موج جدید هوای سرد کشور را در بر می گیرد؛ دمای انجماد در ییلاقات شمال شرق و شرق کشور

---

موج جدید سرمای هوا طی هفته پیشرو از سمت شمال فرا خواهد رسید، بر طبق پیش بینی ها دما هوا در بسیاری از مناطق نیمه شمالی و شرقی کشور به طرز ملموسی کاهش می یابد. این کاهش دما بر روی مناطقی از شمال شرق کشور طی روز چهارشنبه (که اوج سرماست) نسبت به شرایط عادی بلند مدت این موقع از سال حدودا 12 الی 15 درجه سردتر خواهد بود. در نتیجه بطور خلاصه ما با یک موج سرمای نابهنجاری طی هفته پیشرو مواجه خواهیم شد. 

اما مکانیسم این سرما چیست ؟

با نگاهی به الگوی ارتفاع لایه میانی استراتوسفر طی هفته پیشرو در می یابیم که تقارن معمول در وضعیت گرداب قطبی نیمکره شمالی به چشم نمی خورد، به عبارت دیگه شکل غیر همگونی در ظاهر ورتکس قطبی ایجاد شده ست. این عدم تقارن منجر به 2 سلول شدن ورتکس قطبی به صورت مجزا در دو نیمکره شرقی و غربی گردیده ست. سلول اول بر روی سیبری روسیه گردش جنوب سویی به سمت آسیا میانه و حوزه کاسپین داشته و همتای دوم آن بر روی شمال شرق کانادا (خلیج بافین) و گرینلند گسترش یافته ست. 

اما چیزی که در این مساله برای ما اهمیت دارد، لغزش ورتکس قطبی بر روی سیبری روسیه و گسترش جنوب سوی آن به طرف آسیا میانه می باشد که در پست قبلی بدان اشاره شد. بر روی منطقه اروپا استقرار پشته ارتفاعی خطوط هم ارتفاع تراز میانی استراتوسفر را رو به قطب به سمت عرض های بالاتر جابجای نموده و در نقطه مقابل لغزش ورتکس بر روی آسیا را در پی داشته ست.  گرادیان فشار در محل بین دو حوزه کم ارتفاع و پر ارتفاع به حدی ست که شاخص وزش باد مداری در مرز بین این دو به 0 و حتی منفی میل کرده و به اصطلاح وقفه در حرکت جریات غربی برای برهه ای رخ می دهد.

 پدیده وقفه در جریات غربی زمانی رخ میده که بواسطه شدت بلاکینگ در لایه های جو امکان جابجایی معمول شرق سوی سامانه های آب و هوایی وجود نداشته باشد. 

در انیمیشن ویدئویی زیر تحولات آنومالی نرمالیزه ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال طی روز جمعه 20 مهر (ساعت 21:30) پنجشنبه 26 مهر (ساعت 03:30) به نمایش درآمده ست، طبق این انیمیشن طی روزهای پیشرو چرخندی سرد  بر روی قزاقستان استقرار یافته و گردش پادساعتگردی از خود نشان می دهد. این چرخند سرد در قائده تراف مورب آسیا تا منطقه کاسپین امتداد می یابد. از روز یکشنبه حرکت جنوب سوی نسبتا سریعی را در پیش گرفته و همچنین به سمت شرق جابجا می گردد بطوری که طی روز سه شنبه مرکز اصلی ناوه بر روی جنوب ازبکستان و ترکمنستان واقع شده و آنومالی آن به 6.5 - واحد ,بالغ می گردد. 

در نتیجه می تواند به وقوع پدیده بندآئی (وقفه) در آب و هوای غرب  آسیا - آسیا میانه طی برهه نیمه اول هفته پیشرو پی برد که نتیجه آن هوای سرد جنب قطبی به روی این بخش از اوراسیا و گسترش آن به ایران می باشد.

متئوگرام شهر تهران ایستگاه مهرآباد (کد ایکائو OIII) طی هفته پیشرو 2  اوج و 2 فرود دمایی را نشان می دهد. اوج اول را امروز بعد از ظهر حدودا ساعت 15 با دمای 28 درجه سلسیوس سپری کردیم که معادل 4 درجه گرمتر از حالت عادی این موقع از سال به شمار می رود. با نفوذ موج اول هوای سرد ناشی از ناوه مذکور که در بالا بدان اشاره شد طی فردا حدودا بین 6 تا 8 درجه افت دما را در پیش خواهیم داشت. این افت دما برای فردا شنبه 21 مهر برای شهر تهران ملموس خواهد بود که حدود 4 درجه سلسیوس سردتر از وضعیت عادی به شمار می رود. 

با عبور موج اول هوای سرد سامانه شمالی، طی روزهای یکشنبه و دوشنبه به طور نسبی دما بالاتر خواهد رفت بطوری که روز دوشنبه دمای هوا شهر تهران حدودا 2 درجه گرمتر از شرایط عادی قرار خواهد گرفت، اما این شرایط موقتی خواهد بود چرا که با ورود موج دوم سرما از ناوه، دما حدودا 6 درجه سلسیوس افت خواهد کرد، بدین ترتیب بامداد روز چهارشنبه و پنجشنبه مورخ 25 و 26 مهر 97 سردترین دقایق هفته در شهر تهران بشمار می رود.

الگوی آنومالی دما بیشینه هوا طی روزهای هفته پیشرو (بر حسب سلسیوس) طی فعالیت امواج سرمایی اول و دوم ناوه قدرتمند شمالی در انیمیشن ویدئویی ذیل نمایش داده شده است؛ همانطور که در انیمیشن مشاهده می شود تا روز شنبه 21 مهر 97، موج اول هوای سرد از سمت شمال و شمال شرق وارد کشور شده و موج کاهش ملموس دما هوا می گردد، طی روز های یکشنبه و دوشنبه بصورت جزئی هوا سرد بر روی کشور تضعیف گشته اما مجددا از اواخر وقت روز دوشنبه رخنه موج دوم هوا سرد را داریم و تا روزهای پایانی هفته دما هوا در بیشتر مناطق افت ملموسی را شاهد خواهند بود.

این افت دما بر روی منطقه شمال شرق و شرق، دامنه های البرز و مرکز کشور ملموس تر از نقاط دیگر می باشد.