پشته پر ارتفاع مانع هوای سرد و خشک را تا پایان هفته تداوم می بخشد، آیا زمستان از هفته آینده از راه می رسد ؟ !!!!

---

طی پست قبلی به وجود الگوی بلاکینگ بر روی منطقه بواسطه حضور مداوم پشته پرارتفاع بر روی شمال کاسپین اشاره شد. آخرین تغییرات نقشه های هواشناسی همچنان تداوم این پشته پرارتفاع جو را بر روی منطقه نشان می دهد که با الگوی گردش آنتی سیکلونی هوای سرد و خشک را از عرض های شمالی به روی فلات ایران فرارفت می دهد که البته این هوای سرد بر روی بیشتر مناطق کشور به جز هوایی سرد و پایدار و در شهرهای صنعتی هوایی غبار آلود ارمغان بیشتری نداشت .

در بخش های جنوبی کشور به لطف انتقال رطوبت از سمت دریا خلیج فارس سبب رخداد بارندگی هایی طی روزهای جمعه و شنبه 18 آبان 98 در استان های هرمزگان، فارس، یزد، بوشهر، کهکیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری، کرمان و اصفهان گردید. بیشترین میزان بارش ها در استان هرمزگان رخ داد بطوری که جزیره کیش با 35/2 میلی متر در صدر بارش ها قرار گرفت بعد از آن ایستگاه های رودان و بندر لنگه بترتیب با 21/7 و 20 میلی متر بیشترین میزان بارندگی ها را به خود اختصاص دادند. 

 اما با تداوم استقرار توده هوای پرفشار شمالی و سیطره الگوی جریان شمالی آن باید همچنان تا پایان هفته جاری و احتمالا تا پایان آبان ماه منتظر تداوم شرایط آب و هوای سرد بر روی کشور باشیم. همانطور که الگوی آنومالی میانگین دما هوا دهه منتهی به پایان آبان ماه 98 نشان می دهد، هوای گرم از آفریقا به روی شبه جزیره بالکان تا غرب روسیه تحت واچرخندی پرفشار مانع فرارفت نموده و هوای بسیار گرمی را نسبت به شرایط هنجاری بر روی این مناطق ایجاد کرده است. از طرفی بر روی آسیا مرکزی هوای بسیار سرد (در برخی مناطق تا بیش از 12- درجه سلسیوس سردتر از نرمال بلند مدت) حاکم می باشد. فرارفت شمالی (جنوبسو شدن جریانات) در مرکز پرفشار مانع بر روی شمال دریا کاسپین، سبب ریزش سرما بر روی آسیا میانه و فلات ایران گردیده است.

این هوای سرد به دلیل حاکمیت توده هوای کم ارتفاع لایه جو در جنوب شرق کشور بر روی مثلث شرق - مرکز - جنوب کشور بارزتر می باشد. 

تحلیل نقشه های هواشناسی نشان می دهد، از هر دو سو آسیا و اروپا به پشته پر ارتفاع مذکور استرس وارد می شود، بطوریکه دامنه پشته پرارتفاع از جنوب به سمت عرض های شمالی در حال عقب نشینی ست، این روند خیلی آهسته و تدریجی در حال رخداد است. 

یکی از آثار کاهش دامنه پشته پر ارتفاع و عقب نشینی حدود جنوبی آن به سمت عرض های شمالی تر، شکلگیری سامانه کم ارتفاعی ست که در هفته آینده بر روی کاسپین شکل خواهد گرفت. این سامانه دارای 2 بعد ست:

1.  بعد آنتی سیکلونی آن بر روی بخش های شمالی (مشخصاً سواحل شمالی) باعث و بانی بارش های مداوم و قابل توجهی خواهد بود. 
2. اما بعد سیکلونی این سامانه بر روی فلات داخلی دارای پیچیدگی (در حال تغییر) هست. چرا که باید بررسی نمود، تراف ناشی از این سامانه به همراه جریاناتی که از اروپا به روی مدیترانه نفوذ می نماید، چه میزان دسترسی را به آب های مدیترانه و دریا سرخ خواهد داشت و جریانات تا چه میزان مجالی را برای کسب رطوبت از پهنه مدیترانه و دریا سرخ برای تغذیه خود خواهند داشت و در کنار میزان تغذیه رطوبتی سامانه، شکست خطوط جریان در راستای جنوب غربی - شمال شرقی بر روی فلات ایران به چه میزان بوده و موقعیت این شکست کجاست ؟(میزان واگرایی لایه های فوقانی جو)

اما اگر این چشم انداز را به فال نیک بگیریم، گذشته از جزئیات و کم و کیف الگوی ها، این اعتقاد وجود دارد دست کم  پایداری کلی در سطح منطقه رو به کم  شدن است و این اتفاق در حالی رخ می دهد که همزمان امواج MJO طی 14 روز آینده (هفته آخر آبان و اوایل آذر ماه 98) بسوی آفریقا در فازهای 8 و 1 در حال پیشروی می باشد. فاز 8 MJO همبستگی دارد با استقرار پشته پر ارتفاع بر روی بالکان و سرتاسر شرق مدیترانه، دریا سیاه، ترکیه، شمال غرب ایران تا شمال دریا کاسپین، تحت سیطره بندال آن واقع هستند. از سوی دیگر ریزش جریانات در ضلع شرقی آن هوای بسیار سردتری را به روی فلات ایران به ارمغان می آورد، در نتیجه آن، هوای سرد در بیشتر مناطق کشور (بخصوص شمال شرق، شرق و مرکز) و آب و هوا خشکتر در شمال غرب و زاگرس شمالی رقم می خورد. اما فاز 1 همسویی خواهد داشت با عقب نشینی پشته پر ارتفاع بر روی اروپا در نتیجه منطقه از حد شرقی و جنوبی آن خارج شده و بر روی شرق مدیترانه و دریا سرخ الگوی سیکلونی برقرار می گردد. این فاز با القای بیشتر فاز مثبت نوسان NAO به شرایط آب و هوایی سرد و مرطوب بر روی کشور کمک می نماید.

سیمای مجموع بارش بر روی کشور طی هفته جاری نشان دهنده کاهش چشمگیر ریزش های جوی در اقصی نقاط می باشد. که نتیجه تاثیر گذاری توده هوای سرد و خشک شمالی بر روی منطقه و عدم همراهی آن با جریانات گرم و مرطوب از عرض های جنوبی تر می باشد. بتدریج از اواخر روز پنجشنبه با شکلگیری و حاکمیت یک سلول بسته کم ارتفاع بر روی دریا کاسپین جریانات ناپایدار بر روی کرانه های دریا تقویت شده و بارندگی ها بر روی استان های شمالی آغاز می شوند. استقرار این سلول بسته بر روی دریا کاسپین با گسترش تراف کم ارتفاع بر روی کشور همراه است در نتیجه جریانات از وضعیت خشک شمال غربی به وضعیت مرطوب تر غربی تا جنوب غربی تغییر مسیر می دهند. در نتیجه شمه ای از بارندگی ها به واسطه شکل گیری امواج بر روی استان های غربی از روز جمعه در الگوی مدل های بارش به چشم می خورد. این یک تحول مثبت در کاهش پایداری عمومی منطقه به شمار می رود. 

در ادامه طی هفته آینده (هفته آخر آبان ماه) ضمن ماندگاری سلول بسته بر روی دریا کاسپین تداوم بارش ها به صورت هسته های بارندگی بر روی کرانه های دریا مازندران پیش بینی می شود. ضمن آنکه عمیق تر شدن تراف کم ارتفاع بر روی کشور و گسترش غربسو تر آن، شیب جریانات بیشتر به راستای جنوبغربی متمایل می گردد، در نتیجه جریانات جنوبی بر روی کشور تقویت می گردند (فاز 1 نوسان MJO) . این الگو هوای مرطوب را به سمت فلات ایران فرارفت خواهد داد. طبق الگوهای بارندگی فعلی (قابل تغییر)، هوای مرطوب بر روی حوزه خلیج فارس به زاگرس جنوبی غربی وارد شده و به مرکز کشور گسترش می یابد. 

با توجه به ریزش هوای سرد شمالی بر روی فلات ایران و از طرف دیگر یورش بیشتر هوای گرم و مرطوب جنوبی غربی بارش برف بر روی کوهسار زاگرس جنوب غربی و حتی برف در درون فلاتی ایران در برخی مناطق مرکزی به چشم می خورد. شاخه شمالی موج استان های حاشیه البرز جنوبی را هر چند ضعیف تر در بر گرفته و بارش برف بر روی کوهسارهای البرز سطح پوشش برف را افزایش می دهد.

الگوی بارش برف بر طبق تجمعی هفته آینده (هفته انتهایی آبان 98) بر روی سرتاسر رشته کوه البرز، زاگرس جنوب غربی و بخش های مرکزی بارز می باشد که نتیجه فعالیت جریانات مرطوب جنوب غربی و  هوای سرد شمال شرقی بر روی فلات ایران می باشد. (فاز 1 نوسان MJO)