پیش بینی آب و هوای کشور طی یکماه آینده (9 مهر الی 9 آبان97)

---

بررسی اطلاعات دریافتی از  داده های حاصل از پایش وضعیت اقیانوس ها نشان دهنده گسترش فاز گرم النینو شاخص ENSO، رخداد مثبت شاخص دو قطبی اقیانوس هند IOD، فاز سرد آبهای اقیانوس اطلس شمالی (الگوی مثبت سه قطبی)  و ... می باشد. الگوی بازتابش تشعشعات بر روی اقیانوس هند نشان دهنده افزایش میزان همرفت بر روی آفریقا و حوزه دریا سرخ و کاهش ابرناکی بر روی قاره دریایی - اندونزی بوده و شرایط مناسب جهت همگرایی دریا سرخ را در طی 15 روزه ماه اکتبر 2018 نشان می دهد.

 با توجه به آنالیز داده های مذکور به همراه الگوی آرایش تراز میانی جو به نظر می رسد میزان بارش بر روی بیشتر مناطق کشور نرمال و در برخی از مناطق فراتر از حد نرمال می باشد.

الگوی ماه اکتبر از برونداد مدل توکیو (TCC)

بررسی  نقشه های مرتبط با چشم انداز الگوی ماه اکتبر (9 مهر لغایت 9 آبان 97) نشان دهنده فعالیت کم و بیش فراتر از حد نرمال کم ارتفاع شمال اطلس می باشد که این فعالیت با گسترش فرودهای بلند  تراز میانی جو به روی اروپا همراه خواهد بود. محل این فرودها گسترش توده هوای سرد شمالی خواهد بود. در منطقه مقابل، بر روی آسیا حاکمیت پرارتفاع تراز میانی جو به همراه گردش واچرخندی الگوی غالب می باشد. بر همکنش بین این دو ناحیه از اروپا و آسیا بر روی نصف النهار اروپای شرقی پدیده فرارفت گرم از دریا سیاه به سمت روسیه غربی می باشد که این چشم اندازه کاملا مطابق با انتظارات قبلی ما در خصوص وقوع بیهنجاری های مثبت دمایی بر روی اروپای شرقی می باشد.   فرودهایی که از جانب اروپا به سمت شرق حرکت مینمایند گاها مسیر جنوبسو بخود گرفته و به منطقه جنوبغرب آسیا نزدیک می شوند این نزدیک شدن فرودهای کم ارتفاع موجب تشدید گرادیان فشاری در منطقه می گردد که پیامد آن رخداد دماهای بالاتر از حد نرمال بطور کلی طی ماه اکتبر 2018 می باشد. اما زبانه های توده هوا پرفشاری که غالبا از شمال اطلس سرچشمه می گیرنده میتواند بصورت مقطعی موجب رخداد دماهای زیر نرمال در منطقه و از جمله بخش های از ایران گردد.

با نگاهی به الگوی آرایش سطح زمین در میابیم که بر روی دریا مدیترانه، سرخ، سیاه، بخش وسیعی از غرب منطقه (عراق، عربستان، سوریه ، ایران و ...) نرمال تا 4 هکتوپاسکال کمتر از حد نرمال  و  بر روی شرق شبه جزیره عربستان، دریا عرب، عمان و شبه قاره، نرمال تا 4 هکتوپاسکال بالاتر از حد نرمال پیش بینی شده ست که چنین الگویی نشان دهنده فعالیت کم و بیش مناسب زبانه های توده هوا کمفشار و همچنین تغذیه رطوبتی مناسب آنها از منابع دریاهای جنوب می باشد. 

الگوی ماه اکتبر از برونداد مدل ECMWF

از نظر خروجی مدل ECM طی نیمه اول اکتبر 2018 بر روی سرتاسر عرض های جنوب منطقه معتدله با افزایش میزان ارتفاع تراز میانی جو مواجه خواهیم بود که با شدت فشار زیاد جنب حاره بر روی منطقه خاورمیانه و بخش های از آفریقای شمالی همراه می باشد. شدت کمفشار شمال اطلس و منطقه فعالیت سیکلونی قوی بر روی سرتاسر شمال اطلس - اسکاندیناوی همچون مدل TCC نشان می دهد که ما در اکتبر با فعالیت قوی تر از حد نرمال فروبار کمفشار شمال اطلس مواجه خواهیم بود، گسترش فرود کم ارتفاع به سمت مناطق جنوبی (مدیترانه - شمال آفریقا) با گسترش جنوبسوی جبهه روباد قطبی بر روی اروپا مصادف می باشد. حضور پی در پی کم ارتفاع ها بر روی مدیترانه مرکزی و گسترش شرق سوی آنها با تشدید واچرخندی بر روی جنوب غرب آسیا همراه بوده و فرانرمال های دمایی را در پی خواهد داشت، اما این فرانرمال دمایی با حضور زبانه های توده هوای پرفشار و الگوی آرایش شمال غربی تراز میانی جو، می تواند بر روی مناطق شرقی - جنوب شرقی و برخی از مناطق دامنه های شرقی زاگرس دماهای متعادل تر و حتی سردتر از نرمالی را در پی داشته باشد. 

اما در طی نیمه دوم ماه اکتبر 2018، با کاهش میزان ارتفاع تراز میانی بر روی کمربند جنوبی منطقه معتدله و تشدید ارتفاع بر روی منطقه اروپا، میسر سامانه های بارشزا از کوریدور مدیترانه - جنوب غرب آسیا بیش از پیش نمایان می گردد و بطور کلی بر روی مدیترانه و منطقه جنوب غرب آسیا آنومالی نرمال و در برخی از مناطق کمتر از حد نرمال بلند مدت پیش بینی می شود. همچنین آنچه از آرایش خطوط هم ارتفاع تراز میانی جو برمی آید شکستی خطوط و  رو به جنوب بودن آن بر روی محور شرق مدیترانه - دریا سرخ بیانگر برقراری الگوی شیب مناسب فشاری (جنوب غربی) بر روی منطقه و ایران می باشد. 

الگوی ماه اکتبر از برونداد مدل CFS v2.0

مهم ترین نکته در الگوهای 4 گانه CFSv2 وجود بلاکینگ قوی (پرارتفاع) بر روی آسیا (روسیه - قزاقستان) می باشد. ریزش های شمالی از جانب واچرخندی عمیق حاصل از این الگو بر روی شرق خاورمیانه و منطقه هندوچین مسجل بنظر می رسد. نکته مهم بعدی همانند دو الگوی مدلهای قبل تشدید نابهنجار کم ارتفاع شمال اطلس - اروپا و گسترش فرود آن به روی اروپا مرکزی و جنوبی (مدیترانه) می باشد. این فرود ها بر روی مدیترانه به صورت سلول های بسته یا نیم بسته (نیمه مستقل از تراف شمالی) خودنمایی می نمایند. وجود الگوی سیکلونی (کم ارتفاع) بر روی مدیترانه با تشدید پر ارتفاع جنب حاره بر روی شمال شرق آفریقا - دریا سرخ می گردد. 

نکته بسیار مهمی که در اینجا باید بدان اشاره داشت این می باشد که در آخرین آپدیت ها (الگوی یکروزه) گسترش سامانه های کم ارتفاع از مدیترانه به سمت کاسپین دیده می شود که گسترش جریانات مرطوب غربی را به روی نیمه غربی - شمالی کشور به همراه خواهد داشت.

الگوی بارش

از منظر الگوهای 4 گانه در غالب مناطق کشور میزان بارش ها در محدوده نرمال می باشد. بر روی نوار ساحلی دریا خزر و منطقه شمال غرب کشور در سه مدل یکروزه، سه روزه و 7 روزه بی هنجاری های مثبت بارشی دیده می شود. این بدان معناست که الگوهای ماه اکتبر طی 7 روز اخیر به سمت الگوهای پربارشی نوار شمالی - شمال غرب کشور پیش رفته ست. با قطعیت کمتر، وضعیت بارش های نرمال و بالاتر از حد نرمال بر روی دامنه های شمالی تا میانی زاگرس در غرب کشور نیز دیده می شود. 

وضعیت نیمه جنوبی - مرکزی کشور مطابق با وضعیت عادی این موقع از سال پیش بینی می شود. 

بر روی بخش وسیعی از آبهای دریا عرب و عمان بی هنجاری های مثبت بارشی با قطعیت بالا در محدوده متوسط تا شدید دیده می شود این شرایط نشان دهنده فعالیت بیش از حد نرمال عوامل جنوبی - حاره ای بر روی این پهنه آبی بوده و الگوی بیهنجاری بسیار شدید بارشی بر روی استوای اقیانوس هند مرکزی نشان دهنده همگرایی جو در چرخه واکر بر روی مرکز این پهنه آبی می باشد که از اثرات فاز مثبت الگوی IOD ست. 

الگوی EPS مدل ECM نشان دهنده فرانرمال بارشی بر روی نیمه غربی - شمالی کشور می باشد. هسته بارندگی ها بر روی سواحل دریا خزر (بخصوص غرب سواحل) و در رتبه بعدی بر روی دامنه های زاگرس واقع می باشد. چنین الگویی نشان دهنده احتمال رخداد یک نابهنجاری در نیمه دوم ماه اکتبر 2018 می باشد که با تشدید جریانات جنوبغربی به سمت فلات ایران می گردد. 

با توجه به این الگو رخداد روانابها و سیلاب ها در بخش های شمالی (سواحل دریا خزر) و بخش های غربی واقع در کوه های زاگرس محتمل به نظر می رسد.

از نظر مدل توکیو بر روی اعظم بخش های کشور طی ماه اکتبر 2018 بارش ها در حد نرمال خواهد بود، بر روی بخش هایی از جنوب، دامنه های جنوب شرقی زاگرس و مناطقی از ناحیه قفقاز با احتمال 40 الی 50 درصد فرانرمال بارشی پیش بینی می شود. بر روی بخش جنوب شرقی کشور تا 80 درصد بارش ها طی ماه اکتبر 2018 در محدوده هنجار پیش بینی می شود.

در سایر مناطق کشور سیگنال واضحی از نوع بیهنجاری بارندگی طی اکتبر 2018 به چشم نمی خورد.

الگوی دما

از نظر دمایی، الگوهای چهارگانه مدل CFS بر روی سرتاسر آسیا فرانرمال و بر روی نیمه جنوبی اروپا آنومالی منفی دما پیش بینی کردند. این آنومالی منفی دما، طی برونداد یکروزه مدل بر روی نوار شمالی ایران چشم انداز دماهای نرمال تا کمتر از نرمالی را پیش بینی نموده ست. همچنین بر روی مناطقی از جنوب کشور شامل مناطقی از نوار جنوبی سیستان و بلوچستان، هرمزگان، جنوب کرمان دارای چشم انداز نرمال تا کمتر از نرمال می باشد.

بنابر الگوهای ترسیم شده مدل CFS سیمای کلی دمای هوا طی یکماهه آینده بیهنجاری مثبت دما می باشد، یعنی متوسط دما هوا یکماهه در این مدت بالاتر از حد نرمال بلند مدت خواهد بود با این توضیح که این آنومالی مثبت دما گاها با عبور امواج سرد شمالی تعدیل می گردد که به دلیل تاثیرگذاری بیشتر این سامانه ها بر روی نیمه شمالی کشور بر روی این بخش از کشور بیهنجاری های منفی دما هوا طی اکتبر 2018 مورد انتظار خواهد بود.

برونداد EPS از مدل ECM نشان می دهد که بر روی مناطق نیمه شمالی - غربی کشور متوسط دما طی ماه اکتبر 2018 بالاتر از حد نرمال واقع خواهد بود. بر روی بخش های مرکز، جنوب و جنوب شرق کشور آنومالی نرمال در برخی مناطق کمتر از حد نرمال بلند مدت واقع می گردد. 

از نظر مدل TCC طی ماه اکتبر غالب مناطق کشور تجربه یک بیهنجاری گرمتر از نرمالی را در پیش خواهند داشت و این بیهنجاری مثبت دما بر روی نیمه جنوبی کشور از 50 الی 70 درصد احتمال وقوع دارد. بر روی نوار شمالی کشور این احتمال بین 40 تا 50 درصد تقلیل می یابد.