اردبیل، خراسان شمالی و نواحی شمالی خراسان رضوی شانس رخداد بارندگی ها 70 تا بیش از 90 درصد پیش بینی می شود. بر روی ناحیه موسمی جنوب سیستان و بلوچستان و امتداد شرق و شمال هرمزگان و جنوب استان کرمان شانس رخداد بارش ها بین 50 تا 80 درصد خواهد بود.
در نقشه احتمال مجموع بارش های 5 میلی متر و بالاتر طی 10 روز آینده بر روی سه استان گیلان، مازندران و گلستان غالبا این احتمال بیش از 90 درصد خواهد بود، بر روی نواحی از خراسان شمالی این احتمال تا 60 درصد در نقاط معدودی از شمال و شمال شرقی استان پیش بینی می شود.
ادامه مطلب ...با توجه به آخرین اطلاعات دریافتی از مرکز ملی خشکسالی، از ابتدای سال آبی جاری تا مورخ 4 تیر 96 مقادیر بارندگی ها در سطح کشور در حدود 7 درصد نسبت به نرمال بلند مدت دوره مشابه کاهش را نشان می دهد که با عدم توزیع مناسب مکانی و زمانی بارش ها در طی 8 ماهه اخیر مواجه بوده ست.
از 31 استان کشور، 19 استان به درجات مختلف با کاهش میزان بارندگی ها در دوره مذکور مواجه بوند، بیشترین میزان کاهش بارش ها در جنوب غرب کشور برای استان های خوزستان و چهارمحال و بختیاری با 40.8- و 33.7- درصد متمرکز بوده ست. بیشتر استان های واقع در غرب کشور (به استثنای همدان و مرکزی) با مقادیری از افت بارندگی هادر طی 8 ماهه اخیر مواجه بودند.
6 استان در محدوده نرمال (کران های مثبت یا منفی) قرار داشته اند، استان های لرستان، سیستان و بلوچستان و قزوین در محدوده نرمال با تمایل به کاهش بارش ها مواجه بوده اند و استان های تهران، گیلان و بوشهر در محدوده نرمال با تمایل به افزایش بارندگی ها قرار دارند.
در نهایت 6 استان با افزایش میزان بارش ها در طی 8 ماهه اخیر مواجه بوده که بیشترین میزان بارش ها از آن استان هرمزگان با 34.1 درصد بوده ست.
با توجه به نمودار مذکور به نظر می رسد توزیع مکانی بارش ها در سطح کشور از همگنی نرمالی برخوردار نبوده و نواحی خشکسالی و ترسالی از بی نظمی مکانی برخوردار می باشد. همچنین توزیع زمانی بارش ها نشان دهنده عدم پراکنش مناسب بارندگی در طی 8 ماهه گذشته بوده ست.