سوال تخصصی حمیدرضا از مخاطبان ...

---

چگونگی ترسیم مسیر شاخص mjo 

سلام و عرض ادب به شما آقای شهبازی چگونه مسیر شاخص mjo مشخص میشود منظورم این هست مثلاً بعضی وقتها این شاخص یک جا ثابت میشه به چپ و راست میره مبنای ترسیم این خطوط چی هست؟؟؟؟ممنون از زحمات شما سه‌شنبه ۱ مرداد ۱۳۹۸ @ ۰۹:۱۶ ب.ظ

پاسخ: با سلام، قبلا بنده در این خصوص مطلبی را تدوین کردم که مجددا شما را به خواندن آن دعوت میکنم:

‫ﺷﺎﺧﺺ و ﻓﺎزﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ MJO ‫ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺮای ردﻳﺎﺑﻲ‪MJO ‬ و اﻳﻨﻜﻪ در ﻛﺪاﻣﻴﻚ از ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﺸﻜﻴﻞ، ﺗﻘﻮﻳﺖ و ﻳﺎ ﺗﻀﻌﻴﻒ اﺳﺖ ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎ‬ی ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر میﺒﺮﻧﺪ. ﺑﺎرﻟﻮ و ﻫﻤﻜﺎران دوره ﻋﻤﺮ ‪MJO‬ را ﺑﻪ دو ﻓﺎز ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮدﻧﺪ. ﺑﺮ اﻳﻦ‬ ‫اﺳﺎس اﮔﺮ ﭘﺪﻳﺪه ﻫﻤﺮﻓﺖ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺣﺎره ای ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ در ﻣﺤﺪوده 80 تا 100 درجه طول شرقی و 15 درجه جنوبی تا 10 درجه عرض شمالی، ﻗﻮﻳﺘﺮ از ﻫﻤﺮﻓﺖ در ﺑﻘﻴﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺎﺷﺪ ‪MJO‬ در ﻓﺎز ﻣﺜﺒﺖ و در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت در ﻓﺎز ﻣﻨﻔﻲ ﻗﺮار‬ ‫دارد.

ﺷﺎﺧﺺ دﻳﮕﺮی ﻧﻴﺰ ﺑﺮای ردﻳﺎﺑﻲ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ زﻣﺎﻧﻲ و ﻣﻜﺎﻧﻲ ‪ MJO‬ﺑﻪ ﻛﺎر میﺮود. اﻳﻦ ﺷﺎﺧﺺ ‪RMMI‬‬ ‫ﻧﺎﻣﻴﺪه میﺸﻮد و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ روزاﻧﻪ ‪OLR‬ و ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻣﺪاری ﺑﺎد در ﺗﺮاز ﻫﺎی ‪ ۸۰۰hpa‬و ‪) ۲۰۰hpa‬ﺑﻪ‬ ‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﻒ و ﻗﻠﻪ ورد ﺳﭙﻬﺮ) ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ میﺸﻮد. ﻃﺒﻖ اﻳﻦ ﺷﺎﺧﺺ دوره ﻋﻤﺮ ‪ MJO‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻪ ﻓﻌﺎل ﻫﻤﺮﻓﺖ آن ﺑﻪ ﻫﺸﺖ ﻓﺎز ﺗﻘﺴﺴﻴﻢ میﺸﻮد. ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺪت ﻋﻤﺮ ﻫﺮ ﻓﺎز ۴ اﻟﻲ‬ ‫۱۰ روز اﺳﺖ. اﻳﻦ ﻓﺎز ﻫﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از :‬ ‫ 

ﻓﺎز ۱: ﺑﺮروی ﺑﺨﺶ ﻫﺎﻳﻲ از ﻗﺎره آﻓﺮﻳﻘﺎ و ﻏﺮب اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ.‬ ‫ 

ﻓﺎز ۲ و ۳: ﺑﺮروی اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ.‬ ‫ 

ﻓﺎز ۴ و ۵: ﺑﺮ روی اﻧﺪوﻧﺰی و ﻗﺎره درﻳﺎﻳﻲ.‬ 

‫ﻓﺎز ۶ و ۷: ﺑﺮ روی ﻧﻴﻤﻪ ﻏﺮﺑﻲ اﻗﻴﺎﻧﻮس آرام. ‬

ﺷﺎﺧﺺ ‪RMMI‬ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از دو ﻋﺪد ﻣﺴﺘﻘﻞ RMM‬_۱ و RMM‬_۲ ﻣﻌﺮف وﺿﻌﻴﺖ روزاﻧﻪ ‪ MJO‬است که‬ ‫در ﻧﻤﻮاری ﺑﻪ ﻧﺎم ﻧﻤﻮدار وﻳﻠﺮ ترسیم ﻣﻲ ﺷﻮد. در اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﻣﺤﻮر ‪X‬ ﺑﺎ ‪RMM_‬۱ و ﻣﺤﻮر ‪ Y‬ﺑﺎ ‪RMM₂‬‬ ‫ﺳﻨﺠﻴﺪه میﺸﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮ این ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﻤﺮﻓﺖ ‪MJO‬ﻫﺮ روز ﺑﺎ ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ در اﻳﻦ ﻧﻤﻮدار‬ ‫ﻓﻀﺎی ﻓﺎز ﻧﺸﺎن داده ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ از ﻣﺒﺪا ﻣﺨﺘﺼﺎت ﻣﻌﻴﺎری اﺳﺖ از ﺷﺪت ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ‪MJO‬‬ ‫،ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻫﺮﭼﻪ اﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻌﺮف ﺷﺪﻳﺪﺗﺮ ﺑﻮدن ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‪MJO ‬ اﺳﺖ. در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻗﺪر ﻣﻄﻠﻖ‬ ‫ﻫﺮﻳﻚ از ﻣﻘﺪﻳﺮ ‪ RMM_‬۱ و ‪RMM‬_۲ ﻛﻤﺘﺮ از ﻳﻚ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺬﻛﻮر در داﻳﺮه ای ﺑﻪ ﺷﻌﺎع واﺣﺪ ﻗﺮار ﻣﻲ‬ ‫ﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻮدن روﻳﺪاد ‪ MJO‬در آن روز اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻪ ازای ﻫﺮ روز در اﻳﻦ‬ ‫ﺷﻜﻞ و اﺗﺼﺎل آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ، می ﺘﻮان ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻛﺎﻣﻠﻲ از وﺿﻌﻴﺖ ‪MJO‬ در ﻳﻚ ﺑﺎزه زﻣﺎﻧﻲ ﻣﻮرد‬ ‫ﻧﻈﺮ ﻧﻤﺎﻳﺶ داد. ﺣﺮﻛﺖ ﭘﺎد ساعتگرد اﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﻫﺎ ﻣﻌﺮف ﺣﺮﻛﺖ ﺷﺮق ﺳﻮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﻤﺮﻓﺖ ‪MJO‬ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫اﻳﻦ ﺷﺎﺧﺺ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺗﺎ ۲۰ روز آﻳﻨﺪه ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻛﺮد.

تحلیل نقشه های هواشناسی طی 14 روز آینده منتهی به هفته سوم مرداد 98

---

میانگین الگوی ناهنجاری تراز میانی جو طی هفته اخیر نشان دهنده حاکمیت گردش سیکلونی بر روی حدفاصل غرب روسیه تا ترکیه و بخش های شرقی مدیترانه می باشد که سبب تشدید پشته پر ارتفاع بر روی آسیا میانه و ایران گردید. بر روی سرتاسر ایران و آسیانه میانه استقرار آنومالی مثبت ارتفاع لایه سبب شد در غالب مناطق کشور حاکمیت هوای گرم و پایدار و تداوم الگوهای تابستان را شاهد باشیم. 

تقویت توده هوای مرطوب موسمی شبه قاره بارندگی ها را بر روی بخش های جنوبی _ جنوب شرقی به ارمغان آورد.  عبور امواج ناپایدار بر روی بخش های شمالی سبب ریز های جوی نیز گردید. طی هفته اخیر 17 استان کشور در ایستگاه های خود گزارش بارندگی را به ثبت رساندند که بیشترین میزان بارش در این هفته از آن ایستگاه لار در جنوب استان فارس به میزان 16.6 میلی متر و در رتبه دوم از شمال کشور ایستگاه بندر گز از گلستان با مقادیر 7.8 میلی متر قرار داشتند.

در بخش موسمی جنوبشرقی کشور بارش ها بر روی استان های سیستان و بلوچستان، کرمان، هرمزگان و جنوب فارس به ثبت رسید که بیشترین میزان بارش ها پس از لار ایستگاه لامرد با 6.7، ایرانشهر 5.4، نیکشهر 4.4 میلی متر در رتبه های بعدی واقع شدند.

با توجه به حاکمیت پشته پرارتفاع بر روی بخش های شمالی، بالاترین میزان آنومالی متوسط دما بر روی نیمه شمالی کشور متمرکز بر شمال غرب، دامنه های البرز  و بخش هایی از شمال شرق کشور بوده است. این در حالی ست که بر روی جنوب کشور در حوزه ساحلی دریا خلیج فارس، تنگه هرمز، سیستان و بلوچستان و نواحی منفردی از مرکز کشور متوسط دما هوا نرمال و کمتر از نرمال بلند مدت بوده است.بالاترین دمای ثبت شده طی هفته اخیر از ایستگاه شوش واقع در استان خوزستان با 51 درجه و خنک ترین دما از ایستگاه فرودگاه اردبیل با 8.9 درجه سلسیوس به ثبت رسید.  

اوج گیری دوباره فاز مثبت دو قطبی اقیانوس هند

---

اداره هواشناسی استرالیا انداز چشم انداز اقیانوس هند را به روز کرده است که نشان دهنده یک رویداد مثبت قوی برای سه ماهه اوت - سپتامبر - اکتبر 2019 است (شکل 1). در طول فاز مثبت دو قطبی اقیانوس هند، حاره مرکزی - غربی اقیانوس هند گرمتر از حد نرمال است که منجر به فعالیت ناهنجار طوفان های تندری در این منطقه می شود. در شاخه نزولی جریان های همرفت که نیروی محرکه طوفان های تندری ست، فرونشست در جو با ایجاد توده هوای خشک، بر روی آبهای سرد در غرب و شمال غرب استرالیا استقرار می یابدو آب و هوای خشکی را برای استرالیا به ارمغان می آورد. 

شکل 1: پیش بینی نوسان IOD + اداره هواشناسی استرالیا

سال های آنالوگ اخیر زمانی که + IOD برقرارست، عبارتند از: 2006، 2012 و 2015. در طی سه ماهه اوت- سپتامبر - اکتبر سال های آنالوگ، اتفاق نظر در خصوص الگوی تراز فوقانی در سراسر آسیا، یک تراف تراز فوقانی قدرتمند بر فراز غرب تا مرکز روسیه و یک پشته توده هوا گرم برفراز اروپا دیده می شود. در حالی که تقویت پشته نیز آب و هوای شمال شرق آسیا را تحت تاثیر داده است(شکل 2). 

تحلیل آب و هوای کشور طی مرداد ماه 1398

---

بررسی اطلاعات هواشناسی نشان می دهد که طی مرداد ماه دامنه بارندگی ها بر روی شمال غرب، سواحل دریا مازندران، ارتفاعات بر روی البرز و شمال شرق کشور واقع شده و در جنوب و جنوب شرق بارش های مونسون شبه قاره بر روی استان های سیستان و بلوچستان، کرمان، هرمزگان، فارس و شرق بوشهر متمرکز خواهد بود. هسته بارندگی های مرداد ماه کشور بر روی سواحل دریا مازندران در دو استان گیلان و مازندران واقع خواهد شد، مقادیر مجموع بارش پیش بینی شده بر روی کرانه شمالی کشور نرمال و بالاتر از حد نرمال بلند مدت پیش بینی می شود. در جنوب کشور فعالیت به نسبت قوی توده هوای مونسون شبه قاره هند، بارندگی های نرمال تا فراتر از نرمالی را بر روی پهنه جنوبی و جنوب شرق کشور به ارمغان خواهد آورد.

از نظر دمایی به واسطه تسلط توده های پرفشار جنب حاره، در بسیاری از مناطق واقع در مرکز، شرق و جنوب کشور متوسط دما هوا گرایش به بالاتر از حد نرمال بلند مدت را تجربه خواهند کرد، این در حالی ست که هوای گرم بر روی بخش های شمالی کشور از ماندگاری کمتری برخوردار بوده و گاها با رخنه ریزش های شمالی متوسط دما هوا بر روی نواحی از شمال غرب، سواحل دریا مازندران و ارتفاعات شمالشرق گرایش به کمتر از نرمال بلند مدت را نشان می دهد.

بررسی الگوی مدل های آب و هوایی مرداد ماه نشان دهنده یک ناهنجاری گردش سیکلونی در عرض های بالای جغرافیایی بر روی غرب روسیه - شمال دریا مازندران می باشد که با ناحیه ای از آنومالی منفی ارتفاع تراز میانی جو نشان داده شده است. این الگوی گردش سیکلونی با فرارفت هوای شمالی از منطقه پرفشار اروپا موجب گسترش تراف (فرود) تا به روی منطقه شرقی دریا مدیترانه می گردد. همین شرایط کافی است که پشته القایی جلوی آن موجب استقرار مرکز پرارتفاع جنب حاره و تشدید آن بر روی فلات ایران گردد. پشته پرارتفاع با توجه به فرود غربی تمایلی به گسترش در راستای شمالی شرقی را نشان داده و با پشته شمالی گسترش یافته تا ترکمنستان همپیوندی را ایجاد می نماید. در نتیجه الگوهای آنومالی متوسط دما مرداد ماه بر روی غالب مناطق کشور گرایش به فراتر از حد نرمال بلند مدت را نشان می دهد. 

سوال تخصصی رضا از ما ...

---

یکی از مخاطبان ما بنام آقا رضا از ما سوال کردند:

سوال تخصصی اقلیم‌شناسی

سلام روند کاهشی فعالیت های خورشیدی چند سالی است که شروع شده و بنظر میرسد در کمینه فعالیت خورشید هستیم. سوالی که دارم این است چرا کاهش انرژی ساطع شده از خورشید، تاثیر خاصی بر اقلیم جهانی نگذاشته است و همچنان دماهای فرانرمالی در زمین داریم؟ و اینکه آیا امکان دارد طی سال‌های آینده شدت گرمایش جهانی فروکش کند؟ سپاس از زحمات شما شنبه ۲۹ تیر ۱۳۹۸ @ ۱۱:۱۲ ب.ظ

پاسخ: با سلام؛ واقعیت این است که علی رغم کاهش سطح مغناطیس ستاره خورشید از دهه 80 قرن 20 میلادی و کاهش تعداد لکه ها در هر سیکل فعالیت، اما همچنان روند دما کره زمین افسار گسیخته به صورت صعودی تا به امروز ادامه داشته است. به نظر می رسد مهم ترین عاملی که باعث شده علی رغم کاهش میزان انرژی ورودی ما شاهد روند فزونی دما جهانی باشیم رشد تولید گازهای گلخانه ای خصوصا CO_{2 باشد:}

در این نمودار می بینیم که از نیمه قرن 20 و طی دهه های اول و دوم قرن 21 سیر صعودی تولید گاز CO₂ مطابق با روند صنعتی شدن کشورهای جهان ادامه پیدا کرده است و بالطبع هر چند انرژی کمتری از اواخر قرن 20 با کاهش فعالیت خورشید به زمین رسیده اما همین انرژی کمتر با ایجاد گازهای گلخانه ای بیشتر کمتر اجازه خروج از جو زمین را داشته است و این باعث روند افزایش متوسط دما جهانی شده است:

با توجه به روند کنونی در تولید گازهای گلخانه ای و نبود عزم جدی برای کاهش تولید آن از سوی برخی از کشورها به نظر می رسد طی سال های آیند چشم انداز روشنی در این خصوص نداشته باشیم و همچنان باید شاهد روند افزایش دما هوا در سال ها و دهه های آتی باشیم. مگر اینکه اراده ای جدی در این خصوص از سوی همه کشور ها اتخاذ و اجرایی شود.