هجوم هوا قطبی به اروپا و گسترش هوا گرم به خاورمیانه و ایران، پر بارشی بر روی دامنه های زاگرس و نواحی محدود جنوب کشور + ویدئو

---

بررسی نقشه های هواشناسی نشان می دهد که با تغییر الگوی فاز نوسان اطلس شمالی (NAO)، طی روزهای واپسین مهر و ورود به ماه آبان، پس از یک دوره  گرمای غیر معمول در سرتاسر اروپا، هجوم  توده هوای قطبی قوی را بر روی قاره خواهیم داشت. در واقع بر اساس مدل های آب هوایی معتبر جهانی نظیر TCC، GFS و ECMWF یک جریان نصف النهاری عمیق در بین یک پشته قوی در شمال اقیانوس اطلس و تراف عمیق در سرتاسر اروپای شرقی برقرار خواهد شد که در نتیجه آن  طی محدوده زمانی یاد شده یک جبهه سرد قوی  تراف مذکور را بر روی اروپای مرکزی - شرقی گسترش خواهد داد.

با گسترش تراف عمیق بر روی اروپای مرکزی - شرقی پشته پر ارتفاع مستقر بر روی شمال شرق اروپا تقویت و با جابجایی شرقسو بر روی حوزه دریا کاسپین (خزر) قرار می گیرد با این تغییرات  بین منطقه کم فشار اروپا و پرفشار خاورمیانه افزایش گرادیان فشاری ایجاد می گردد که پیامد آن  تقویت جریانات جنوبی - جنوب غربی ، گسترش زبانه های توده هوای کمفشار و حاکمیت پر ارتفاع در لایه تراز میانی جو می باشد. در نتیجه سطح دما هوا در بیشتر مناطق کشور طی نیمه دوم هفته پیشرو که روزهای آغازین آبان ماه می باشد افزایش چشمگیری خواهد داشت.

به دلیل حاکم بودن پشته پر ارتفاع بر روی کاسپین و عدم امکان تاثیر گذاری توده هوای مهاجر اروپایی، بارندگی ها در استان های حاشیه سواحل خزر و بخصوص نیمه شمالی استان های واقع درشمال غرب کشور نسبت به حدود نرمال کاهش خواهد یافت. این کاهش بارندگی ها بر روی سواحل دریا خزر که دوره اوج بارش سالانه خود را در حال گذران ست بارزتر بوده و در استان گیلان به حد اعلا می رسد. بر اساس نقشه های آنومالی بارش بر حسب درصد نرمال  7 روزه منتهی به جمعه 4 آبان ماه 97 نشان می دهد مقادیر بارش تجمعی در این مدت بر روی نیمه شمالی (با استثنا نواحی از شمالغرب و شمال زاگرس) غالبا زیر 50 درصد نرمال بلند مدت می باشد که این رقم در بخش هایی همچون استان های ساحلی دریا خزر، نواحی از استان های حاشیه البرز جنوبی نظیر تهران ، قم، سمنان و منطقه وسیع شمال شرق به کمتر از 10 درصد نیز می رسد.

 به دلیل ایجاد سیکلون زائی بر روی مدیترانه، عبور امواج ناپایدار در جو و  از همه مهمتر ایجاد انحنای جنوبی غربی در خطوط ارتفاعی جو، غرب کشور آماج پیاپی جریانات بارشزا واقع خواهد شد. بدین سان استان های واقع در دامنه های زاگرس و حتی بخش هایی از جنوب کشور مقادیر بارندگی ها در سطح بالاتری واقع بوده و نرمال و بالاتر از حد نرمال دوره یاد شده محسوب می گردند. نواحی از استان آذربایجان غربی، شرقی، کردستان، کرمانشاه، ایلام، خوزستان، لرستان، شمال فارس، منطقه مرکزی کرمان، برخی نقاط بر روی هرمزگان و سیستان و بلوچستان وضعیت مرطوب را در طی هفته پیشرو تجربه خواهند کرد. 

با گسترش ناپایداری ها به قلب کشور، برخی مناطق استان های مرکزی کشور نیز وضعیت فرانرمال بارندگی ها را تجربه خواهند کرد مانند نواحی از استان یزد، اصفهان و حتی خراسان جنوبی !!! اما به یاد داشته باشید مقادیر نرمال بلند مدت این استان ها در برهه این موقع از سال سهم ناچیزی از بارش سالانه را شامل می گردد. اما مقادیر نرمال بارندگی ها در منطقه ای همچون سواحل دریا خزر سهم بسیار قابل توجهی را در بودجه بارندگی سالانه در طی فصل اوج بارندگی های خود شامل می گردد. 

نقشه آنومالی بارش (بر حسب اینچ) نیز موئید کاهش قابل توجه بارندگی ها سواحل خزر در طی اواخر مهر ماه تا روزهای آغازین آبان ماه می باشد. استان گیلان و مازندران شدیدترین وضعیت کاهش بارندگی ها را نسبت به میزان نرمال بلند مدت تجربه خواهند کرد که این رقم بین 50 تا 60 میلی متر می باشد. بطور کل، شمال استان های واقع در شمال غرب کشور، سواحل دریا خزر، استان های مرتبط با دامنه های رشته کوه البرز، نواحی شمال شرق و حتی بخش هایی از دامنه های شرقی زاگرس نسبت به نرمال بلند مدت درجاتی از کاهش بارندگی ها را نشان خواهند داد.

نوار غربی کشور مرتبط با دیواره غربی تا مرکزی رشته کوه زاگرس فرانرمال بارندگی ها را تجربه خواهند کرد. این وضعیت را در مناطقی از مرکز کشور و دامنه های جنوبی زاگرس نیز خواهیم داشت.

میانگین آرایش و آنومالی الگوی ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال خروجی مدل GEFS نشان دهنده استقرار پر ارتفاع لایه جو بر روی حوزه کاسپین می باشد که با بلاکینگ این منطقه همراه ست با وجود بلاک شدن حوزه کاسپین و عدم تاثیر گذاری توده های آب و هوایی بر روی استان های ساحلی دریا خزر، استقرار فرود (تراف) کم ارتفاع اروپایی بر روی مرکزی مدیترانه و کشیدگی آن بر روی شبه جزیره بالکان و شمال غرب ترکیه موجب ایجاد گرادیان در غرب خاورمیانه و آرایش انحنای جنوب غربی خطوط می گردد، این آرایش جنوب غربی خطوط که با امواج ناپایدار لایه میانی جو و همراهی رطوبت در لایه های زیر همراه ست موجبات بارندگی بر روی نیمه غربی کشور بخصوص دامنه های غربی تا مرکزی زاگرس را در طی هفته پیشرو فراهم می آورد. 

با گذشت روزها به موازات گسترش جریانات جنوبی غربی در غرب منطقه خاورمیانه، پشته پر ارتفاعی که بر روی کشور استقرار می یابد به سمت شرقی تر جابجا شده و درنتیجه الگوی شمال غربی که ایجاد کننده جریانات سرد و نسبتا خشک بر روی فلات ایران هست به سمت شرق پسزده می شود در نتیجه آخرین آنومالی های دماهای سرد باید محدود به بخش های شرقی کشور گردد که آن هم با گسترش جریانات جنوبی بخصوص در نیمه دوم هفته پیشرو جای خود را به بیهنجاری های گرمتر از نرمال می دهد.

بالا رفتن دما هوا با موج های گرمایی نسبتا قوی در سواحل دریا خزر، بخصوص با نفوذ زبانه های توده هوای کمفشار سطح زمین از جانب اروپا و عقب نشینی زبانه های غربی توده هوای پرفشار آسیا به سمت شرق تشدید می گردد. بنابر این نیمه دوم هفته پیشرو متوسط دما هوا در بیشتر مناطق کشور بالاتر خواهد رفت که اوج آن با رخداد پدیده گرمبادها بر روی نواحی از شمال غرب، دامنه های البرز و سواحل دریا خزر خود نمایی می نماید. 

در نقشه ها آنومالی متوسط دما هوا 5 روزه به خوبی تحلیل های صورت گرفته را به نمایش گذاشته ست، گسترش گرمای نابهنجار در سرتاسر غرب منطقه و حوزه کاسپین نتیجه وجود جریانات جنوبی تراز پائینی جو، گسترش زبانه های توده هوای کمفشار و حاکمیت پشته ارتفاعی در تراز جو می باشد. تتمه هوای سرد که بر روی فرود کم ارتفاع مورب آسیایی تا نواحی جنوبی کشور گسترش یافته بر روی نیمه شرقی - جنوبی استقرار داشته که با گسترش جریانات گرم غرب منطقه به روی کشور به سمت شرق رانده خواهد شد. 

بنابر این دهه اول آبان ماه را با دماهای گرمتری تجربه خواهیم کرد.

تحولات الگوهای جو بر روی منطقه اروپا + انیمیشن ویدئویی 

سه شنبه 1 آبان 97؛ الگوی جو  با تضعیف پشته قدرتمند شمال شرق اروپا اروپا تضعیف و پشته مستقر بر شمال اقیانوس اطلس تقویت گردد  شروع به تحولات بنیادین می نماید. یک فرود (تراف)عمیق که در منطقه قطب شمال (Arctic) واقع شده است،  در نهایت به سمت اسکاندیناوی حرکت کرده و در نتیجه آن شیب فشار - دما تقویت می شود.

چهارشنبه 2 آبان 97؛ همزمان که فرود کم ارتفاع پیشروی بیشتری در سراسر اسکاندیناوی می نماید، یک جبهه قوی سرد توسعه  یافته و شروع به پیشروی جنوبسو به سمت شرق-مرکز اروپا می کند. هر دو پشته اقیانوس اطلس و فرود (تراف) شمال اروپا تشدید می شود، که منجر به تقویت جبهه سرد و  فرارفت سرد در پشت آن می شود.

پنجشنبه 3 آبان 97؛ جریان عمیق در حال حرکت به شرق اروپا همچنان تشدید می شود. به موازات آن جبهه سرد سطح زمین به طرف شمال مدیترانه و شبه جزیره بالکان حرکت می کند. پشته مستقر برروی شمال اقیانوس اطلس و غرب اروپا شروع به تضعیف می کند، اما همچنان جریان نصف النهاری را از قطب شمال به سمت جنوب می راند.

جمعه 4 آبان 97؛  تراف عمیق در اروپای شرقی و شبه جزیره بالکان تسلط می یابد، در حالیکه پشته در غرب اروپا از هم پاشیده می شود. توده هوای بسیار سرد به سرعت به سمت جنوب پیشروی می نماید و به احتمال زیاد به صبح روز جمعه به  شمال غرب ترکیه نیز می رسد.

شنبه 5 آبان 97؛ تراف های عمیق بر فراز قطب شمال اقیانوس اطلس جریانات نصف النهاری  را  متوقف کرده و در نتیجه تراف عمیق در سرتاسر اروپا به سرعت در حال تضعیف قرار می گیرد. در طی نیمه دوم دهه نخست آبان ماه 97، جبهه سطحی هنوز در حال حرکت به جنوب شرق دریای مدیترانه است و آب و هوای طوفانی (Severe) را به منطقه خاورمیانه به ارمغان می آورد.